Για την ενεργοποίηση ενός γειτονικού και μικρότερου ρήγματος στην υποθαλάσσια περιοχή των Κυκλάδων, που θα μπορούσε να εμποδίσει την επέκταση του κυρίου ρήγματος, κάνει λόγο ο σεισμολόγος Γεράσιμος Παπαδόπουλος, αναφερόμενος στην εξέλιξη του σεισμικού φαινομένου.
Συγκεκριμένα, αναφορικά με την εξέλιξη του σεισμικού φαινομένου που απασχολεί εδώ και μέρες τους κατοίκους των Κυκλάδων, ο κ. Παπαδόπουλος, μιλώντας στο enikos.gr, ανέφερε ότι, «όλη η προσοχή μας εστιάζεται πλέον στην εξέλιξη της σεισμικής ακολουθίας μετά τις 5 Φεβρουαρίου, όταν και έγινε ο μεγαλύτερος σεισμός 5,2 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ. Η ανάλυση δείχνει ότι ίσως μετά από αυτόν τον ισχυρό σεισμό, έχουμε μια αλλαγή συμπεριφοράς στη σεισμική δραστηριότητα, η οποία μας δίνει μια μικρή αισιοδοξία ότι ίσως πάνε καλύτερα από εδώ και πέρα».
Παράλληλα, σύμφωνα με τον ίδιο, έχει μειωθεί το πλήθος των σεισμών που έχουν μεγέθη από 3 Ρίχτερ και πάνω, ενώ ταυτόχρονα τα μεγέθη αρχίζουν σταδιακά να μικραίνουν. «Αυτά τα δυο στοιχεία, μας κάνουν να έχουμε μια ελαφρά αισιοδοξία. Ακόμα έχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε για να μπορέσουμε να επικυρώσουμε αυτό το αποτέλεσμα. Ότι δηλαδή, ο 5,2 Ρίχτερ ίσως ήταν ο κύριος σεισμός», συμπλήρωσε ο επιστήμονας.
«Ίσως έχει ενεργοποιηθεί και ένα διπλανό, μικρότερο ρήγμα»
Την ίδια στιγμή, από σήμερα, κατά τον κ. Παπαδόπουλο, έχει αλλάξει ο τρόπος που «σπάει» το ρήγμα. «Ενώ όλοι οι προηγούμενοι σεισμοί είχαν ακριβώς τον ίδιο τρόπο διάρρηξης επάνω στο συγκεκριμένο ρήγμα, με κατεύθυνση προς ΒΑ και με την κατακόρυφη κίνηση να επικρατεί, πλέον η διεύθυνση έχει αλλάξει και είναι περίπου κάθετη στην προηγούμενη και επικρατεί η οριζόντια μετακίνηση», εξήγησε ο σεισμολόγος.
«Αυτό μας δίνει ένα ακόμα αισιόδοξο μήνυμα ότι ίσως έχει ενεργοποιηθεί και ένα διπλανό, μικρότερο ρήγμα, το οποίο εμποδίζει ενδεχομένως την προσπάθεια της ΒΑ επέκτασης του κυρίου ρήγματος. Άλλωστε, επειδή είναι μικρό, δεν έχει και την δυναμική να μας δώσει μεγάλο σεισμό. Όποτε, αυτό ίσως να επιδρά περισσότερο ευεργετικά στο να μην προχωρήσει το κύριο ρήγμα».
Σε κάθε περίπτωση, ο κ. Παπαδόπουλος συστήνει «υπομονή, καθώς όλα αυτά θα τα δούμε τις επόμενες μέρες, όταν και θα τα συναξιολογήσουμε».
Κυκλάδες: Πάνω από 12.800 σεισμοί σε 14 ημέρες στη ζώνη Σαντορίνης-Αμοργού – Τα νέα στοιχεία του ΕΚΠΑ
Πάνω από 12.800 σεισμούς έχει εντοπίσει το Εργαστήριο Σεισμολογίας (ΕΣ) του ΕΚΠΑ στη ζώνη Σαντορίνης-Αμοργού, από τις 26 Ιανουαρίου έως και τις 8 Φεβρουαρίου 2025.
Σύμφωνα με την νέα ανακοίνωση του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, την Κυριακή 9 Φεβρουαρίου 2025 καταγράφηκαν 102 σεισμοί, εκ των οποίων 14 δονήσεις με μεγέθη μεγαλύτερα των 4 Ρίχτερ, και 2 δονήσεις μεγέθη μεγαλύτερα των 4,5, ενώ ο μεγαλύτερος σεισμός σημειώθηκε στις 21:05:40 (ώρα Ελλάδος) και είχε μέγεθος 5 Ρίχτερ.
