Μειώθηκε ο αριθμός των οχημάτων που εισέρχονται καθημερινά στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, μετά την λειτουργία του Μετρό, σύμφωνα με έρευνα του ΕΚΕΤΑ/ΙΜΕΤ και του Ζωντανού Εργαστηρίου Έξυπνης Κινητικότητας της Θεσσαλονίκης, για τις επιπτώσεις της έναρξης λειτουργίας του Μετρό στο σύστημα μεταφορών της πόλης της πόλης.
Η έρευνα κάλυψε μια εβδομάδα πριν την έναρξη λειτουργίας του μετρό και τις δύο πρώτες εβδομάδες λειτουργίας του δηλαδή το χρονικό διάστημα 25/11/2024 – 15/12/2024 και περιλάμβανε τις παρακάτω δραστηριότητες:
- Ανάλυση κυκλοφοριακών φόρτων που συλλέγονται μέσω του εξοπλισμού ανίχνευσης κυκλοφορίας του Ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης Κυκλοφορίας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας (ΠΚΜ) σε τρεις γραμμές διήθησης screen lines
- Ανάλυση κυκλοφοριακών συνθηκών (χρόνοι μετακίνησης και ταχύτητες σε κύριους οδικούς άξονες του οδικού δικτύου της Θεσ/νίκης) βάσει δεδομένων τηλεματικής και Bluetooth που συλλέγονται από το Ζωντανό Εργαστήριο Έξυπνης Κινητικότητας της Θεσσαλονίκης.
- Ανάλυση επιβατικής κίνησης σε 5 λεωφορειακές γραμμές υψηλής ζήτησης του Οργανισμού Αστικών Συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης (ΟΑΣΘ) με τη χρήση δεδομένων που συλλέγονται με επί τόπου παρατήρηση από προσωπικό του ΙΜΕΤ/ΕΚΕΤΑ.
- Ανάλυση πεζών μετακινήσεων σε τέσσερεις κόμβους επί της οδού Εγνατία (Εγνατία – 3ης Σεπτεμβρίου, Εγνατία – ΔΕΘ, Εγνατία – Σιντριβάνι, Εγνατία – Ιασωνίδου) με τη χρήση drone για την καταγραφή υλικού βίντεο και λογισμικού ανάλυσης εικόνας για την εξαγωγή του μητρώου πεζών μετακινήσεων σε κάθε κόμβο. Στους δύο από τους τέσσερεις παραπάνω κόμβους υφίσταται στάση του Μετρό. Ο χειρισμός των drones και η επεξεργασία των βίντεο μέσω εξειδικευμένου λογισμικού πραγματοποιείται από προσωπικό του ΙΜΕΤ/ΕΚΕΤΑ.
Τι έδειξε η έρευνα
Στην παρούσα τεχνική έκθεση παρουσιάζονται συμπεράσματα τα οποία σχετίζονται αποκλειστικά με την ανάλυση των κυκλοφοριακών φόρτων και την ανάλυση των κυκλοφοριακών συνθηκών για το χρονικό διάστημα 25/11/2024 – 08/12/2024. Για την ανάλυση ελέγχθηκαν τρεις γραμμές διήθησης ανατολική είσοδος Βούλγαρη , Γ’ Σεπτεμβρίου είσοδος στο κέντρο , Δυτική είσοδος -Λαγκαδά.
Με βάση τη σύγκριση των στοιχείων έχουν εξαχθεί τα παρακάτω συμπεράσματα σχετικά με τις επιπτώσεις του Μετρό στη λειτουργία του συστήματος μεταφορών της πόλης της Θεσ/νίκης.
- Ο ημερήσιος αριθμός των οχημάτων που εισέρχονται στο κέντρο της πόλης της Θεσ/νίκης (όπως αυτό ορίζεται χωρικά από τις οδούς 3ης Σεπτεμβρίου – Αγ. Δημητρίου – Λαγκαδά – 26ης Οκτωβρίου – Λ. Νίκης) έχει μειωθεί μεσοσταθμικά κατά 10% (-12.400 οχήματα) μετά την πρώτη εβδομάδα έναρξης της λειτουργίας του Μετρό Θεσ/νίκης ανεξαρτήτως της υποχρέωσης επικύρωσης εισιτηρίου. Δηλαδή, ενώ πριν την έναρξη λειτουργίας του Μετρό κυκλοφορούσαν κατά μέσο όρο 122.800 οχήματα ανά ημέρα στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, κυκλοφορούν πλέον 110.400 οχήματα λόγω της απορρόφησης μετακινήσεων από το σύστημα του Μετρό.
