2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ 2025 – Ερωτήσεις γλωσσικού συλλογισμού ή ερωτήσεις λεκτικών αναλογιών;

Βασίζονται στην αντιστοιχία δύο λέξεων ή φράσεων, δημιουργώντας μοτίβα που βοηθούν στην ανάλυση, τη σύγκριση και τη σύνδεση νοημάτων.

Οι αναλογίες χρησιμοποιούνται συχνά σε τεστ γνωστικών ικανοτήτων, καθώς ενισχύουν την κριτική σκέψη και τη λογική επίλυση προβλημάτων. Είναι ένας τύπος λογικής σκέψης που αξιολογεί την ικανότητα του ατόμου να αναγνωρίζει σχέσεις μεταξύ λέξεων και να εφαρμόζει τη γνώση αυτή σε άλλες λέξεις.

Βασικά δίδονται δύο λέξεις που σχετίζονται μεταξύ τους με έναν συγκεκριμένο τρόπο, και το ζητούμενο είναι να βρεθεί μια άλλη λέξη ή ζευγάρι λέξεων που έχει την ίδια σχέση.

Μορφή ερωτήσεων:

Α : Β :: Γ : ?

(Διαβάζεται: «Α σχετίζεται με Β, όπως Γ σχετίζεται με ?»

Παράδειγμα:

Χειρούργος : Νοσοκομείο :: Δάσκαλος : ? (Σχολείο)

Στο παρόν άρθρο, θα εξετάσουμε διάφορες κατηγορίες λεκτικών αναλογιών, συνοδευόμενες από παραδείγματα που θα βοηθήσουν στην καλύτερη κατανόηση των σχέσεων μεταξύ των λέξεων.

Θα σας βάζω ξανά και ξανά την θεωρία μέχρι να γίνει κτήμα σας και όταν έχετε μπροστά σας τέτοια παραδείγματα ερωτήσεων να είναι για εσάς «παιδική χαρά».

Πάμε να δούμε τις κύριες κατηγορίες αναλογιών:

(1) Λειτουργική σχέση

Μια λέξη περιγράφει τη λειτουργία ή τη χρήση της άλλης

Παράδειγμα:

Ψαλίδι : Κόβω (το ψαλίδι χρησιμοποιείται για να κόβει)

Πληκτρολόγιο : Πληκτρολογώ (το πληκτρολόγιο χρησιμοποιείται για να πληκτρολογούμε)

(2) Σχέση αιτίας – αποτελέσματος

Η πρώτη λέξη προκαλεί ή οδηγεί στη δεύτερη.

Παράδειγμα:

Φωτιά : Καπνός (η φωτιά παράγει καπνό)

Άσκηση : Κούραση (η άσκηση προκαλεί κούραση)

(3) Σχέση μέρους – συνόλου

Η πρώτη λέξη είναι μέρος της δεύτερης.

Παράδειγμα:

Τροχός : Αυτοκίνητο (ο τροχός είναι μέρος του αυτοκινήτου)

Σελίδα : Βιβλίο (η σελίδα είναι μέρος του βιβλίου)

(4) Σχέση υλικού – προϊόντος

Το πρώτο είναι η πρώτη ύλη από την οποία φτιάχνεται το δεύτερο.

Παράδειγμα:

Ξύλο : Έπιπλο (το έπιπλο κατασκευάζεται από ξύλο)

Σίδερο : Γέφυρα (η γέφυρα μπορεί να είναι κατασκευασμένη από σίδερο)

(5) Σχέση αντώνυμων

Οι λέξεις έχουν αντίθετο νόημα.

Παράδειγμα:

Ημέρα : Νύχτα (η μέρα είναι το αντίθετο της νύχτας)

Αγάπη : Μίσος (η αγάπη είναι το αντίθετο του μίσους)

(6) Σχέση συνώνυμων

Οι λέξεις έχουν παρόμοια ή ταυτόσημη σημασία.

Παράδειγμα:

Χαρά : Ευτυχία (η χαρά είναι συνώνυμο της ευτυχίας)

Εξυπνάδα : Ευφυΐα (η εξυπνάδα είναι συνώνυμο της ευφυΐας)

(7) Σχέση κατηγορίας και υποκατηγορίας

Η πρώτη λέξη είναι η γενική κατηγορία, ενώ η δεύτερη είναι ένα παράδειγμα αυτής της κατηγορίας

Παράδειγμα:

Εργαλείο : Σφυρί (το σφυρί είναι ένα είδος εργαλείου)

Φρούτο : Μήλο (το μήλο είναι ένα είδος φρούτου)

(8) Σχέση χαρακτηριστικού

Η πρώτη λέξη περιγράφει ένα χαρακτηριστικό της δεύτερης.

