ΔΝΤ: Μια δεκαετία μείωσης της παραοικονομίας στην Ελλάδα

Σημαντική πρόοδο σημειώνει η Ελλάδα στη μείωση της άτυπης οικονομίας, ενός χρόνιου προβλήματος που υπονομεύει τη δημοσιονομική υγεία και τη βιώσιμη ανάπτυξη.

Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), το ποσοστό των άτυπων οικονομικών δραστηριοτήτων στη χώρα μειώθηκε από το 30% του ΑΕΠ την περίοδο της κρίσης χρέους του 2013, στο 16% περίπου το 2021.

Η έκθεση υπογραμμίζει μια συνεχή μείωση της παραοικονομίας τα τελευταία δέκα χρόνια, παρά τις προσωρινές αυξήσεις κατά τη διάρκεια κρίσεων, όπως η κρίση χρέους και η πανδημία Covid-19. Παρά τα πισωγυρίσματα, η ελληνική οικονομία αντέδρασε γρήγορα, περιορίζοντας τις μη καταγεγραμμένες δραστηριότητες που πλήττουν τη φορολογική είσπραξη και την οικονομική αποδοτικότητα.

Περιφέρειες όπως η Αττική και η Κρήτη παρουσίασαν τις μεγαλύτερες μειώσεις, ενώ η Δυτική Μακεδονία και η Δυτική Ελλάδα υστερούν. Παράλληλα, κλάδοι όπως τα τρόφιμα και το λιανεμπόριο εξακολουθούν να παρουσιάζουν υψηλότερα επίπεδα παραοικονομίας, αναδεικνύοντας την ανάγκη για στοχευμένες παρεμβάσεις.

Το ΔΝΤ αποδίδει μεγάλο μέρος αυτής της επιτυχίας στον ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας. Η αυξημένη πρόσβαση στο διαδίκτυο, η άνοδος των ηλεκτρονικών συναλλαγών και η ενίσχυση των ψηφιακών δημόσιων υπηρεσιών συνέβαλαν στη μείωση της παραοικονομίας. Για παράδειγμα, οι περιφέρειες με μεγαλύτερη πρόσβαση στο διαδίκτυο παρουσίασαν σημαντικές μειώσεις στις μη καταγεγραμμένες οικονομικές δραστηριότητες.

Οι κυβερνητικές μεταρρυθμίσεις έπαιξαν επίσης κρίσιμο ρόλο. Η αυστηρότερη εφαρμογή φορολογικών κανονισμών, η μείωση των συντελεστών φόρου εισοδήματος και η αυξημένη ευελιξία στην αγορά εργασίας ενθάρρυναν τις επιχειρήσεις και τους εργαζομένους να ενταχθούν στην επίσημη οικονομία. Παράλληλα, τα μέτρα στήριξης κατά τη διάρκεια της πανδημίας περιόρισαν σημαντικά τη στροφή στην παραοικονομία.

Η μείωση της παραοικονομίας είχε απτά οικονομικά οφέλη. Η αύξηση της επίσημης οικονομικής δραστηριότητας οδήγησε σε αύξηση των φορολογικών εσόδων κατά περίπου 4% του ΑΕΠ. Παράλληλα, η μείωση της παραοικονομίας συνδέεται με ταχύτερη αύξηση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ, ενισχύοντας περαιτέρω την ανάκαμψη της χώρας.

Παρά την πρόοδο, το ΔΝΤ αναφέρει πως οι προκλήσεις παραμένουν. Η παραοικονομία εξακολουθεί να είναι υψηλή σε ορισμένες περιφέρειες και κλάδους, ενώ τα κενά στις ψηφιακές δεξιότητες και την ενσωμάτωση των δημόσιων υπηρεσιών περιορίζουν περαιτέρω βελτιώσεις. Επιπλέον, το υψηλό ποσοστό αυτοαπασχόλησης, που συνδέεται συχνά με την παραοικονομία, απαιτεί στοχευμένες παρεμβάσεις.

Το ΔΝΤ συνιστά περαιτέρω ενίσχυση της ψηφιακής υποδομής της Ελλάδας, προώθηση της ένταξης επιχειρήσεων στην επίσημη οικονομία και βελτίωση της διακυβέρνησης. Η συνεχιζόμενη επένδυση στις ψηφιακές δεξιότητες και ο εκσυγχρονισμός των δημόσιων υπηρεσιών αναμένεται να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο. Επιπλέον, μεταρρυθμίσεις που στοχεύουν τους νέους, τις γυναίκες και τις μικρές επιχειρήσεις θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην καλύτερη ένταξή τους στην επίσημη οικονομία.

Καθώς η Ελλάδα προχωρά μπροστά, η έκθεση υπογραμμίζει τη σημασία της πολιτικής συνέχειας και της διαφάνειας. Με έναν συνδυασμό δομικών μεταρρυθμίσεων και ψηφιακής καινοτομίας, η χώρα είναι σε καλό δρόμο να διατηρήσει την πρόοδό της και να αποτελέσει πρότυπο για την αντιμετώπιση της παραοικονομίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.