Τα 204 χρόνια από την απελευθέρωσή της από τον Οθωμανικό ζυγό και την έναρξη της ελληνικής επανάστασης στις 23 Μαρτίου 1821, γιορτάζει σήμερα με κάθε επισημότητα η Καλαμάτα.
Την κυβέρνηση θα εκπροσωπήσει ο υφυπουργός Προστασίας του Πολίτη Γιάννης Λαμπρόπουλος, ενώ εκπρόσωπος της Βουλής έχει οριστεί ο βουλευτής Περικλής Μαντάς.
Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων
- Μονή Βελανιδιάς: 14.00 Τρισάγιο, αφή της φλόγας της Επανάστασης και εκκίνηση του ∆ρόµου Θυσίας.
- Καλαμάτα – πλατεία 23ης Μαρτίου: 15.20 τερµατισµός του ∆ρόµου Θυσίας. 15.25 άφιξη της φλόγας από την μονή Βελανιδιάς. Άφιξη της σηµαίας της Επανάστασης. Αφή του βωµού και έπαρση της σηµαίας της Επανάστασης. 15.35 προσέλευση προσκεκλημένων. 15.40 Δοξολογία στον ιστορικό ναό των Αγίων Αποστόλων, προεξάρχοντος του μητροπολίτη Μεσσηνίας Χρυσοστόμου. 16.00 τρισάγιο στη μνήμη των ηρώων. Πανηγυρικός της ηµέρας από τον Γεώργιο Ανδρειωμένο, καθηγητή Νεοελληνικής Φιλολογίας, κοσμήτορα της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών και Πολιτισμικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Προσκλητήριο οπλαρχηγών που συμμετείχαν στην απελευθέρωση της Καλαμάτας στις 23 Μαρτίου 1821 και στην έναρξη του ιερού Αγώνα, από τον ταγματάρχη Πεζικού Χρήστο Κορομηλά. Κατάθεση στεφανιών. Τήρηση ενός λεπτού σιγής στη µνήµη των ηρώων. Aνάκρουση του Εθνικού Ύµνου. 16.20 Αναπαράσταση της απελευθέρωσης της Kαλαµάτας στις 23 Μαρτίου 1821. 17.00 – 17.30 Παρέλαση μαθητών σχολείων και οπλαρχηγών με τις ομάδες τους.
Τελετάρχης: Παναγιώτης Λύρας. Εκφωνητής εκδήλωσης: Κώστας Τσερεντζούλιας. Υπεύθυνος μαθητικής παρέλασης: Ηλίας Γυφτέας. Περιγραφή αναπαράστασης: Δημήτρης Ηλιόπουλος. Μουσική επένδυση αναπαράστασης: Μιχάλης Τούμπουρος.
Στην Αναπαράσταση συμμετέχουν: Οι Τυμπανιστές: Oμάδα Πέτρου Κούρτη “Artventure”, μέλη της γυναικείας χορωδίας “Μελίφωνο” και ο Ιππικός Όμιλος Καλαμάτας
Σύλλογοι: Λύκειο Ελληνίδων Καλαμάτας, Μορφωτικός Σύλλογος Μεσσηνίας, Κέντρο Λαογραφικών Μελετών Καλαμάτας, Σύλλογος Αθλητικού Χορού «Ξενία», Σύλλογος Νεδουσαίων Καλαμάτας, Χορευτικός Όμιλος «Λεύκιππος», Πολιτιστικός Σύλλογος Αγίας Τριάδας «Αργώ», Σύλλογος «Ελληνομνήμονες», Λαογραφικός Σύλλογος «Κορύβαντες», Ομάδα Νέων «H Δημιoβίτισσα», Σύλλογος Μανιατών Καλαμάτας, Πολιτιστικός Σύλλογος «Η Κουτσαβίτικη φορεσιά», Χορευτικός Εκπολιτιστικός Σύλλογος «Οι Αμφειείς», Πολιτιστικός & Αναπτυξιακός Σύλλογος Βέργας, Σύλλογος «Οι Φίλοι της Παράδοσης», Σύλλογος Γυναικών Σπερχογείας «Η Αγία Κυριακή», Πολιτιστικός Σύλλογος Λεΐκων «Η Πρωτοπορία», Πολιτιστικός Σύλλογος Φαραί -Γιαννιτσανίκων, Σύλλογος Γονέων Δημοτικού Σχολείου Παραλίας Βέργας, Πολιτιστικός Σύλλογος Ασπροχώματος-Ακοβίτικων Δυτ. Παραλίας «Ο Ποσειδών», Σύλλογος Απανταχού Λαδαίων, Αθλητικός-Πολιτιστικός «Παράδεισος» Καλαμάτας τμήμα αναβίωσης Παναγιώτης Κεφάλας, Πολιτιστικός Σύλλογος Πλατέος η «Συνεργασία», Πολιτιστικός Σύλλογος Τσεριωτών «Ο Ταΰγετος», Χορευτικός Όμιλος Δήμου Μεσσήνης, Σύλλογος Απανταχού Μικρομαναίων, Πολιτιστικός Σύλλογος Εύας-Καλαμαρά «Ο Αριστοτέλης», Πολιτιστικός Εξωραϊστικός Σύλλογος Μεσσήνης, 21ο Δημοτικό Σχολείο Καλαμάτας, ΚΔΑΠ του Δήμου Καλαμάτας.
Συμμετέχουν επίσης: Δημοτική Φιλαρμονική Καλαμάτας, Σχολικές μονάδες πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης Ν. Μεσσηνίας, Γυμναστικός Σύλλογος Ακρίτας 2016, Μεσσηνιακός Γυμναστικός Σύλλογος, Σύλλογος Δρομέων Μεσσηνίας, Πολιτιστικός Χορευτικός Σύλλογος Μυκόνου «Οι Ανεμόμυλοι».
