Οι προειδοποιήσεις των ηγετών των αραβικών χωρών
Το Ισραήλ «θα πολεμήσει μέχρι τη νίκη» στη Γάζα, δεσμεύτηκε ο Μπενιαμίν Νετανιάχου, μετά την απελευθέρωση των πρώτων ομήρων από τη Χαμάς, τη μητέρα και την κόρη της από το Σικάγο που επανενώθηκαν χθες (20.10.2023) το βράδυ με την οικογένειά τους μετά από σχεδόν 2 εβδομάδες.
Ο εκπρόσωπος της ένοπλης πτέρυγας της Χαμάς των Ταξιαρχιών, Εζεντίν αλ Κάσαμ, ανακοίνωσε την απελευθέρωσή τους για «ανθρωπιστικούς λόγους» και το Ισραήλ την επιβεβαίωσε λίγη ώρα αργότερα.
Ωστόσο, στα χέρια της Χαμάς παραμένουν εκατοντάδες άλλοι άνθρωποι διαφόρων εθνικοτήτων.
Αναλυτές προσπαθούν να αποκωδικοποιήσουν το τι σημαίνει η εξέλιξη αυτή για την επικείμενη χερσαία επιχείρηση του Ισραήλ.
Ενδεικτική η ανάλυση του ανταποκριτή του Sky News στη Μέση Ανατολή Αλιστάρ Μπουνκάλ ο οποίος τονίζει ότι «παρ’ όλα τα καλά νέα της χθεσινής νύχτας, αυτή παραμένει η μεγαλύτερη κρίση ομηρίας στην ιστορία του Ισραήλ» θυμίζοντας ότι 200 όμηροι εξακολουθούν να κρατούνται.
«Η απελευθέρωση οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη διαμεσολάβηση που διεξήγαγε το Κατάρ, έχοντας αμερικανική υποστήριξη.
Ορισμένοι από τους ανώτερους πολιτικούς ηγέτες της Χαμάς ζουν εξόριστοι στη Ντόχα και διατηρούν εκεί γραφείο.
Ενώ κάποιοι θα αναρωτούνταν γιατί το Κατάρ, ένας δυτικός σύμμαχος, επιτρέπει στη Χαμάς να παραμένει εκεί, κάποιοι άλλοι θα υποστήριζαν ότι αυτό που συνέβη χθες είναι ένα παράδειγμα που εξηγεί γιατί είναι καλύτερο να είναι η Χαμάς κοντά παρά να στέλνεται στην εξορία σε ένα μη φιλικό κράτος.
Εάν το Κατάρ έκλεινε το γραφείο και απέλαυνε τη Χαμάς, πιθανότατα θα πήγαινε στην Τεχεράνη και ίσως στη Μόσχα. Οι γραμμές επικοινωνίας, τόσο ζωτικής σημασίας σε μια τέτοια στιγμή, θα χάνονταν».
Ο ανταποκριτής του Sky News διερευνώντας τους πιθανούς λόγους πίσω από την απελευθέρωση των δύο γυναικών, υποστηρίζει ότι η δικαιολογία «ανθρωπιστικοί λόγοι» που έδωσε η Χαμάς ενδεχομένως θα μπορούσε να κρύψει μυριάδες άλλους λόγους.
Και συνεχίζει: «Θεωρώ απίθανο να έγιναν παραχωρήσεις στη Χαμάς σε αντάλλαγμα για την επιστροφή τους, το πιο πιθανό είναι ότι αυτή ήταν μια προσπάθεια της ομάδας να φανεί κάπως πιο συμπονετική. Πολλοί από τους ομήρους που παραμένουν στη Γάζα έχουν σοβαρές και ακόμη και απειλητικές για τη ζωή τους ιατρικές παθήσεις: καρκίνος, νεφροπάθεια, αυτισμός και διαβήτης είναι μερικές μόνο από αυτές που γνωρίζουμε. Η ηλικία τους κυμαίνεται από εννέα μηνών έως 90 ετών και οι περισσότεροι είναι πολίτες και όχι στρατιώτες, αν και ένας μεγάλος αριθμός στρατιωτών των Ισραηλινών Δυνάμεων Άμυνας αιχμαλωτίστηκε».
Κατά τον ανταποκριτή του Sky News οι περαιτέρω απελευθερώσεις ομήρων θα είναι μια πιο δύσκολη υπόθεση.
«Η μοίρα τους είναι πολύ πιο περίπλοκη, δεν μπορώ να δω τη Χαμάς να παραδίδει πίσω τους Ισραηλινούς στρατιώτες χωρίς να απαιτήσει σημαντικές παραχωρήσεις σε αντάλλαγμα, πιθανότατα την απελευθέρωση χιλιάδων Παλαιστινίων κρατουμένων, αλλά οι διαπραγματευτές θα πείσουν τη Χαμάς ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος για τον οποίο θα πρέπει να κρατάει αιχμάλωτες γυναίκες, παιδιά και ηλικιωμένους».
Και ακολούθως αναφέρεται στο τι θα γίνει με την ισραηλινή χερσαία επιχείρηση στη Γάζα, εξηγώντας τα συν για το Ισραήλ στο να δώσει χρόνο στους διαπραγματευτές και τα πλην του να καθυστερήσει την χερσαία επιχείρηση.
«Υπάρχουν ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες ότι οι ΗΠΑ και ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες παροτρύνουν το Ισραήλ να αναστείλει τα όποια σχέδια μπορεί να υπάρχουν για μια επικείμενη χερσαία εισβολή στη Γάζα, προκειμένου να δοθεί περισσότερος χρόνος στις διαπραγματεύσεις για τους ομήρους.