Παράλληλα το ΕΚΠΑ κατέγραψε τις περιοχές, κοντά, αλλά και μακριά από την καλντέρα, που έχουν πληγεί μέχρι σήμερα από κατολισθητικά φαινόμενα.
Αναλυτικά η ανακοίνωση του ΕΚΠΑ
Από τις 26 Ιανουαρίου έως και τις 8 Φεβρουαρίου 2025, το Εργαστήριο Σεισμολογίας (ΕΣ) του ΕΚΠΑ έχει εντοπίσει συνολικά στη ζώνη Σαντορίνης-Αμοργού πάνω από 12.800 σεισμούς με μεθόδους μηχανικής μάθησης, με αυστηρά κριτήρια για τη διασφάλιση της ποιότητας των αποτελεσμάτων. Σύμφωνα με τα στοιχεία καθημερινής ανάλυσης σεισμικών δεδομένων (χωρίς χρήση μεθόδων μηχανικής μάθησης) του Εργαστηρίου Σεισμολογίας του ΕΚΠΑ, κατά την 9η Φεβρουαρίου έχουν καταγραφεί 102 σεισμοί, εκ των οποίων 14 με μεγέθη M≥4.0 και 2 με Μ≥4.5, ενώ ο μεγαλύτερος σεισμός σημειώθηκε στις 21:05:40 (ώρα Ελλάδος) και είχε μέγεθος Μ=5.0.
Σχήμα 1. Χάρτης κατανομής σεισμών στην περιοχή των Κυκλάδων (Σαντορίνη-Αμοργός-Ίος) που καταγράφηκαν στις 8 Φεβρουαρίου (ανάλυση με τεχνητή νοημοσύνη) και στις 9 Φεβρουαρίου (καθημερινή ανάλυση). Η ακτίνα των κύκλων είναι ανάλογη του μεγέθους του σεισμού (υπόμνημα επάνω-δεξιά), ενώ τα επίκεντρα σεισμών με μεγέθη μεγαλύτερα ή ίσα του 4.5 σημειώνονται με αστέρι. Ο χρωματισμός ανταποκρίνεται στο εστιακό βάθος, σύμφωνα με τη χρωματική κλίμακα (δεξιά).
Συνεχής αποτύπωση κατολισθήσεων κατά τη διάρκεια της εξελισσόμενης σεισμικής ακολουθίας και επιπτώσεις τους στο φυσικό και το δομημένο περιβάλλον της Σαντορίνης
Η ερευνητική ομάδα του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος ΕΚΠΑ παρακολουθεί από την αρχή της εξελισσόμενης σεισμικής ακολουθίας τα συνοδά της φαινόμενα στο νησί της Σαντορίνης. Οι γεωεπιστήμονες του ΕΚΠΑ έχουν συλλέξει δεδομένα και έχουν πραγματοποιήσει παρατηρήσεις, που τους επιτρέπουν να αποτυπώσουν το σύνολο των περιοχών που έχουν πληγεί μέχρι σήμερα από κατολισθητικά φαινόμενα και να ανανεώνουν τη χωρική τους κατανομή με νέα δεδομένα.
Οι θέσεις που έχουν εκδηλωθεί κατολισθήσεις εντοπίζονται όχι μόνο στα πρανή της καλδέρας, αλλά και εκτός αυτής. Πιο συγκεκριμένα:
- στο νότιο παράκτιο τμήμα της Σαντορίνης, εξωτερικά της καλδέρας,
- στο κεντροανατολικό τμήμα των πρανών της καλδέρας,
- στο βόρειο τμήμα της νήσου.
Η πρώτη περιοχή περιλαμβάνει κατολισθήσεις που εκδηλώθηκαν:
- στο πρανές ανάντη της Κόκκινης Παραλίας και
- στα πρανή ανάντη της Παραλίας Βλυχάδα.
Η δεύτερη περιοχή περιέχει κατολισθήσεις που σημειώθηκαν:
- στα πρανή ανάντη του λιμένα του Αθηνιού,
- στα πρανή σε απόσταση 1,5 km βόρεια του λιμένα Αθηνιού (θέση Άκρα Αλωνάκι),
- στα πρανή ανάντη του παλαιού λιμένα Φηρών,
- σε πρανή κατάντη του Ημεροβίγλιου και
- στο πρανές της περιοχής Σκάρος στο Ημεροβίγλι
Η τρίτη περιοχή περιλαμβάνει τις κατολισθήσεις που εκδηλώθηκαν στην επαρχιακή οδό Φηρών-Οίας.