Πώς ξεκίνησε η επανάσταση
Από τις αρχές του Μάρτη 1821 επικρατούσε πολεμικός αναβρασμός στη Μάνη. Σε αυτό συνέβαλαν η δράση του Παπαφλέσσα, του Αναγνωσταρά και η άφιξη του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη στην Καρδαμύλη.
Στα μέσα Μαρτίου φτάνει στο λιμάνι του Αλμυρού, έξω από την Καλαμάτα, ένα πλοίο φορτωμένο με πολεμοφόδια, σταλμένο από τους Φιλικούς της Σμύρνης. Ο Νικηταράς και ο Αναγνωσταράς ανέλαβαν να μεταφέρουν το φορτίο, το οποίο συνοδευόταν από ενόπλους. Το γεγονός γνωστοποιείται στις οθωμανικές αρχές της Καλαμάτας, οι οποίες όμως πληροφορούνται πως πρόκειται για λάδι και πως το φορτίο φρουρείται επειδή υπάρχουν ληστές στην περιοχή. Ο Παπαφλέσσας και οι συνεργάτες του διέδιδαν ταυτόχρονα και φήμες για την ύπαρξη επικίνδυνων ληστών στην περιοχή.
Ο τότε διοικητής της Καλαμάτας Σουλεϊμάν Αγάς Αρναούτογλου κάλεσε τους πρόκριτους της πόλης, φοβούμενος έναν επερχόμενο κίνδυνο. Στη συνάντηση αυτή οι πρόκριτοι κατάφεραν να τον πείσουν ότι οι 150 Τούρκοι φρουροί που υπήρχαν στην πόλη δεν ήταν αρκετοί για την ασφάλεια των πολιτών της. Προτάθηκε η ενίσχυση της φρουράς της με Μανιάτες. Έτσι, στις 20 Μαρτίου καταφθάνει στην Καλαμάτα σώμα 150 Μανιατών υπό τον γιο του Πετρόμπεη, Ηλία Μαυρομιχάλη.
Με την άφιξή του ο Ηλίας Μαυρομιχάλης συμβουλεύει τον Αρναούτογλου να ζητήσει από τον Πετρόμπεη και άλλες ενισχύσεις γιατί είχε πληροφορίες ότι επρόκειτο να εισβάλουν κλέφτες στην Καλαμάτα με σκοπό τη λεηλασία της πόλης. Ο Αρναούτογλου που δεν είχε αντιληφθεί ακόμη την παγίδα που του στηνόταν ειδοποίησε τον Πετρόμπεη να στείλει στην πόλη και άλλους Μανιάτες.
Πίνακας του Βαγγέλη Δράκου, 1971.
Αυτό ήταν το σύνθημα που περίμεναν οι καπεταναίοι που είχαν συγκεντρωθεί στις Κιτριές, έξω από την Καλαμάτα. Στις 22 Μαρτίου από το απόγευμα ως τα χαράματα της επομένης μέρας 2.000 ένοπλοι Μανιάτες με τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, τους Μούρτζινους, τους Καπετανάκηδες, τους Κουμουντουράκηδες, τους Κυβέλους, τους Χρηστέηδες, και τον Παναγιώτη Βενετσανάκο κατέλαβαν τους λόφους γύρω από την πόλη. Παράλληλα, ο Παπαφλέσσας, ο Μητροπέτροβας, ο Αναγνωσταράς, ο Παπατσώνης, ο Κεφάλας, ο Νικηταράς, οι Σαμπαζώτες, οι Αμπλακιώτες και οι Πισινοχωρίτες πλησιάζουν την πόλη από την άλλη της πλευρά και την κυκλώνουν.
Ήταν αργά όταν ο Αρναούτογλου κατανόησε τι είχε συμβεί. Το πρωί της 23ης Μαρτίου 1821 οι επαναστάτες εισέρχονται στην πόλη της Καλαμάτας. Ο Ηλίας Μαυρομιχάλης ζητά από τον Αρναούτογλου να παραδοθεί. Εκείνος παραδίδεται αμαχητί και παραδίδει την πόλη και τον τουρκικό οπλισμό με πρωτόκολλο.
Το μεσημέρι της ίδιας ημέρας τελείται δοξολογία σε παρόχθιο του Νέδοντα βυζαντινό ναό, πιθανόν των Αγίων Αποστόλων. Οι ιερείς ευλογούν τις σημαίες και ορκίζουν τους αγωνιστές.
Τη δοξολογία ακολούθησε σύσκεψη των οπλαρχηγών, κατά την οποία αποφασίστηκε η ίδρυση μιας επαναστατικής επιτροπής με το όνομα Μεσσηνιακή Γερουσία ή Σύγκλητος με σκοπό τον καλύτερο συντονισμό του αγώνα. Τιμητικά η ηγεσία ανατέθηκε στον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη που έφερε πλέον τον τίτλο «αρχιστράτηγος των σπαρτιατικών δυνάμεων». Την ίδια ημέρα η Μεσσηνιακή Γερουσία εξέδωσε την Προκήρυξη «Προειδοποίησις εις τας Ευρωπαϊκάς Αυλάς». Με αυτήν η Μεσσηνιακή Γερουσία γνωστοποιούσε στους χριστιανικούς λαούς την απόφαση του έθνους να αποτινάξει τον ζυγό της οθωμανικής τυραννίας και ζητούσε τη συνδρομή τους.