Αυτή η θέση, αν υποθέσουμε ότι είναι αληθινή, θα ενισχυθεί από τα γεγονότα της χθεσινής νύχτας. Αναμφίβολα, η εξασφάλιση της απελευθέρωσης των ομήρων μέσω της διπλωματικής οδού είναι προτιμότερη από μια στρατιωτική επιχείρηση διάσωσης. Με τόσους πολλούς ομήρους να βρίσκονται ακόμη στη Γάζα, και πιθανότατα να είναι διασκορπισμένοι σε όλη τη Λωρίδα τόσο επίγεια όσο και υπόγεια, το να κλωτσάς πόρτες και να μπαίνεις μέσα πυροβολώντας είναι γεμάτο με ακραίους κινδύνους για τους Ισραηλινούς στρατιώτες – και τους ίδιους τους ομήρους.
Ενώ υπάρχει σίγουρα λογική σε αυτό, έχοντας περάσει το τελευταίο δεκαπενθήμερο προετοιμάζοντας τις δυνάμεις τους, το Ισραήλ ίσως θέλει να κινηθεί νωρίτερα παρά αργότερα, στερώντας από τη Χαμάς περισσότερο χρόνο για να ανασυνταχθεί και να προετοιμαστεί για τη μάχη που έρχεται».
Η Σύνοδος στο Κάιρο
Όπως σημειώνει το Reuters οι ηγέτες που έλαβαν μέρος στη σύνοδο που διοργάνωσε η Αίγυπτος στο Κάιρο το Σάββατο κλήθηκαν να βρουν λύση πώς θα επιλυθεί η κρίση που εξελίχτηκε σε πόλεμο στη Λωρίδα της Γάζας, χωρίς να υπάρχει πλέον στην περιοχή η Χαμάς, αλλά και χωρίς να χρειαστεί η αναγκαστική απομάκρυνση του πληθυσμού που δεν επιθυμούν για κανένα λόγο οι αραβικές χώρες της περιοχής.
Τη λύση κάνει ακόμη δυσκολότερη η απουσία σημαντικών παικτών που κινούν τα νήματα. Το Ισραήλ που πολύ προφανώς δεν θα μπορούσε να παρίσταται και το Ιράν που στηρίζει τη Χαμάς και τη Χεζμπολάχ.
Στην πράξη απούσες ήταν και οι ΗΠΑ που εκπροσωπήθηκαν σε χαμηλό επίπεδο, μόνο από το επιτετραμμένο της πρεσβείας στο Κάιρο. Απόντες -όχι όμως και οι χώρες τους- ήταν Δυτικοί ηγέτες όπως o Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς, ο Βρετανός πρωθυπουργός Ρίσι Σουνάκ και ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν.
Οι αραβικές χώρες, όπως σημειώνει το Reuters, τόνισαν ότι είναι καιρός να αρχίσουν ξανά οι ειρηνευτικές προσπάθειες για να κλείσει ο κύκλος της βίας μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων.
Πέρα όμως από αυτή την κοινή ευχή, η έκδοση κοινής διακήρυξης μετά τη λήξη των εργασιών ήταν εξαρχής σχεδόν αδύνατη. Οι ισορροπίες και τα αποκλίνοντα συμφέροντα είναι πολλά, ενώ διαφωνίες υπήρχαν στο παρασκήνιο και για τυχόν αναφορές στη Χαμάς ή στο δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα.
Με τη χερσαία επίθεση του Ισραήλ να θεωρείται από όλους θέμα χρόνου, ηγέτες από αραβικές χώρες προειδοποίησαν κατά της μετακίνησης των παλαιστινιακών πληθυσμών. Τα αραβικά κράτη φοβούνται ότι η επίθεση θα μπορούσε να οδηγήσει τους κατοίκους της Γάζας ακόμη και σε γειτονικά κράτη – όπως συνέβη όταν οι Παλαιστίνιοι έφυγαν ή αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους στον πόλεμο του 1948 μετά τη δημιουργία του Ισραήλ.
Το Ισραήλ έχει επανειλημμένα ζητήσει από τους κατοίκους που ζουν στο βόρειο τμήμα της Λωρίδας της Γάζας να μετακινηθούν προς τα νότια, πριν αρχίσουν οι χερσαίες επιχειρήσεις. Αυτό είναι όμως πολύ δύσκολο σε μια στενή λωρίδα γης με πολύ υψηλή πυκνότητα πληθυσμού.
Όπως επισήμανε, μεταξύ άλλων, ο βασιλιάς της Ιορδανίας, Αμπντάλα, ο αναγκαστικός εσωτερικός εκτοπισμός των Παλαιστινίων «θα ήταν έγκλημα πολέμου σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και κόκκινη γραμμή για όλους μας». Η Ιορδανία, όπου ζουν πολλοί Παλαιστίνιοι πρόσφυγες και οι απόγονοί τους, φοβάται ότι μια ευρύτερη ανάφλεξη θα έδινε στο Ισραήλ την ευκαιρία να εκδιώξει μαζικά τους Παλαιστίνιους από τη Δυτική Όχθη.
Στο ίδιο πλαίσιο ήταν η ομιλία του Παλαιστίνιου προέδρου, Μαχμούντ Αμπάς, που τόνισε ότι οι Παλαιστίνιοι δεν πρέπει να εκτοπιστούν ή να εκδιωχθούν από τη χώρα τους. «Δεν θα φύγουμε» ήταν το μήνυμα που έστειλε.
Ο οικοδεσπότης της συνόδου, πρόεδρος της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι, δήλωσε ότι η χώρα του αντιτίθεται στην εκτόπιση των Παλαιστινίων στην κατά μεγάλο μέρος έρημη περιοχή του Σινά της Αιγύπτου, προσθέτοντας ότι η μόνη λύση είναι ένα ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος.