Παράδειγμα:

Πάγος : Κρύος (ο πάγος είναι κρύος)

Αλάτι : Αλμυρό (το αλάτι είναι αλμυρό)

(9) Σχέση χώρου – περιεχόμενο

Η πρώτη λέξη είναι ο χώρος ή ο χρόνος όπου συναντάται συνήθως η δεύτερη.

Παράδειγμα:

Ψάρι : Ωκεανός (τα ψάρια ζουν στον ωκεανό)

Φοιτητής : Πανεπιστήμιο (οι φοιτητές βρίσκονται στο πανεπιστήμιο)

(10) Σχέση σκοπού

Το πρώτο είναι το εργαλείο ή το μέσο που χρησιμοποιείται για την επίτευξη του δεύτερου.

Παράδειγμα:

Στυλό : Γράψιμο (το στυλό χρησιμοποιείται για να γράφουμε)

Πινέλο : Ζωγραφική (το πινέλο χρησιμοποιείται για να ζωγραφίζουμε)

(11) Σχέση μεγέθους ή ποσότητας

Η δεύτερη λέξη είναι μια μεγαλύτερη ή μικρότερη εκδοχή της πρώτης.

Παράδειγμα:

Σπίθα : Φωτιά (η σπίθα είναι μικρότερη της φωτιάς)

Ρεύμα : Καταιγίδα (το ρεύμα αέρα μπορεί να εξελιχθεί σε καταιγίδα)

(12) Σχέση δημιουργού με δημιούργημα

Η πρώτη λέξη είναι ο κάτοχος ή δημιουργός του δεύτερου.

Παράδειγμα:

Ζωγράφος : Πίνακας (ο ζωγράφος δημιουργεί έναν πίνακα)

Συγγραφέας : Βιβλίο (ο συγγραφέας γράφει ένα βιβλίο)

(13) Σχέση σύνδεσης

Οι δύο λέξεις είναι στενά συνδεδεμένες λόγω κοινής λειτουργίας ή χρήσης.

Παράδειγμα:

Δικαστής : Δικαστήριο (ο δικαστής εργάζεται στο δικαστήριο)

Δάσκαλος : Τάξη (ο δάσκαλος εργάζεται στην τάξη)

(14) Σχέση διαδοχής

Η πρώτη λέξη προηγείται ή οδηγεί στη δεύτερη.

Παράδειγμα:

Σπορά : Συγκομιδή (η σπορά προηγείται της συγκομιδής)

Δάκρυ : Κλάμα (ένα δάκρυ μπορεί να οδηγήσει στο κλάμα).

(15) Σχέση Επαγγελματίας – Εργαλείο

Περιγράφει τη σχέση μεταξύ ενός επαγγελματία και του βασικού εργαλείου που χρησιμοποιεί για τη δουλειά του.

Παράδειγμα:

Χειρουργός : Νυστέρι (ο χειρουργός χρησιμοποιεί το νυστέρι για να κάνει εγχειρήσεις)

Μουσικός : Βιολί (ο μουσικός παίζει μουσική με το βιολί)

(16) Σχέση ζώου με ήχο που παράγει

Περιγράφει τη σύνδεση μεταξύ ενός ζώου και του χαρακτηριστικού ήχου που εκπέμπει.

Παράδειγμα:

Σκύλος : Γαβγίζει (ο σκύλος παράγει τον ήχο «γαβγίζει»)

Λιοντάρι : Βρυχάται (το λιοντάρι παράγει τον ήχο «βρυχάται»)

(17) Σχέση μεταφοράς

Το πρώτο μέρος του ζεύγους είναι το «μέσο» μεταφοράς» και το δεύτερο είναι το «μεταφερόμενο αντικείμενο».

Παράδειγμα:

Φλέβα : Αίμα (η φλέβα μεταφέρει το αίμα στο σώμα)

Αγωγός : Ηλεκτρικό ρεύμα (ο αγωγός μεταφέρει το ηλεκτρικό ρεύμα)

(18) Σχέση παραγωγής

Το πρώτο μέρος του ζεύγους είναι η «πηγή» ή ο «παραγωγής», ενώ το δεύτερο είναι το «παραγόμενο προϊόν».

Παράδειγμα:

Μέλισσα : Μέλι (η μέλισσα παράγει το μέλι)

Δένδρο : Οξυγόνο (το δένδρο παράγει οξυγόνο μέσω της φωτοσύνθεσης)

Αυτές οι κατηγορίες καλύπτουν σχεδόν κάθε πιθανό τύπο αναλογίας που μπορεί να συναντήσει κάποιος σε λεκτικά τεστ και ασκήσεις λογικής σκέψης. Τις υπόλοιπες πλέον θα μπορείτε να τις βρείτε και μόνοι σας μετά από τόση ανάλυση.

