Έρχεται νέο μοντέλο κοινωνικής αντιπαροχής το 2025 – Οι δικαιούχοι και οι προκλήσεις

Η κυβέρνηση εισάγει ένα νέο μοντέλο κοινωνικής αντιπαροχής για την αντιμετώπιση του στεγαστικού ζητήματος, αξιοποιώντας αναξιοποίητα δημόσια ακίνητα. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει συνεργασίες με ιδιώτες κατασκευαστές, οι οποίοι θα αναλαμβάνουν την ανέγερση κατοικιών χωρίς κόστος για το Δημόσιο. Ο πρώτος διαγωνισμός προγραμματίζεται για το 2025, με στόχο τη δημιουργία 150 διαμερισμάτων.

Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, το Δημόσιο θα παραχωρεί αδόμητα οικόπεδα ή αναξιοποίητα κτίρια σε κατασκευαστικές εταιρείες, οι οποίες θα αναλαμβάνουν εξ ολοκλήρου την κατασκευή νέων κατοικιών ή επαγγελματικών χώρων. Το Δημόσιο δεν θα επιβαρύνεται οικονομικά, καθώς όλα τα έξοδα θα καλύπτονται από τους ιδιώτες. Σε αντάλλαγμα, οι εταιρείες θα αποκτούν το 70% των ακινήτων για εμπορική εκμετάλλευση, είτε μέσω ενοικίασης είτε μέσω πώλησης, ενώ το υπόλοιπο 30% θα παραχωρείται για τη στέγαση ευάλωτων νοικοκυριών.

Τα κοινωνικά διαμερίσματα θα διατίθενται είτε με χαμηλό ενοίκιο είτε μέσω του μοντέλου «rent to own», το οποίο επιτρέπει την απόκτηση κατοικίας μέσω ενοικίασης με δυνατότητα εξαγοράς. Ο πρώτος διαγωνισμός αφορά την κατασκευή 150 διαμερισμάτων σε δημόσια ακίνητα, ενώ η κυβέρνηση σχεδιάζει την αξιοποίηση άλλων 1.600 ακινήτων σε όλη τη χώρα.

Το νέο μοντέλο αποσκοπεί όχι μόνο στη δημιουργία κοινωνικών κατοικιών, αλλά και στην τόνωση της αγοράς ακινήτων, με στόχο την αύξηση της προσφοράς στέγης. Οι δικαιούχοι των κοινωνικών κατοικιών θα επιλέγονται με βάση κοινωνικά κριτήρια, όπως το εισόδημα, η οικογενειακή κατάσταση και η ηλικία των τέκνων, με προτεραιότητα σε νέους και νέα ζευγάρια.

Αλλά το πρόγραμμα θα συνοδευτεί με σημαντικές προκλήσεις:

• Παρότι το πρόγραμμα παρέχει οικονομικά κίνητρα, η επιτυχία του εξαρτάται από το κατά πόσο θα προσελκύσει επαρκή αριθμό κατασκευαστικών εταιρειών. Η ζήτηση για συμμετοχή σε διαγωνισμούς μπορεί να επηρεαστεί από τις προβλέψεις για το κόστος των κατασκευών, την κατάσταση της αγοράς ακινήτων και τους όρους των συμβάσεων.
• Η ανάθεση έργων μέσω διαγωνισμών συχνά συνοδεύεται από γραφειοκρατικές καθυστερήσεις και ενστάσεις. Η εξασφάλιση διαφάνειας και η ταχύτητα στη διαδικασία αξιολόγησης είναι απαραίτητες, αλλά δύσκολα επιτυγχάνονται στην πράξη.
• Η διάθεση του 70% των ακινήτων στους ιδιώτες και του 30% στις κοινωνικές κατοικίες πρέπει να διατηρεί μια ισορροπία, ώστε να είναι ελκυστικό για τις εταιρείες, χωρίς να υπονομεύεται ο κοινωνικός χαρακτήρας του προγράμματος. Υπάρχει ο κίνδυνος τα ιδιωτικά συμφέροντα να κυριαρχήσουν, μειώνοντας την πραγματική προσφορά κοινωνικής στέγης.
• Η κατασκευή κατοικιών που πληρούν τις σύγχρονες προδιαγραφές ποιότητας, ενεργειακής απόδοσης και προσβασιμότητας είναι σημαντική αλλά κοστοβόρα. Η ανάγκη συμμόρφωσης με υψηλά πρότυπα μπορεί να περιορίσει τη συμμετοχή μικρότερων κατασκευαστικών εταιρειών.
• Οι τοπικές κοινωνίες μπορεί να αντιδράσουν στη δημιουργία κοινωνικών κατοικιών, κυρίως σε περιοχές υψηλής αξίας. Η ένταξη τέτοιων προγραμμάτων σε πυκνοκατοικημένες περιοχές ή περιοχές με υψηλή εμπορική δραστηριότητα μπορεί να προκαλέσει αντιδράσεις.