Μειώνεται το ρεύμα, νάρκη για τα νοικοκυριά οι ΥΚΩ
Ηλεκτροσόκ για τον κρατικό προϋπολογισμό και τους καταναλωτές προκαλεί το έλλειμμα του Ειδικού Λογαριασμού Υπηρεσιών Κοινής Ωφελείας (ΕΛΥΚΩ) που υπολογίζεται σωρευτικά για τη διετία 2023-2024 στα 700 εκατ. ευρώ και συνεχώς διευρύνεται.
Σύμφωνα με την «Καθημερινή», οι ΥΚΩ καλύπτουν το επιπλέον κόστος που απαιτείται για να παρέχεται στους κατοίκους των νησιών το ηλεκτρικό ρεύμα που παράγεται από τις ακριβές μονάδες ντίζελ της ΔΕΗ στις ίδιες τιμές με αυτές των κατοίκων της ηπειρωτικής χώρας. Το κόστος των ΥΚΩ επιμερίζεται στο σύνολο των καταναλωτών και εισπράττεται μέσω των λογαριασμών ρεύματος ως διακριτή ρυθμιζόμενη χρέωση.
Τα ποσά που εισπράττονται αποτελούν εισροές του ΕΛΥΚΩ που διαχειρίζεται ο ΔΕΔΔΗΕ, ο οποίος επιστρέφει ανά μήνα στους προμηθευτές ρεύματος το μέρος της επιδοτούμενης τιμής της κιλοβατώρας που κατέβαλαν για τις καταναλώσεις των νησιών. Ο ΕΛΥΚΩ κατά τη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης ήταν πλεονασματικός, καθώς το ακριβό φυσικό αέριο είχε καταστήσει φθηνότερη την παραγωγή ενέργειας από ντίζελ και μαζούτ των νησιών για αρκετούς μήνες και είχε περιορίσει σημαντικά το υπόλοιπο διάστημα την απόκλιση μεταξύ τιμής στη χονδρεμπορική αγορά και τιμής παραγωγής στα νησιά. Μάλιστα το διάστημα από τον Αύγουστο του 2022 έως και τον Απρίλιο του 2023 ο ΕΛΥΚΩ με υπουργική απόφαση χρηματοδότησε με 460 εκατ. ευρώ το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης, συμβάλλοντας στις επιδοτήσεις των λογαριασμών ρεύματος.
Με τη σταδιακή αποκλιμάκωση των τιμών ρεύματος, ο ΕΛΥΚΩ γύρισε αρνητικός και έκλεισε στο τέλος του 2023 με έλλειμμα της τάξης των 290 ένα εκατ. ευρώ. Για το 2024 η πρόλεψη στον προϋπολογισμό ήταν ένα έλλειμμα της τάξης των 200 εκατ. ευρώ. Οι πλέον πρόσφατες εκτιμήσεις ωστόστο τοποθετούν το έλλειμμα για το τρέχον έτος στα 400 εκατ. ευρώ με τάση περαιτέρω διεύρυνσης εάν συνεχιστεί η πτωτική πορεία των τιμών ρεύματος. Τα συναρμόδια υπουργεία Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Οικονομικών δείχνουν να έχουν σηκώσει ψηλά τα χέρια.
Οι αρχικές σκέψεις για κάλυψη της τρύπας από τον κρατικό προϋπολογισμό κατέληξαν ανεδαφικές λόγω του μεγέθους. Το σενάριο που εξετάζεται είναι το «σπάσιμο» του ελλείμματος σε τρία κομμάτια, ώστε ένα μέρος να καλυφθεί από τον κρατικό προϋπολογισμό κατά το ποσό που έχει προβλεφθεί το 2024, ένα δεύτερο από τον προϋπολογισμό του 2025 και ένα τρίτο να μεταφερθεί κλιμακωτά από το 2026 και μετά, ώστε να συμψηφιστεί με το πλεόνασμα του ειδικού λογαριασμού που εκτιμάται ότι θα έχει με την ολοκλήρωση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης – Αττικής. Η δύσκολη άσκηση του κλεισίματος του ελλείμματος δεν περιλαμβάνει επί του παρόντος τουλάχιστον τους καταναλωτές, αν και όλες οι εκτιμήσεις συγκλίνουν στο ότι στο τέλος της ημέρας δεν θα αποφευχθούν οι αυξήσεις στις χρεώσεις ΥΚΩ.
Ακόμη και αρμόδια κυβερνητικά στελέχη δεν εκφράζουν πλέον την ίδια βεβαιότητα που εξέφραζαν αρχικά, περί μη μετακύλισης του ελλείμματος στους καταναλωτές, καθώς το βλέπουν να διογκώνεται μήνα-μήνα.
Πιέσεις για να βρεθεί άμεσα λύση ασκούνται και από την πλευρά των προμηθευτών ρεύματος, οι οποίοι δεν αποζημιώνονται στο σύνολό τους για τις υπηρεσίες ΥΚΩ. Από τον Απρίλιο του 2023 ο ΔΕΔΔΗΕ καλύπτει μόνο ένα ποσοστό των αποζημιώσεων που πρέπει να λαμβάνουν σε μηνιαία βάση οι εταιρείες προμήθειας για τις ΥΚΩ και που αφορούν ποσά τα οποία έχουν καταβάλει οι ίδιες.
Το συνολικό οφειλόμενο ποσό προς τις εταιρείες προμήθει ας ρεύματος για ΥΚΩ φτάνει τα 300 εκατ. ευρώ και ανεβαίνει κάθε μήνα, με τους παρόχους να ανησυχούν ακόμη και για διπλασιασμό μέσα στο έτος εάν συνεχιστεί η πτωτική τάση των τιμών και δεν βρεθεί κάποια λύση για την κάλυψη του ελλείμματος. Ουσιαστικά οι εταιρείες χρηματοδοτούν με ίδια κεφάλαια τις ΥΚΩ, κάτι που αυξάνει τις ανάγκες για κεφάλαια κίνησης κάθε μήνα. Από τον περασμένο Απρίλιο οι πάροχοι ανακτούν κατά μέσον όρο το 60%-65% των αναλογούντων ποσών για ΥΚΩ. Οι εταιρείες προμήθειας μέσω του Συνδέσμου τους (ΕΣΠΕΝ) έχουν ζητήσει δύο φορές με επιστολές τους παρέμβαση από το ΥΠΕΝ και τους αρμόδιους φορείς για το ζήτημα, ενώ επιστολές έχουν στείλει και μεμονωμένα κάποιες εταιρείες.
