Ο νέος τρόπος υπολογισμού για τις συντάξεις

Ο νέος δείκτης μεταβολής μισθών που θα καθορίζει από τον επόμενο χρόνο το ύψος των συντάξεων αλλά και την ετήσια αναπροσαρμογή του ύψους των εισφορών των ελεύθερων επαγγελματιών παρουσιάζεται σήμερα, σύμφωνα με πληροφορίες του Dnews, από τη αρμόδια ομάδα εργασίας στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εργασίας.

Ειδικότερα μετά τη σημερινή παρουσίαση του πορίσματος η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εργασίας και το Μέγαρο Μαξίμου θα αποφασίσουν αν η διάταξη του νέου δείκτη μεταβολής μισθών θα εισαχθεί στο νέο ασφαλιστικό σχέδιο νόμου που θα κατατεθεί εντός Μαρτίου.

Το πόρισμα θα βασίζεται στον δείκτη μεταβολής μισθών, ο οποίος θα αποτυπώνει τη μέση αύξηση μισθών του συνόλου των εργαζομένων.

Η Επιτροπή έχει εστιάσει κυρίως στην κατάρτιση τεκμηριωμένης μεθοδολογίας υπολογισμού του νέου δείκτη, μέσω επιμέρους παραμέτρων όπως:

– πλήρης χαρτογράφηση των κατηγοριών στις οποίες θα εφαρμοσθεί ο νέος δείκτης μισθών

– προσδιορισμός χρονικής βάσης υπολογισμού του δείκτη μισθών

καθορισμός μισθολογικών δεδομένων και λοιπών μικροδεδομένων (π.χ. ώρες εργασίας ανά εργαζόμενο) που θα αντλούνται ανά τομέα

– καθορισμός αξιόπιστων πηγών άντλησης δεδομένων

-διαδικασίες ελέγχου ποιότητας του δείκτη μισθών.

Η κατασκευή ενός αξιόπιστου δείκτη είναι σημαντική, όπως έχει δηλώσει ο υφυπουργός Εργασίας Πάνος Τσακλόγλου, καθώς μέχρι σήμερα ο μέσος όρος των μισθολογικών αυξήσεων είχε αποκλίσεις ανά φορέα (ΤτΕ, «Εργάνη», ΙΟΒΕ κ.λπ.). Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι ο μέσος μισθός, σύμφωνα την «Εργάνη», για το 2023 ανήλθε σε 1.251 ευρώ, ενώ σύμφωνα με το ΙΟΒΕ κατέγραψε αύξηση κατά 4,9% το 2023 σε τρέχουσες τιμές, αγγίζοντας τα 1.439 ευρώ.

Το νέο σύστημα

Σύμφωνα με τη νομοθεσία από το 2026 ο υπολογισμός των συντάξιμων αποδοχών θα γίνεται με τον δείκτη μεταβολής μισθών και όχι με τον δείκτη τιμών καταναλωτή, όπως ισχύει μέχρι σήμερα, όπου οι συντάξιμες αποδοχές αναπροσαρμόζονται από το 2002 και μετά προσαυξημένες κατ’ έτος με τη μεταβολή του δείκτη τιμών καταναλωτή.

Αυτό σημαίνει ότι την επόμενη χρονιά οι συντάξιμες αποδοχές των ασφαλισμένων που αποτελούν τη βάση υπολογισμού της ανταποδοτικής σύνταξης παύουν να αυξάνονται με τον πληθωρισμό και θα αυξάνονται με το ποσοστό αύξησης του δείκτη μισθών όλων των εργαζομένων. Αν το 2025 ο δείκτης μισθών καταγράψει αύξηση 3,5%-4%, αυτό το ποσοστό θα αυξήσει και τον μισθό που θα ληφθεί υπόψη για την ανταποδοτική σύνταξη όσων αποχωρήσουν το 2026.

Για παράδειγμα, έστω ότι έχουμε έναν ασφαλισμένο ο οποίος το 2026 συμπληρώνει τις προϋποθέσεις για πλήρη σύνταξη (ηλικία τουλάχιστον 62 ετών και 40 χρόνια ασφάλισης). Και έστω ότι το 2002 λάμβανε 800 ευρώ μισθό και το 2025 λαμβάνει 1.300 ευρώ μισθό. Αν το έτος 2025 ο πληθωρισμός κλείσει στο 2,8%, τότε οι συντάξιμες αποδοχές για την περίοδο 2002-2024 θα είναι 1.280 ευρώ και θα λάβει κύρια σύνταξη ίση με 1.075 ευρώ (μεικτά). Με τον νέο τρόπο υπολογισμού με βάση τον δείκτη μισθών, αν η συνολική αύξηση του γενικού επιπέδου των μισθών είναι 4% για το 2025, τότε οι συντάξιμες αποδοχές θα είναι 1.300 ευρώ και η σύνταξη που θα λάβει θα είναι 1.082 ευρώ, δηλαδή αυξημένη κατά 0,7%.

Οι διαφορές, όπως έχουν τονίσει οι ειδικοί, θα είναι αμελητέες τα πρώτα χρόνια, αλλά έπειτα από 5-6 χρόνια εφαρμογής του νέου τρόπου υπολογισμού οι συντάξεις θα λάβουν αυξήσεις 5%-10%.

Έτσι, για παράδειγμα, ένας ασφαλισμένος που έχει τις ίδιες αποδοχές μέχρι το 2025, συμπληρώνει τα 40 έτη ασφάλισης το 2030, οπότε και θα πληροί τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης. Αν θεωρήσουμε ότι ο πληθωρισμός την περίοδο 2025-2029 ήταν κάθε χρόνο 2% και η αύξηση των μισθών 5% (2% πληθωρισμός και 3% αύξηση του ΑΕΠ), τότε:

α) Στην περίπτωση που ίσχυε ο κανόνας της αναπροσαρμογής με τον πληθωρισμό ο ασφαλισμένος θα λάμβανε κύρια σύνταξη το 2030 ίση με 1.190 ευρώ, ενώ

β) με τον νέο υπολογισμό με τη μεταβολή των μισθών θα λάμβανε σύνταξη 1.308 ευρώ, δηλαδή 10% αυξημένη.

Όπως διευκρινίζουν κορυφαία στελέχη του υπουργείου Εργασίας, ο δείκτης μεταβολής μισθών επηρεάζει το ποσό της σύνταξης που απονέμεται και όχι την ετήσια αύξηση των συντάξεων, η οποία θα συνεχίσει να προσδιορίζεται με τον ίδιο μαθηματικό τύπο (ποσοστό ανάπτυξης + πληθωρισμός διά 2).

Ο νέος τρόπος υπολογισμού ευνοεί το ύψος των συντάξεων, καθώς η ανάπτυξη ακολουθεί ανοδική πορεία σε αντίθεση με τον πληθωρισμό που υποχωρεί. Το τελικό αποτέλεσμα βεβαίως εξαρτάται από την πορεία των μισθών που είναι συνάρτηση του ρυθμού ανάπτυξης. Οσο υψηλότερες είναι οι αυξήσεις μισθών τόσο μεγαλύτερο θα είναι και το ποσοστό αύξησης που θα έχουν οι ασφαλισμένοι στις συντάξιμες αποδοχές τους και ένα μέρος της αύξησης θα περάσει στην ανταποδοτική σύνταξη.