- Μέγιστη μείωση της τάξης του 14% παρατηρείται στον ημερήσιο αριθμό των οχημάτων που εισέρχονται στο κέντρο της Θεσ/νίκης από τους δυτικούς δήμους της πόλης μέσω των οδών Μοναστηρίου, Παλαιού Σταθμού και 26ης Οκτωβρίου (πριν τη λειτουργία του Μετρό διέρχονταν 33.900 οχήματα ανά ημέρα, ενώ μετά τη λειτουργία 29.100 οχήματα, δηλαδή 4.800 λιγότερα οχήματα). Η μείωση αυτή εξηγείται από δυνατότητα στάθμευσης και μετεπιβίβασης στην περιοχή του σιδηροδρομικού σταθμού και καταδεικνύει ότι οι δυτικοί δήμοι λόγω μήκους και χρόνου μετακινήσεων αποτελούν περιοχές χρηστών του νέου μέσου και των επεκτάσεων του.
- Το ποσοστό της μείωσης στον ημερήσιο αριθμό των οχημάτων που εισέρχονται στο κέντρο της Θεσ/νίκης από την ανατολική πλευρά τη πόλης και των όμορων δήμων πόλης διασχίζοντας τις οδούς Αγ. Δημητρίου, Εγνατία, Λ. Στρατού, και Β. Όλγας ανέρχεται σε 6% (πριν τη λειτουργία του Μετρό διέρχονταν 87.870 οχήματα ανά ημέρα, ενώ μετά τη λειτουργία 82.550 οχήματα, δηλαδή 5.320 λιγότερα οχήματα). Τα παραπάνω ποσοστά αφορούν τις ημέρες που η επικύρωση εισιτηρίου είχε καταστεί υποχρεωτική. Η πληρωμή του εισιτηρίου επηρέασε το αποτέλεσμα στην κυκλοφορία (όπως γίνεται στην αρχή χρήση των νέων μέσων) αλλά αυτή η διαφοροποίηση αναμένεται θα κανονικοποιηθεί στο άμεσο επόμενο διάστημα λειτουργίας στα επίπεδα της μείωσης των ημερών με την δωρεάν χρήση.
- Μέγιστη μείωση στον αριθμό των οχημάτων που εισέρχονται συνολικά στο κέντρο της Θεσσαλονίκης τόσο από τους δυτικούς όσο και από τους ανατολικούς δήμους της πόλης παρατηρείται κατά την πρωινή ώρα αιχμής (08:00 – 09:00). Ενδεικτικά, την Τετάρτη 4 Δεκεμβρίου 2024 εισήλθαν στο κέντρο της πόλης 1050 λιγότερα οχήματα την ώρα από ανατολικά και 603 λιγότερα οχήματα από δυτικά κατά τη διάρκεια της πρωινής αιχμής συγκριτικά με την ίδια μέρα και ώρα την προηγούμενη εβδομάδα (Τετάρτη 27 Φεβρουαρίου 2024). Τα ποσοστά μείωσης ανήλθαν σε 15% (από ανατολικά) και 28% (από δυτικά) αντίστοιχα.
- Αντιθέτως, παρατηρήθηκε αύξηση της τάξης του 10% στον αριθμό των οχημάτων που εισέρχονται στην πόλη της Θεσ/νίκης από ανατολικά (Β. Όλγας – Ύψος Δελφών, Κ. Καραμανλή – Ύψος Βούλγαρη, Λ. Παπαναστασίου – Ύψος Ν. Πλαστήρα, Αναξιμάνδρου – Ύψος Ν. Πλαστήρα) δίχως να καταλήγουν απαραίτητα στο κέντρο αυτής. Δηλαδή, ενώ πριν την έναρξη λειτουργίας του Μετρό εισέρχονταν κατά μέσο όρο 48.800 οχήματα ανά ημέρα στην πόλη της Θεσσαλονίκης από ανατολικά, εισέρχονται πλέον 53.700 οχήματα. Η αύξηση αυτή εξηγείται και από χρήστες του ΜΕΤΡΟ που μπαίνουν από ανατολικά με ΙΧ και ψάχνουν στάθμευση και επιβίβαση στους πρώτους 3-4 ανατολικούς σταθμούς του ΜΕΤΡΟ. Η ανάγκη για ικανοποιητική καθοδήγηση των χρηστών και παροχή υποδομών park & ride είναι σαφής για να κερδίσει το μετρό το στοίχημα για την εξυπηρέτηση των μετακινούμενων μεσαίων και μεγάλων αποστάσεων που φαίνεται αρχικά ότι προσπαθούν να κάνουν συνδυασμένη μετακίνηση και να χρησιμοποιήσουν το ΜΕΤΡΟ.
- Η έναρξη της λειτουργίας του Μετρό δεν επηρέασε τις κυκλοφοριακές συνθήκες στην Περιφερειακή Οδό Θεσ/νίκης. Οι χρόνοι μετακίνησης και στις δύο κατευθύνσεις της Περιφερειακής Οδού παρέμειναν αμετάβλητοι για την πρωινή αιχμή (06:00 – 10:00), τη μεσημεριανή αιχμή (10:00 – 16:00), και την απογευματινή αιχμή (16:00 – 20:00). Ενδεικτικά ο μέσος εβδομαδιαίος χρόνος μετακίνησης κατά τη πρωινή αιχμή παραμένει 18 λεπτά, για τη μεσημεριανή αιχμή 16 λεπτά, ενώ για την απογευματινή αιχμή 20 λεπτά στη κατεύθυνση προς δυτικά. Στην κατεύθυνση προς ανατολικά οι αντίστοιχοι χρόνοι μετακίνησης για τις τρεις περιόδους αιχμής είναι 19 λεπτά, 16 λεπτά και 20 λεπτά.
