Αναγκαίες επενδύσεις 584 δισ. ευρώ στο δίκτυο ηλεκτροδότησης της ΕΕ σε βάθος εξαετίας
Η σταδιακή αύξηση του μεριδίου ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην ηλεκτροπαραγωγή στην Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση απαιτεί εκτεταμένες αναβαθμίσεις στο υπάρχον δίκτυο ηλεκτροδότησης.
Ο στόχος είναι το μερίδιο αυτό να ανέλθει από 42% το 2022 στο 90% μέχρι το 2040. Αυτή η ενεργειακή μετάβαση, ωστόσο, παρουσιάζει σημαντικές τεχνικές προκλήσεις, δεδομένου ότι το σημερινό δίκτυο, με περισσότερα από 11,3 εκατομμύρια χιλιόμετρα καλωδίων, είναι σχεδιασμένο κυρίως για τη σταθερή και ελεγχόμενη μεταφορά ενέργειας από ορυκτά καύσιμα.
Οι ανανεώσιμες πηγές, όπως η ηλιακή και η αιολική ενέργεια, χαρακτηρίζονται από διαλείπουσα παραγωγή λόγω εξαρτήσεων από φυσικά φαινόμενα, όπως η ηλιοφάνεια και η ταχύτητα του ανέμου. Για παράδειγμα, η ηλιακή ενέργεια είναι διαθέσιμη μόνο κατά τη διάρκεια της ημέρας και περιορίζεται από τις καιρικές συνθήκες, ενώ η αιολική ενέργεια απαιτεί συγκεκριμένες ταχύτητες ανέμου για τη βέλτιστη λειτουργία των ανεμογεννητριών. Αυτή η μεταβλητότητα προκαλεί σημαντική αστάθεια στο δίκτυο, αυξάνοντας την ανάγκη για υποστήριξη με συστήματα αποθήκευσης ενέργειας, όπως συσσωρευτές μεγάλης κλίμακας, για τη διατήρηση πλεονάζουσας ενέργειας όταν η παραγωγή υπερβαίνει τη ζήτηση.
Για να καλυφθούν οι ανάγκες αυτές, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπολογίζει ότι θα απαιτηθούν επενδύσεις ύψους 584 δισ. ευρώ έως το 2030. Ένα μεγάλο μέρος αυτών των κεφαλαίων θα διατεθεί για τη βελτίωση των υποδομών αποθήκευσης και διαχείρισης της ενέργειας. Σήμερα, για παράδειγμα, όταν ο ήλιος λάμπει και η παραγωγή από τα ηλιακά πάρκα είναι υψηλή, μεγάλο μέρος της ενέργειας μπορεί να μην καταναλωθεί άμεσα και να χάνεται. Με την εγκατάσταση συσσωρευτών, δηλαδή μεγάλων μπαταριών, η περίσσεια αυτή ενέργεια μπορεί να αποθηκεύεται και να χρησιμοποιείται σε ώρες που η παραγωγή μειώνεται.
Παράλληλα, η αξιοποίηση έξυπνων μετρητών και ψηφιακών τεχνολογιών θα επιτρέψει την καλύτερη αντιστοίχιση της προσφοράς και της ζήτησης ενέργειας σε πραγματικό χρόνο. Για παράδειγμα, όταν οι καιρικές συνθήκες δείχνουν ότι αναμένεται να φυσήξει σε περιοχές με αιολικά πάρκα, τα συστήματα μπορούν να προσαρμόζουν την παραγωγή ή την αποθήκευση ενέργειας ανάλογα. Έτσι, σε μια μέρα με ηλιοφάνεια αλλά χωρίς άνεμο, το δίκτυο μπορεί να αξιοποιεί τη διαθέσιμη ηλιακή ενέργεια και να αναδιανέμει αποθηκευμένη αιολική ενέργεια για να καλύψει τις ανάγκες.
Η αναβάθμιση του δικτύου είναι μια τεράστια πρόκληση, και για αυτό το λόγο το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ) ετοιμάζει μια αναλυτική αναφορά για την τρέχουσα κατάσταση, με στόχο να αναδείξει τις περιοχές που χρειάζονται άμεση παρέμβαση. Η αναφορά αυτή, που θα παρουσιαστεί το 2025, θα συγκεντρώσει και θα οργανώσει δεδομένα για το ευρωπαϊκό δίκτυο, τα οποία σήμερα είναι συχνά διάσπαρτα και πολύπλοκα. Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο θα επιχειρήσει να δημιουργήσει μια σαφή εικόνα για το πώς η Ευρώπη μπορεί να διαχειριστεί τη μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές, εξασφαλίζοντας παράλληλα σταθερότητα και αξιοπιστία στην ηλεκτροδότηση. Η αναφορά αναμένεται να βοηθήσει τους υπεύθυνους στη λήψη στρατηγικών αποφάσεων, καθώς και να προετοιμάσει το έδαφος για πιθανούς ελέγχους στον τομέα της ενέργειας στο μέλλον.
