Πόσους εργαζόμενους αναζητά ο τομέας των κατασκευών στην Ελλάδα

Ο τομέας των κατασκευών στην Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπος με ένα κρίσιμο έλλειμμα εργατικού δυναμικού, το οποίο υπολογίζεται σε 53.000 εργαζόμενους. Αυτό το έλλειμμα πρέπει να καλυφθεί μέσα στους επόμενους 48 μήνες, προκειμένου να διατηρηθεί ο ρυθμός ανάπτυξης του κλάδου και να υλοποιηθούν οι επενδύσεις σε μεγάλα έργα υποδομής. Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) για την ελληνική οικονομία, το 2022 ο τομέας των κατασκευών απασχολούσε περίπου 197.000 εργαζόμενους, αλλά μέχρι το 2026, ο αριθμός αυτός θα πρέπει να φτάσει τις 250.000 για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της αγοράς.

Η έλλειψη εργατικού δυναμικού δεν είναι απλώς ένα στατιστικό πρόβλημα. Έχει άμεσες συνέπειες στην υλοποίηση των έργων, προκαλώντας καθυστερήσεις που με τη σειρά τους αυξάνουν το συνολικό κόστος των κατασκευών και καθιστούν δύσκολη την τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων. Αυτές οι καθυστερήσεις ενδέχεται να επιδεινωθούν στο μέλλον, καθώς η ζήτηση για κατασκευαστικά έργα αυξάνεται, με αποτέλεσμα να διογκώνονται οι ανάγκες για εργαζόμενους διαφόρων ειδικοτήτων.

Παράλληλα, οι επιχειρήσεις του κλάδου αντιμετωπίζουν δυσκολίες στη χρηματοδότηση, γεγονός που οφείλεται εν μέρει στις καθυστερήσεις πληρωμών από δημόσια έργα, αλλά και στην περιορισμένη πρόσβαση σε κεφάλαια. Η έλλειψη ρευστότητας επιβαρύνει την ομαλή υλοποίηση των έργων, ενώ το χρηματοδοτικό κενό δυσχεραίνει τη δυνατότητα των κατασκευαστικών επιχειρήσεων να επενδύσουν σε νέα έργα ή να ανταπεξέλθουν στα ήδη αναληφθέντα. Το ΙΟΒΕ προτείνει τη χρήση διαφόρων χρηματοδοτικών εργαλείων, όπως εγγυήσεις και επιδοτήσεις επιτοκίων, για να ενισχυθεί η ρευστότητα και να ξεπεραστούν τα εμπόδια.

Αναγκαίες είναι και οι θεσμικές βελτιώσεις στον τομέα των δημοσίων έργων. Το ΙΟΒΕ τονίζει την ανάγκη να λειτουργεί σωστά ένας μηχανισμός που θα αναθεωρεί τις τιμές των έργων, προσαρμόζοντάς τες στις αλλαγές του κόστους, έτσι ώστε να μειώνεται η αβεβαιότητα για τους συμμετέχοντες σε διαγωνισμούς. Αυτή η αβεβαιότητα προκαλεί συχνά προβλήματα κατά τη διάρκεια υλοποίησης των έργων, καθυστερώντας την ολοκλήρωσή τους και επιβαρύνοντας τα προϋπολογισμένα κόστη.

Η ψηφιοποίηση του κλάδου θεωρείται ένας ακόμα βασικός πυλώνας για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας. Το ΙΟΒΕ υποστηρίζει την εφαρμογή νέων τεχνολογιών, όπως το Building Information Modelling (BIM), που θα βελτιώσει τις διαδικασίες σχεδιασμού, κατασκευής και συντήρησης των έργων. Το BIM, ως ένα εργαλείο ψηφιακής διαχείρισης των κατασκευαστικών έργων, μπορεί να συμβάλλει στη μείωση του κόστους, την ταχύτερη εκτέλεση των έργων και την καλύτερη διαχείριση των πόρων.

Μια ακόμη σημαντική πρόκληση είναι η υιοθέτηση των προτύπων ESG (Περιβάλλον, Κοινωνία, Εταιρική Διακυβέρνηση) από τις κατασκευαστικές επιχειρήσεις. Η συμμόρφωση με αυτά τα πρότυπα είναι κρίσιμη, καθώς θα διευκολύνει την πρόσβαση των επιχειρήσεων σε επενδυτικά κεφάλαια, ενώ παράλληλα θα βελτιώσει τις περιβαλλοντικές τους επιδόσεις. Επιπλέον, η υιοθέτηση βιώσιμων πρακτικών σύμφωνα με τα κριτήρια ESG μπορεί να ενισχύσει τη φήμη των εταιρειών και να τις βοηθήσει να προσαρμοστούν στις νέες κανονιστικές απαιτήσεις, όπως η κυκλική οικονομία.

Τέλος, το ΙΟΒΕ επισημαίνει την ανάγκη για τη σύνταξη ενός Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου Υποδομών και Κατασκευών, το οποίο θα θέτει σαφείς προτεραιότητες για τις επενδύσεις σε υποδομές και θα καθορίζει τον προγραμματισμό και τη χρηματοδότηση των μεγάλων έργων. Ένα τέτοιο σχέδιο θα επιτρέψει καλύτερο επιχειρησιακό σχεδιασμό, θα διασφαλίσει τη βιωσιμότητα των έργων και θα εξασφαλίσει ότι υπάρχουν οι κατάλληλοι πόροι και το ανθρώπινο δυναμικό για την επιτυχή υλοποίησή τους.