- Οι συνθήκες κυκλοφορίας μεταβλήθηκαν στον οδικό άξονα Κ. Καραμανλή – Εγνατία μόνο στην κατεύθυνση από δυτικά προς ανατολικά λόγω της λειτουργίας του Μετρό. Η μη μείωση των φόρτων στο ρεύμα από ανατολικά προς δυτικά συνδυάζεται με την αύξηση οχημάτων για συνδυασμένη μετακίνηση και χρήση του ΜΕΤΡΟ που αναφέρθηκε προηγούμενα και αναμένεται να κανονικοποιηθεί. Ειδικότερα ο μέσος εβδομαδιαίος χρόνος μετακίνησης για την περίοδο μεσημεριανής αιχμής μειώθηκε κατά 9% (από 28.5 λεπτά πριν τη λειτουργία του Μετρό, σε 26 λεπτά μετά τη λειτουργία του Μετρό), ενώ η μείωση για την περίοδο απογευματινή αιχμής ήταν της τάξης του 12% (από 33.5 λεπτά πριν τη λειτουργία του Μετρό, σε 29.5 λεπτά μετά τη λειτουργία του Μετρό). Αντιθέτως, ο μέσος εβδομαδιαίος χρόνος μετακίνησης για την πρωινή αιχμή παρέμεινε αμετάβλητος στην συγκεκριμένη κατεύθυνση. Στην αντίθετη κατεύθυνση (από ανατολικά προς δυτικά) του ίδιου άξονα (Κ. Καραμανλή – Εγνατία) δεν παρατηρήθηκαν μεταβολές του μέσου εβδομαδιαίου χρόνου μετακίνησης για όλες τις περιόδους αιχμής.
- Στον οδικό άξονα Β. Όλγας – Τσιμισκή οι κυκλοφοριακές συνθήκες βελτιώθηκαν σημαντικά κατά τη διάρκεια όλων των περιόδων αιχμής λόγω της έναρξης λειτουργία του Μετρό (από 5%-12%). Ο μέσος εβδομαδιαίος χρόνος μετακίνησης μειώθηκε κατά 5% την περίοδο πρωινής αιχμής (από 19.5 λεπτά πριν τη λειτουργία του Μετρό, σε 18.5 λεπτά μετά τη λειτουργία του Μετρό), 8.5% την περίοδο μεσημεριανής αιχμής (από 23 λεπτά πριν τη λειτουργία του Μετρό, σε 21 λεπτά μετά τη λειτουργία του Μετρό), και 12% την περίοδο απογευματινής αιχμής (από 24.5 λεπτά πριν τη λειτουργία του Μετρό, σε 21.5 λεπτά μετά τη λειτουργία του Μετρό).
- Βελτίωση των κυκλοφοριακών συνθηκών παρατηρήθηκε για όλες τις περιόδους αιχμής και στον οδικό άξονα της Παραλιακής Λεωφόρου (από 6%-11%). Ειδικότερα, ο μέσος εβδομαδιαίος χρόνος μετακίνησης μειώθηκε κατά 6% την περίοδο πρωινής αιχμής (από 16 λεπτά πριν τη λειτουργία του Μετρό, σε 15 λεπτά μετά τη λειτουργία του Μετρό), 11% την περίοδο μεσημεριανής αιχμής (από 22 λεπτά πριν τη λειτουργία του Μετρό, σε 19.5 λεπτά μετά τη λειτουργία του Μετρό), και 8% την περίοδο απογευματινής αιχμής (από 25 λεπτά πριν τη λειτουργία του Μετρό, σε 22 λεπτά μετά τη λειτουργία του Μετρό).
Συμπερασματικά, η έναρξη λειτουργίας του Μέτρο είχε ως αποτέλεσμα να μειωθεί σημαντικά ο αριθμός των οχημάτων που εισέρχονται στο κέντρο της πόλης της Θεσσαλονίκης σε ημερήσια βάση. Η μείωση του αριθμού των οχημάτων που εισέρχονται ανά ημέρα στο κέντρο της Θεσσαλονίκης τόσο από δυτικά, όσο και από ανατολικά είναι ίδια σε απόλυτους αριθμούς, αλλά ποσοστιαία είναι μεγαλύτερη για την κυκλοφορία που προέρχεται από τους δυτικούς δήμους και εισέρχεται στο κέντρο της πόλης. Παρατηρείται επίσης ότι η λειτουργία του Μετρό δεν επηρεάζει τις συνθήκες κυκλοφορίας στην Περιφερειακή Οδό Θεσ/νίκης. Αντιθέτως, οι κυκλοφοριακές συνθήκες σε κύριους οδικούς άξονες του δικτύου της πόλης έχει βελτιωθεί σημαντικά.
