2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ – Επίλυση των γλωσσικών συλλογισμών του ΑΣΕΠ 2Γ/2022 (Β’ μέρος)
Όπως έχει ξαναειπωθεί από τη στήλη μας, οι αναλογίες με σχέσεις λέξεων βασίζονται στη σύνδεση μεταξύ ενός ζεύγους λέξεων και στη σύγκρισή τους με ένα άλλο ζεύγος λέξεων που έχει παρόμοια σχέση.
Αυτές οι σχέσεις είναι λογικές και χρησιμοποιούνται για την ανάπτυξη γλωσσικών ικανοτήτων. Οι πιο συχνές σχέσεις λέξεων στα ερωτήματα των αναλογιών είναι:
- Αιτία και Αποτέλεσμα (π.χ. φωτιά : καπνός :: βροχή : λάσπη, η φωτιά προκαλεί καπνό, όπως η βροχή προκαλεί λάσπη)
- Αντικείμενο και λειτουργία (π.χ. μαχαίρι : κόβω :: πινέλο : ζωγραφίζω, το μαχαίρι χρησιμοποιείται για να κόβει, όπως το πινέλο χρησιμοποιείται για να ζωγραφίζει)
- Μέρος και Όλον (π.χ. ρόδα : αυτοκίνητο :: πτερύγιο : αεροπλάνο, η ρόδα είναι μέρος του αυτοκινήτου, όπως το πτερύγιο είναι μέρος του αεροπλάνου)
- Αντίθετα (π.χ. νύχτα : ημέρα :: ζεστό : κρύο, η νύχτα είναι αντίθετη από την ημέρα, όπως το ζεστό είναι αντίθετο από το κρύο)
- Συνώνυμα (π.χ. χαρά : ευτυχία :: θλίψη : λύπη, η χαρά είναι συνώνυμο της ευτυχίας, όπως η θλίψη είναι συνώνυμο της λύπης)
- Αίτιο και μέσο (π.χ. γραφή : μολύβι :: ζωγραφική : πινέλο, η γραφή γίνεται με μολύβι, όπως η ζωγραφική γίνεται με το πινέλο)
Οπότε προχωράμε σήμερα με την επίλυση των υπόλοιπων ερωτημάτων της δοκιμασίας γλωσσικού συλλογισμού.
Να θυμηθούμε πάλι ότι στην πρώτη γραμμή κάθε πλαισίου με γκρι γραμμοσκίαση δίνονται δύο λέξεις, οι οποίες συνδέονται εννοιολογικά μεταξύ τους με κάποια σχέση και οι υποψήφιοι καλούνται να εντοπίσουν αυτή τη σχέση και να την συμπληρώσουν με ανάλογο τρόπο στο δεύτερο ζεύγος λέξεων που ακολουθεί στη δεύτερη γραμμή του πλαισίου με γκρι γραμμοσκίαση, και από το οποίο θα λείπει η μία ή και οι δύο λέξεις:
Ξεκινάμε λοιπόν:
Στο πρώτο ζεύγος λέξεων έχουμε «πυξίδα» και «δύση». Παρατηρώντας την σχέση μεταξύ τους διαπιστώνουμε ότι η πυξίδα χρησιμοποιείται για να δείχνει κατευθύνσεις, όπως η δύση είναι μία από τις κατευθύνσεις. Επομένως, μια παρόμοια σχέση ψάχνουμε στις τέσσερις επιλογές. Έχουμε «ρολόι – χρόνος», «φορτιστής – μπαταρία», «ανεμοδείκτης – λίβας» και «θερμόμετρο – θερμοκρασία». Πρέπει να εξαλείψουμε τις λάθος απαντήσεις για να καταλήξουμε στη σωστή. Ψάχνουμε ένα εργαλείο που μετρά ή δείχνει κάτι όπως και στην πρώτη σχέση. Έτσι, καταλήγουμε στις λέξεις «ανεμοδείκτης – λίβας» όπου ο ανεμοδείκτης χρησιμοποιείται για να δείχνει κατευθύνσεις του ανέμου, όπως κι η λέξη λίβας σχετίζεται με τον άνεμο.
Οπότε, σωστή απάντηση Γ.
Στην πρώτη γκρι γραμμή έχουμε τις λέξεις «φυτεύω» και «γλάστρα». Η σχέση εδώ είναι στη γλάστρα φυτεύουμε ένα φυτό. Οπότε ψάχνουμε μια παρόμοια σχέση και για τη λέξη «εμφυσώ» η οποία υποδηλώνει τη μεταφορά ιδεών, αξιών ή άλλων αφηρημένων εννοιών σε κάποιον. Το να εμφυσώ αξίες είναι μια κοινή έκφραση που υποδηλώνει τη μετάδοση ηθικών ή κοινωνικών αρχών σε κάποιον. Έτσι, όπως φυτεύουμε στη γλάστρα έτσι και στο παιδί εμφυσούμε αξίες.