Κοινό χαρακτηριστικό όλων των θέσεων είναι η παρουσία πρανών με μεγάλες κλίσεις, ασταθών ηφαιστειακών υλικών καθώς και γεωυλικών από παλαιότερες κατολισθήσεις. Όμως, οι επιπτώσεις των καταγεγραμμένων κατολισθήσεων είναι διαφορετικές από θέση σε θέση.
Στην Κόκκινη Παραλία, λόγω της κατάπτωσης βραχωδών τεμαχών αυξήθηκε ο όγκος των συσσωρευμένων υλικών στη βάση του πρανούς ανάντη της παραλίας. Πρέπει να σημειωθεί ότι η παραλία δεν είναι προσβάσιμη εδώ και χρόνια λόγω καταπτώσεων βραχωδών τεμαχών.
Στην Παραλία Βλυχάδα, οι επιπτώσεις δεν είναι σημειακές, αλλά εκτείνονται σε μεγάλο μήκος της. Η κινητοποίηση των ασταθών μαζών και η συσσώρευσή τους στη βάση των σχεδόν κατακόρυφων πρανών της έχει περιορίσει το πλάτος της σε μεγάλο ποσοστό. Ωστόσο, λόγω της κυματικής δράσης και της λιθολογίας της, η παραλία αναμένεται με την πάροδο του χρόνου να επανέλθει στην προτέρα κατάσταση μετά από ανακατανομή των γεωυλικών στην παράκτια ζώνη.
Στα πρανή ανάντη του λιμένα του Αθηνιού, οι κατολισθήσεις ήταν περιορισμένης έκτασης. Οι λιμενικές εγκαταστάσεις, ο χώρος αναμονής των επιβατών, οι επιχειρήσεις εστίασης, τα καταστήματα και ο υπαίθριος χώρος στάθμευσης, που αναπτύσσονται στην παράκτια ζώνη, δεν επηρεάστηκαν από τις καταγεγραμμένες μετακινήσεις.
Στη θέση βόρεια του λιμένα του Αθηνιού, οι κατολισθήσεις εκδηλώθηκαν σε πρανές που αναπτύσσεται μακριά από στοιχεία του δομημένου περιβάλλοντος (κατοικίες, δίκτυα και υποδομές), ενώ τμήμα των ασταθών υλικών κατέληξε στη θάλασσα.
Πιο βόρεια, ανάντη του παλαιού λιμένα των Φηρών, στο Ημεροβίγλι και στο Σκάρο, τα καταγεγραμμένα φαινόμενα εκδηλώθηκαν σε πρανή κατάντη των κατοικημένων περιοχών (Φηρά, Ημεροβίγλι), που αναπτύσσονται στο φρύδι της καλδέρας. Ομοίως, με τον Αθηνιό, δεν σημειώθηκαν επιπτώσεις στο δομημένο περιβάλλον.
Στο βόρειο τμήμα της νήσου, κατά μήκος του οδικού δικτύου που οδηγεί από την Οία στα Φηρά, οι καταπτώσεις βράχων είχαν ως αποτέλεσμα η διέλευση των οχημάτων από την περιοχή να γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή.
Η προσέγγιση αυτή παρουσιάζει τις πληγείσες από κατολισθήσεις περιοχές της Σαντορίνης, στις οποίες προς το παρόν εφαρμόζονται από τις αρχές Πολιτικής Προστασίας μη δομικά μέτρα, τα οποία περιλαμβάνουν απαγόρευση πρόσβασης κατοίκων και επισκεπτών σε περιοχές και απαγόρευση κυκλοφορίας οχημάτων σε συγκεκριμένα τμήματα του οδικού δικτύου που γειτνιάζουν με τις θέσεις αυξημένου κατολισθητικού κινδύνου. Οι θέσεις αυτές θα πρέπει με προτεραιότητα να ερευνηθούν περαιτέρω, μετά την ολοκλήρωση της σεισμικής ακολουθίας, και να υποδεχτούν αποτελεσματικά δομικά μέτρα, κατάλληλα προσαρμοσμένα στο ηφαιστειακό τοπίο και στο απαράμιλλο φυσικό κάλλος του νησιού.
