Τα τελευταία χρόνια, το ενδιαφέρον για την τεχνολογία που παρακολουθεί την υγεία μας έχει αυξηθεί κατακόρυφα. Το 2022, η παγκόσμια αγορά «ψηφιακής» ιατρικής αποτιμήθηκε σε πάνω από 330 δισεκατομμύρια δολάρια και, σύμφωνα με πρόσφατες εκτιμήσεις, το ποσό αυτό αναμένεται να ξεπεράσει τα 650 δισεκατομμύρια μέχρι το 2025.
Τι λέει η εμμονή μας με τα CGM και την «ψηφιακή» ιατρική γενικότερα για τη ζωή του 21ου αιώνα; Υποδηλώνει ότι η κοινωνία γίνεται όλο και πιο ατομικιστική. Ότι η υγεία σας θεωρείται αποκλειστικά δική σας ευθύνη
Σήμερα, το 46% των ενηλίκων του Ηνωμένου Βασιλείου δηλώνουν ότι χρησιμοποιούν τεχνολογικά μέσα για την παρακολούθηση της υγείας τους, όπως ένα Apple Watch ή Fitbit.
Είναι οικονομικό;
Τα Συστήματά Συνεχούς Καταγραφής της Γλυκόζης (CGM) έχουν γίνει ένα ιδιαίτερα περιζήτητο κομμάτι της «ψηφιακής» ιατρικής.
Ιστορικά, τα CGMs έχουν χρησιμοποιηθεί σχεδόν αποκλειστικά από διαβητικούς για την παρακολούθηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα, αλλά τώρα όλο και περισσότεροι άνθρωποι χωρίς διαβήτη έχουν αρχίσει να τα χρησιμοποιούν: από πρώην διαγωνιζόμενους του Love Island μέχρι τους εμμονικούς με το biohacking tech bros όπως ο Bryan Johnson.
Η τάση έχει «ξεφύγει» εν μέρει καθώς τα τελευταία χρόνια έχουν εμφανιστεί διάφορα προγράμματα γυμναστικής, όπως το HelloLingo, το Signos, το Veri και το The Better Nutrition Programme, τα οποία παρέχουν στους χρήστες ένα CGM για την παρακολούθηση των επιπέδων γλυκόζης τους.
«Είναι πολύ εύκολο να καταλάβει κανείς πώς οι άνθρωποι θα δαιμονοποιούσαν τα «κόκκινα» τρόφιμα [που ανεβάζουν το σάκχαρο στο αίμα] αντί να το χρησιμοποιήσουν για να καταλάβουν ότι μπορούμε να τρώμε ισορροπημένα»
Το πιο δημοφιλές από αυτά τα προγράμματα είναι αναμφίβολα το ZOE, μια «εξατομικευμένη υπηρεσία διατροφής» που συν-ιδρύθηκε από τον Tim Spector, επιδημιολόγο στο King’s College του Λονδίνου.
Δεν είναι οικονομικό: το πακέτο εκκίνησης ZOE αξίας 299 λιρών περιλαμβάνει ένα σετ δειγματοληψίας κοπράνων, μια εξέταση αίματος και ένα CGM, αλλά πρέπει επίσης να πληρώνετε 24,99 λίρες κάθε μήνα για τη συνδρομή μέλους.
Προς το παρόν, η ZOE έχει συγκεντρώσει 130.000 συνδρομητές και πάνω από μισό εκατομμύριο οπαδούς στο Instagram.
Βάλσαμο ενάντια στην κουλτούρα της δίαιτας;
Το ZOE πλασάρεται στην αγορά ως ένα επιστημονικά τεκμηριωμένο πρόγραμμα που ενδιαφέρεται περισσότερο για την καλή υγεία σε αντίθεση με την απώλεια βάρους, μια διάκριση που αναμφίβολα ευνοεί τους σύγχρονους, κοινωνικά ευαισθητοποιημένους καταναλωτές.
«Δεν σας λέμε τι μπορείτε και τι δεν μπορείτε να φάτε. Και δεν μετράμε θερμίδες. Αντίθετα, σας διδάσκουμε πώς να προσθέτετε τροφές υψηλής διατροφικής αξίας στα γεύματά σας», αναφέρεται στην ιστοσελίδα τους. Εκ πρώτης όψεως, ακούγεται σαν βάλσαμο ενάντια στην κουλτούρα της δίαιτας που επί χρόνια ενθάρρυνε τη διαταραγμένη διατροφή.
Όμως, ενώ το ZOE δεν λέει στους χρήστες να απαρνηθούν εντελώς τα απολαυστικά φαγητά ή δεν ενθαρρύνει την καταμέτρηση θερμίδων, «βαθμολογεί» τα τρόφιμα με βάση το πόσο θα αυξήσουν το σάκχαρο στο αίμα σας – και καθώς οι χρήστες φορούν οθόνες που τους υπενθυμίζουν τα επίπεδα γλυκόζης τους, μπορούν να δουν τον αντίκτυπο των επιλογών τους σε πραγματικό χρόνο.