Πάμε για λίγη εξάσκηση;

1.

Βιβλιοθήκη : Βιβλία ::

Α. Θέατρο : Ηθοποιοί

Β. Σινεμά : Ταινίες

Γ. Μουσείο : Πίνακες

Δ. Ζωγράφος : Καμβάς

Απάντηση: ………..

2.

Μάγειρας : Φαγητό ::

Α. Ζωγράφος : Πινέλο

Β. Οδηγός : Αυτοκίνητο

Γ. Μαραγκός : Έπιπλο

Δ. Δάσκαλος : Μαθητής

Απάντηση: ………..

3.

Ήλιος : Φως ::

Α. Καλοριφέρ : Θερμότητα

Β. Ρολόι : Δείκτης

Γ. Φωτιά : Καπνός

Δ. Δέντρο : Κλαδί

Απάντηση: ………..

4.

Χειρούργος : Νυστέρι ::

Α. Μουσικός : Νότες

Β. Οδοντίατρος : Σφράγισμα

Γ. Μάγειρας : Πατάτες

Δ. Ζωγράφος : Πινέλο

Απάντηση: ………..

5.

Χρώμα : Κόκκινο ::

Α. Δέντρο : Πράσινο

Β. Ζώο : Σκύλος

Γ. Όχημα : Τιμόνι

Δ. Λουλούδι : Άνοιξη

Απάντηση: ………..

6.

Σκύλος : Γάβγισμα ::

Α. Γάτα : Νιαούρισμα

Β. Άλογο : Βρυχάται

Γ. Πουλί : Ουρά

Δ. Αρκούδα : Μέλι

Απάντηση: ………..

7.

Χειμώνας : Κρύο ::

Α. Φθινόπωρο : Φύλλα

Β. Άνοιξη : Παπαρούνες

Γ. Καλοκαίρι : Ζέστη

Δ. Νύχτα : Ύπνος

Απάντηση: ………..

8.

Πιλοτήριο : Αεροπλάνο ::

Α. Μηχανή : Οδήγηση

Β. Κατάστρωμα : Πλοίο

Γ. Άνθρωπος : Πνεύμονες

Δ. Πλοίαρχος : Πλοίο

Απάντηση: ………..

9.

Φλέβα : Αίμα ::

Α. Ποταμός : Ψάρι

Β. Σωλήνας : Υγρό

Γ. Καρδιά : Χτύπος

Δ. Ρίζα : Δέντρο

Απάντηση: ………..

10.

Ηφαίστειο : Λάβα ::

Α. Σύννεφο : Βροχή

Β. Κεραυνός : Αστραπή

Γ. Μέλισσα : Μέλι

Δ. Βουνό : Χιόνι

Απάντηση: ………..

Σωστές απαντήσεις:

1(Γ) Μουσείο : Πίνακες (η βιβλιοθήκη αποθηκεύει βιβλία, το μουσείο εκθέτει πίνακες – σχέση χώρου περιεχομένου)

2(Γ) Μαραγκός : Έπιπλο (ο μάγειρος φτιάχνει φαγητό, ο μαραγκός κατασκευάζει έπιπλα – σχέση δημιουργού με δημιούργημα)

3(Α) Καλοριφέρ : Θερμότητα (ο ήλιος παράγει φως, το καλοριφέρ εκπέμπει θερμότητα – σχέση αιτίας αποτελέσματος)

4(Δ) Ζωγράφος : Πινέλο (ο χειρούργος χρησιμοποιεί νυστέρι, ο ζωγράφος πινέλο – σχέση επαγγελματία με εργαλείο)

5(Β) Ζώο : Σκύλος (το κόκκινο είναι είδος χρώματος, ο σκύλος είναι είδος ζώου – σχέση κατηγορία και υποκατηγορίας)

6(Α) Γάτα : Νιαούρισμα (ο σκύλος γαβγίζει, η γάτα νιαουρίζει – η σχέση ζώου με ήχο που παράγει)

7(Γ) Καλοκαίρι : Ζέστη (ο χειμώνας έχει κρύο, το καλοκαίρι έχει ζέστη – σχέση χαρακτηριστικού εποχής)

8(Β) Κατάστρωμα : Πλοίο (το πιλοτήριο είναι μέρος του αεροπλάνου, όπως το κατάστρωμα είναι μέρος του πλοίου – σχέση μέρος με σύνολο)

9(Β) Σωλήνας : Υγρό (όπως η φλέβα μεταφέρει το αίμα, έτσι και ο σωλήνας μεταφέρει υγρά – σχέση μεταφοράς)

10(Γ) Μέλισσα : Μέλι (όπως το ηφαίστειο παράγει λάβα, η μέλισσα παράγει μέλι – σχέση παραγωγής)