Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 υπήρξε ένα κορυφαίο γεγονός με πανευρωπαϊκή σημασία, που οδήγησε στη δημιουργία ανεξάρτητου ελληνικού κράτους. Επί αιώνες οι Έλληνες ήταν υπό την κυριαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ως υπόδουλοι χριστιανοί (ραγιάδες). Ωστόσο, στις αρχές του 19ου αιώνα, διάφοροι παράγοντες είχαν ωριμάσει ώστε η ιδέα μιας γενικευμένης εξέγερσης να μην είναι τυχαία ή «ανώριμη», αλλά προϊόν μοναδικών συνθηκών στην Ευρώπη και τον κόσμο. . Το ερώτημα «γιατί ξέσπασε η Επανάσταση στις 25 Μαρτίου 1821;» έχει απασχολήσει τους ιστορικούς και έχει δοθεί πληθώρα ερμηνειών. Πράγματι, τα αίτια και ο τρόπος έναρξης της Επανάστασης έχουν διχάσει τους ειδικούς. Σήμερα γνωρίζουμε ότι ένας συνδυασμός ιδεολογικών/πολιτικών ζυμώσεων και κοινωνικοοικονομικών εξελίξεων –εσωτερικών και εξωτερικών– συνέβαλαν καθοριστικά στο ξέσπασμα του αγώνα των Ελλήνων κόντρα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Στα τέλη του 18ου και τις αρχές του 19ου αιώνα, ο υπόδουλος ελληνισμός είχε γνωρίσει σημαντικές αλλαγές. Ήδη από την εποχή αμέσως μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης (1453), πολλοί Έλληνες είχαν αναρριχηθεί σε αξιώματα της οθωμανικής διοίκησης. Οι περίφημοι Φαναριώτες λόγιοι και έμποροι, για παράδειγμα, πέτυχαν να καταλάβουν υψηλές θέσεις όπως του Μεγάλου Δραγουμάνου (από το 1661) και αργότερα των ηγεμόνων στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες.
Παράλληλα, στις ελληνόφωνες περιοχές της αυτοκρατορίας είχαν δοθεί ορισμένα προνόμια –χαμηλότερη φορολογία σε μέρη όπως η Πελοπόννησος, δικαίωμα στην ιδιοκτησία γης κ.α.– με αποτέλεσμα μια τάξη εύπορων προκρίτων (κοτζαμπάσηδων) να ισχυροποιηθεί. Αυτό το ντόπιο προεστικό στοιχείο, μαζί με την ανώτερη κλήρο, θα παίξει αργότερα ρόλο στην ηγεσία της Επανάστασης. Την ίδια περίοδο, πολλοί μορφωμένοι Έλληνες ταξίδευαν ή ζούσαν στην Ευρώπη, σχηματίζοντας ακμάζουσες κοινότητες σε πόλεις όπως η Βιέννη, η Τεργέστη, το Βουκουρέστι και η Οδησσός. Εκεί ήρθαν σε επαφή με νέες ιδέες και δημιούργησαν δίκτυα διαφωτισμού και εμπορίου που θα τροφοδοτήσουν τον Αγώνα.
Ένας θεμελιώδης λόγος για το ξέσπασμα της Επανάστασης ήταν η μεταβολή των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών των υπόδουλων Ελλήνων. Στους δύο προηγούμενους αιώνες, ο ελληνικός πληθυσμός είχε αυξηθεί και είχε αναδυθεί μια ισχυρή ελληνική αστική τάξη εμπόρων και πλοιοκτητών. Οι Έλληνες έμποροι και ναυτικοί, εκμεταλλευόμενοι τόσο τις ικανότητές τους όσο και συγκυρίες, κυριάρχησαν στο εμπόριο της ανατολικής Μεσογείου από τα τέλη του 17ου αιώνα.
Ένας θεμελιώδης λόγος για το ξέσπασμα της Επανάστασης ήταν η μεταβολή των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών των υπόδουλων Ελλήνων. Στους δύο προηγούμενους αιώνες, ο ελληνικός πληθυσμός είχε αυξηθεί και είχε αναδυθεί μια ισχυρή ελληνική αστική τάξη εμπόρων και πλοιοκτητών. Οι Έλληνες έμποροι και ναυτικοί, εκμεταλλευόμενοι τόσο τις ικανότητές τους όσο και συγκυρίες, κυριάρχησαν στο εμπόριο της ανατολικής Μεσογείου από τα τέλη του 17ου αιώνα.