«Μέσω της δοκιμής, ενδεχομένως να διαπιστώσετε ότι ορισμένα από τα αγαπημένα σας υγιεινά σνακ και γεύματα έχουν αρνητική επίδραση στον οργανισμό σας», λένε. «Για παράδειγμα, διαπιστώσαμε ότι οι μπανάνες προκαλούν μεγάλες αυξήσεις σακχάρου στο αίμα για το 25% των ενηλίκων, γεγονός που συνδέεται με το αίσθημα της πείνας».
«Ένα επιστημονικό πείραμα»
Η Nicola Guess, διαιτολόγος και ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, λέει στο περιοδικό Dazed ότι ενώ δεν είναι εγγενώς προβληματικό για τους μη διαβητικούς να χρησιμοποιούν CGMs, «μάλλον δεν υπάρχει λόγος» για άτομα που δεν διατρέχουν κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη να παρακολουθούν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα τους.
«Η αλήθεια είναι ότι δεν γνωρίζουμε στην πράξη τι σημαίνουν οι όποιες διακυμάνσεις σε ένα άτομο χωρίς διαβήτη», εξηγεί. «Η γλυκόζη είναι ένα μικροσκοπικό, ίσως και αμελητέο, μέρος της υγείας σε άτομα χωρίς διαβήτη […] Ανησυχώ ότι τρομάζουμε τους ανθρώπους και τους κάνουμε να πιστεύουν ότι κάθε γεύμα πρέπει να είναι ένα επιστημονικό πείραμα».
@_bryan_johnson_My blood glucose levels are ideal: 94% in optimal range 70-125 mg/dL. Data from 10 days of continuous monitoring. My full Blueprint protocol is available online for free.♬ original sound – Bryan Johnson
Είναι εύκολο να καταλάβει κανείς πώς η χρήση ενός CGM μπορεί να γίνει πύλη για την υιοθέτηση μιας περιοριστικής στάσης απέναντι στο φαγητό σε άτομα που δεν έχουν κανένα ιατρικό λόγο να παρακολουθούν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα τους.
Θετική εμπειρία, αλλά ανεπαρκής;
Η Chloe Gray είναι ελεύθερη επαγγελματίας, συγγραφέας και γυμνάστρια που δοκίμασε το ZOE το 2022- λέει στο Dazed ότι ενώ βρήκε την εμπειρία «ενδιαφέρουσα», είναι επιφυλακτική για το αν είναι υγιές για τους ανθρώπους να έχουν πρόσβαση σε τόσα πολλά δεδομένα σχετικά με το σώμα τους.
«Είμαι πάντα πολύ περίεργη στο να δοκιμάζω νέα πράγματα και να μαθαίνω για το σώμα μου, αν και σκέφτηκα ότι το να φοράω μια ιατρική συσκευή ήταν ίσως λίγο υπερβολικό», λέει, προσθέτοντας ότι η ανάλυση του ZOE κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο έλεγχος του σακχάρου στο αίμα της ήταν «ανεπαρκής».
Αν και τονίζει ότι η συνολική εμπειρία της από το ZOE ήταν «αρκετά θετική», η Gray αποφάσισε να μη συνεχίσει το πρόγραμμα μακροπρόθεσμα και το εγκατέλειψε μετά από μερικές εβδομάδες. «Έχω το δικό μου ιστορικό διατροφικών διαταραχών και ειλικρινά δεν μπορώ να ασχοληθώ με το να ξοδεύω το χρόνο μου καταγράφοντας τα τρόφιμα σε μια εφαρμογή», λέει.
«Νομίζω ότι άλλοι άνθρωποι μπορεί να αποκτήσουν υπερβολική εμμονή με αυτό […] Είναι πολύ εύκολο να καταλάβει κανείς πώς οι άνθρωποι θα δαιμονοποιούσαν τα «κόκκινα» τρόφιμα [που ανεβάζουν το σάκχαρο στο αίμα] αντί να το χρησιμοποιήσουν για να καταλάβουν ότι μπορούμε να τρώμε ισορροπημένα».
Το ταξικό ζήτημα
Τον 17ο αιώνα, οι εύπορες τάξεις αναζητούσαν ανανάδες για να τους χρησιμοποιήσουν ως κεντρικά αντικείμενα στα δείπνα, καθώς το κόστος της εισαγωγής τους από τον «Νέο Κόσμο» τους καθιστούσε εξωτικούς, αποικιοκρατικά σύμβολα πολυτέλειας.
Έχοντας λοιπόν αυτό κατά νου, τι λέει η εμμονή μας με τα CGM και την «ψηφιακή» ιατρική γενικότερα για τη ζωή του 21ου αιώνα; Υποδηλώνει ότι η κοινωνία γίνεται όλο και πιο ατομικιστική. Ότι η υγεία σας θεωρείται αποκλειστικά δική σας ευθύνη.
Η καλή υγεία αποτελεί πλέον προνόμιο των πλουσίων. Οι άνθρωποι αναμένεται όλο και περισσότερο να φροντίζουν τους ευατούς τους, μόνοι τους, καθώς θεσμοί όπως το Εθνικό Σύστημα Υγείας, αποδεκατίζονται. Όπως γράφει ο James Greig στο Vittles, «Λόγω της έλλειψης ενός ασφαλούς δικτύου ασφαλείας, η νευρωτική εμμονή με την υγεία είναι κατανοητή».
Πηγή: Dazed | Kεντρική φωτογραφία θέματος: Veri