Οπότε, σωστή απάντηση Β.
Στο πρώτο ζεύγος λέξεων παρατηρούμε ότι ο «άνθρωπος» δεν ζει δίχως την «τροφή». Οπότε θα πρέπει να βρούμε κάτι για το οποίο δεν μπορεί δίχως αυτό το «φυτό» για να επιβιώσει. Επομένως, από τις λέξεις «λίπασμα», «ρίζες», «νερό», και «πότισμα», ταιριάζει περισσότερο το «νερό» που δίχως αυτό δεν θα μπορούσε να επιβιώσει το «φυτό». Οι υπόλοιπες λέξεις δεν έχουν την ίδια σχέση.
Οπότε, σωστή απάντηση Β.
Στην πρώτη σκιασμένη γραμμή παρατηρούμε δύο λέξεις «Ιός» και «Ανοσία» και διαπιστώνουμε ότι η ανοσία προστατεύει έναν ανθρώπινο οργανισμό από έναν ιό, συνεπώς, ψάχνουμε μια παρόμοια σχέση και για τη λέξη «ξίφος». Όπως έχουμε πει ξανά και ξανά ελέγχουμε όλες τις επιλογές πριν καταλήξουμε σε αυτή που είναι η σωστή. Έτσι, καταλήγουμε ότι η «πανοπλία» προστατεύει ένα άτομο από την απειλή ενός ξίφους.
Οπότε, σωστή απάντηση Β.
Οι λέξεις «αυγή» και «σούρουπο» στην πρώτη σκιασμένη γραμμή είναι αντώνυμες. Η «αυγή» σηματοδοτεί την αρχή της ημέρας, ενώ η «εισαγωγή» είναι η αρχή ενός κειμένου ή ενός λόγου. Το «σούρουπο» σηματοδοτεί το τέλος της ημέρας, και η αντίστοιχη έννοια στο κείμενο είναι ο «επίλογος». Παρόλο που το «συμπέρασμα» βρίσκεται στο τέλος, έχει διαφορετική έννοια από τον «επίλογο». Παρόμοια με τον επίλογο, αλλά χρησιμοποιείται περισσότερο για συνοπτικές φράσεις είναι η «κατακλείδα». Ο «πρόλογος» είναι αντίστοιχος της εισαγωγής και σχετίζεται με την αρχή, όπως η αυγή.
Οπότε, σωστή απάντηση Δ.
Στην πρώτη γκρίζα γραμμή έχουμε τη σχέση «λάβα : ηφαίστειο» όπου η λάβα αναβλύζει από το ηφαίστειο. Με τον ίδιο τρόπο αναβλύζει το «νερό» από το «σιντριβάνι». Στην βρύση τρέχει το νερό, στο ποτάμι ρέει και στον καταρράκτη το ίδιο.
Οπότε, σωστή απάντηση Δ.
Έχουμε και εδώ δύο λέξεις «ανθός : καρπός» που ο σύνδεσμος μεταξύ τους είναι ότι ο ανθός όταν ωριμάσει γίνεται καρπός. Το ίδιο συμβαίνει και με το «βρέφος» που όταν ωριμάσει γίνεται «ενήλικας». Όλες οι άλλες επιλογές συμβαίνουν στο ενδιάμεσο μεταξύ βρέφους και ενήλικα.
Οπότε, σωστή απάντηση Δ.
Έχουμε παραπάνω τις λέξεις «αβγό» και «σαλιγκάρι» και παρατηρούμε ότι η σχέση μεταξύ τους είναι ότι και τα δύο είναι καραφλά. Έτσι και ο αχινός με τον σκαντζόχοιρο όπου είναι δύο ζώα που έχουν και τα δύο αγκάθια. Υπάρχει δηλαδή μέσα στο ζεύγος λέξεων το ίδιο χαρακτηριστικό. Αυτό δεν συμβαίνει στις υπόλοιπες επιλογές.
Οπότε, σωστή απάντηση Δ.
Ποια η διαφορά εδώ του πρώτου ζεύγους λέξεων; Ο «ήλιος» είναι φυσική πηγή φωτός ενώ η «λάμπα» είναι τεχνητή πηγή φωτός. Ψάχνουμε την ίδια σχέση και για τη «φλόγα» που είναι φυσική πηγή θερμότητας με την επιλογή της σωστής απάντησης αφού πρώτα εξαλείψουμε τις άλλες απαντήσεις. Το «τζάκι» είναι ο χώρος που ανάβουμε φωτιά, τα «κάρβουνα» είναι το μέσο για να ανάψουμε φωτιά, το «κερί» είναι και αυτό φυσική πηγή φωτός. Έτσι, καταλήγουμε στο «αερόθερμο» που είναι τεχνητή πηγή θερμότητας.
Οπότε, σωστή απάντηση Α.
