ΔΝΤ: Αυξητική τάση του παγκόσμιου χρέους – Οι ΗΠΑ, η Κίνα και η Ελλάδα

Η τελευταία έκθεση του ΔΝΤ καταγράφει ανησυχητικές εξελίξεις και προοπτικές για το παγκόσμιο δημόσιο χρέος, κάτι που θα έχει ευρύτερο αντίκτυπο στην πορεία της οικονομίας.

Παράλληλα, το Ταμείο σημειώνει την ανοδική δυναμική του χρέους των δύο ισχυρότερων οικονομιών- των ΗΠΑ και της Κίνας- και πώς αυτό μπορεί να επηρεάσει αρνητικά άλλες χώρες.

Μετά την εκτίναξη του δημόσιου χρέους το 2020, λόγω των μέτρων στήριξης που υιοθετήθηκαν παγκοσμίως, ακολούθησε μια διετία σταδιακής μείωσης. Όμως, το 2023 αυτή η τάση ανακόπηκε και είναι αβέβαιο αν θα συνεχιστεί φέτος, καθώς γίνονται εκλογές σε δεκάδες χώρες, όπου ζει πάνω από 50% του παγκόσμιου πληθυσμού.

Εξάλλου, το παρελθόν έχει δείξει ότι το έλλειμμα είναι μεγαλύτερο κατά 0,4% τα προεκλογικά έτη, σημειώνει το ΔΝΤ, σύμφωνα με το ΑΠΕ.

Οι προβλέψεις για το δημοσιονομικό έλλειμμα

Φέτος το δημοσιονομικό έλλειμμα προβλέπεται να διαμορφωθεί στο 4,9% του ΑΕΠ και τα επόμενα χρόνια η δημοσιονομική προσαρμογή θα είναι περιορισμένη, ώστε το 2029 να φτάσει στο 4,3%, ή περίπου 0,7% πάνω από το επίπεδο του 2019.

Εξαιτίας αυτής της αργής προσαρμογής θα συνεχιστεί η αύξηση του δημόσιου χρέους, που το 2029 θα πλησιάσει το 100%, από το 93% του 2023, όταν ήδη ήταν πάνω από το προ πανδημίας επίπεδο κατά 9 ποσοστιαίες μονάδες.

Η ανακοπή της δημοσιονομικής προσαρμογής πέρυσι αντανακλά την αργή απόσυρση μέτρων στήριξης για την ενεργειακή κρίση, όπως και τα κίνητρα βιομηχανικής πολιτικής- επιδοτήσεις και φοροαπαλλαγές- που δίνουν μεγάλες χώρες, κυρίως οι ΗΠΑ και η Κίνα.

Το χρέος των ΗΠΑ και της Κίνας και η εικόνα στην Ελλάδα

Σε ό,τι αφορά στις ΗΠΑ, πέρυσι το δημόσιο χρέος αυξήθηκε σε 122,1% του ΑΕΠ, από 120% που ήταν το 2022, καθώς υπερδιπλασιάστηκε το δημοσιονομικό έλλειμμα από 4,1% σε 8,8%, παρότι η ανάπτυξη ήταν πάνω από το 2%.

Αν δεν αλλάξει η δημοσιονομική πολιτική στις ΗΠΑ, το έλλειμμα προβλέπεται ότι μεσοπρόθεσμα θα παραμείνει πάνω από 6% και το αμερικανικό χρέος αναμένεται να φτάσει στο 133,9% του ΑΕΠ.

Το δημόσιο χρέος της Ελλάδας προβλέπεται σύμφωνα με το ΔΝΤ να μειωθεί κατά 30% ποσοστιαίες μονάδες έως το 2029, στο 138,8% του ΑΕΠ. Αντίθετα, το αμερικανικό χρέος αναμένεται να αυξηθεί το ίδιο έτος κοντά σε αυτό το επίπεδο και σχεδόν θα διπλασιαστεί το 2053 χωρίς δραστικά μέτρα.

Αυτή η εκρηκτική προοπτική έχει κάνει αναλυτές να αμφιβάλλουν κατά πόσο οι ΗΠΑ θα μπορούν να αυξάνουν διαρκώς το χρέος τους ή αν αυτό θα καταστεί μη βιώσιμο και οι επενδυτές- σε μεγάλο βαθμό ξένοι- που χρηματοδοτούν τα ελλείμματα της χώρας θα αρνηθούν να συνεχίσουν να το κάνουν, οδηγώντας σε μια κρίση.

Εκρηκτική είναι και η δυναμική του χρέους της Κίνας– αν και είναι χαμηλότερο από εκείνο των ΗΠΑ- καθώς πέρυσι αυξήθηκε από 77,1% σε 83,6% του ΑΕΠ. Το 2029 αναμένεται να φτάσει στο 110,1%.

Πώς η ανοδική δυναμική του χρέους ΗΠΑ και Κίνας μπορεί να επηρεάσει άλλες χώρες

Το ΔΝΤ αναφέρει δύο τρόπους με τους οποίος η ανοδική δυναμική του χρέους των ΗΠΑ και της Κίνας μπορεί να επηρεάσει αρνητικά άλλες χώρες.

Σε ό,τι αφορά στις ΗΠΑ, τα υψηλά ελλείμματα και χρέος αυξάνουν τις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων, οι οποίες τον περασμένο Οκτώβριο έφτασαν στο 5% για τους 10ετείς τίτλους για να υποχωρήσουν στη συνέχεια, αλλά κινούνται και σήμερα πάνω από το 4,5%.

Με δεδομένο το τεράστιο μέγεθος της αγοράς των αμερικανικών ομολόγων, πιέσεις θα ασκηθούν και στα ομόλογα τρίτων χωρών. Για παράδειγμα, στην ευρωζώνη οι αποδόσεις των ομολόγων είναι χαμηλότερες από ό,τι στις ΗΠΑ, αλλά ακολουθούν τη διακύμανση των αμερικανικών.

Στην περίπτωση της Κίνας, μία μείωση του ρυθμού ανάπτυξης θα επηρέαζε το παγκόσμιο εμπόριο και την παγκόσμια ανάπτυξη, ιδιαίτερα για κράτη με ισχυρές εμπορικές και επενδυτικές διασυνδέσεις με τη χώρα.