Ο «έλικας» είναι μέρος του ελικόπτερου. Χωρίς τον έλικα δεν μπορεί να κινηθεί το ελικόπτερο. Από τις τέσσερις επιλογές που δίδονται για την στρουθοκάμηλο μόνο μία μας δίνει παρόμοια σχέση: ήτοι δίχως τα πόδια δεν μπορεί να κινηθεί η «στρουθοκάμηλος».
Οπότε, σωστή απάντηση Α.
Και το «κράνος» και το «αλεξίσφαιρο» είναι είδη που προστατεύουν το σώμα ενός ατόμου. Οπότε ψάχνουμε μια παρόμοια σχέση για την λέξη «επίδεσμος». Μεταξύ των τεσσάρων επιλογών η λέξη «χειρουργείο», «κάταγμα» και «ακτινογραφία» δεν μας δίνουν τη σχέση αυτή όπως τη δίνει το «σιρόπι».
Οπότε, σωστή απάντηση Γ.
Από το πρώτο ζεύγος λέξεων «σταφύλι : μπανάνες» διαπιστώνουμε ότι το «σταφύλι» είναι εποχιακό φρούτο ενώ οι «μπανάνες» τρώγονται όλον τον χρόνο. Και εννοείται δεν είναι εύκολο να την παρατηρήσουμε αυτή τη σχέση μεταξύ των λέξεων. Εϊναι κάτι που συμβαίνει όταν έχει κάποιος επιλύσει πάρα πολλές αναλογίες με αποτέλεσμα να τα έχει δει όλα πλέον. Από την άλλη πλευρά τα «γάντια» φοριούνται εποχιακά τον χειμώνα κυρίως, το «κασκόλ» επίσης, ο «σκούφος» επίσης, τα «γυαλιά» και αυτά φοριούνται ανάλογα με τις ανάγκες οπότε η καλύτερη απάντηση είναι οι «κάλτσες» που φοριούνται όλον τον χρόνο.
Οπότε, σωστή απάντηση Β.
Μια «τριανταφυλλιά» διψάει για «νερό». Ακριβώς παρόμοια σχέση έχει και το ζεύγος λέξεων «ποντίκι – γάτα» όπου η γάτα όταν πεινάει κυνηγάει ποντίκια. Από την άλλη πλευρά ο Άνθρωπος δεν χρειάζεται πάντα βιταμίνες, ούτε το χωράφι χρειάζεται πάντα λίπασμα για να βγάλει καρπούς. Τέλος, το «ποτιστήρι» και η «γλάστρα» είναι και τα δύο αντικείμενα.
Οπότε, σωστή απάντηση Α.
Όπως γνωρίζουμε όλοι μας τα «γενέθλια» είναι ένα είδος εορτής, όπως και το «ανάκτορο» είναι ένα είδος κτιρίου. Δεν συμβαίνει η ίδια σχέση και με τις υπόλοιπες λέξεις όπως «οικοδόμος», «δωμάτιο» και «οικοδομή».
Οπότε, σωστή απάντηση Δ.
Με την «εκσκαφή» ξεθάβουμε κάτι ενώ με το «θάψιμο» θάβουμε κάτι. Πρόκειται για αντώνυμα. Μια ανάλογη σχέση ψάχνουμε για την λέξη «ανάλυση» όπου αναλύουμε κάτι σε επιμέρους κομμάτια και την λέξη «σύνθεση» όπου σημαίνει ότι συνδυάζονται κάποια επιμέρους κομμάτια. Αυτή η σχέση δεν υπάρχει με την «εμβάθυνση» όπου είναι συνώνυμο της ανάλυσης. Ούτε με τη λέξη «σύνοψη» που σημαίνει συνολική περίληψη, ανακεφαλαίωση, ούτε με τη λέξη «διαχωρισμός» που σημαίνει ξεχωρίζω, διακρίνω κάτι από κάτι άλλο.
Οπότε, σωστή απάντηση Α.
Με το «φανάρι» αποτελεί για ένα «αυτοκίνητο» μέρος και όλον. Μέρος είναι το φανάρι και όλον αποτελεί το αυτοκίνητο. Η ίδια σχέση υπάρχει και στο ζεύγος λέξεων «ήλιος – γαλαξίας» όπου ο ήλιος είναι μέρος του γαλαξία (ήτοι όλον).
Οπότε, σωστή απάντηση Γ.
Τέλος, στο τελευταίο ερώτημα του γλωσσικού συλλογισμού μας δίνεται στη σκιασμένη γκρι γραμμή η σχέση «μπαταρία : χρηματοκιβώτιο». Μια μπαταρία έχει μέσα της ενέργεια ενώ ένα χρηματοκιβώτιο έχει μέσα του χρήματα. Μια «γεννήτρια» παράγει ενέργεια ενώ ένα «νομισματοκοπείο» κόβει χρήματα.
Οπότε, σωστή απάντηση Δ.
