Αρίστος Δοξιάδης: Εκφυλισμός
Για μπει κάποιος στην κυβέρνηση δεν χρειάζεται να καταθέσει δικαιολογητικά που τον καθιστούν διεκδικητή του αξιώματος. Δεν τον ψηφίζει κανένα σώμα, ούτε ελέγχεται ο διορισμός του από καμία δημόσια Αρχή.
Αρκεί να έχει μια και μόνη προϋπόθεση: την εμπιστοσύνη του Πρωθυπουργού. Την εξασφάλισε; Αποκτά δικαίωμα σε δωρεάν «μαύρο αυτοκίνητο». Την απώλεσε; «Παίρνει τα μολύβια του και φεύγει τώρα», που θα έλεγε ο Ανδρέας Παπανδρέου.
Ο Πρωθυπουργός δεν οφείλει να τεκμηριώσει την υπουργοποίηση οποιουδήποτε, στη Βουλή ή αλλού. Ούτε υποχρεούται να εξηγήσει γιατί αποπέμπει κάποιον.
Το ζητούμενο, όμως, κατά στην άσκηση αυτού του προνομίου, είναι να μην αρχίσει να το ασκεί σαν τον παλαιό Άνακτα που «μπορούσε να διορίσει Πρωθυπουργό, ακόμη και τον κηπουρό του».
Ατυχώς – και για τον ίδιο πλέον – ο σημερινός Πρωθυπουργός το κάνει με δυο τρόπους.
Πρώτος. Και οι σοβάδες στο μέγαρο Μάξιμου γνωρίζουν ότι ενίοτε οι υπουργοποιήσεις του δεν απεικονίζουν ακριβώς τη βούλησή του, αλλά αποτελούν παραχώρηση σε μιντιακά και οικονομικά κέντρα ισχύος.
Για την ακρίβεια σε κάποιον που είτε έχει συμβάλει στην ανάδειξη του ως Πρωθυπουργός, είτε μετέχει στο σύστημα που η μακαρίτισσα Φώφη Γεννηματά αποκαλούσε «Μαξίμου Α.Ε.».
Στα παρασκήνια της πολιτικής και της δημοσιογραφίας κυκλοφορούν ονόματα και διευθύνσεις υπουργών που θεωρούνται «άνθρωποι του τάδε» ισχυρού παράγοντα.
Ενίοτε και μέλη της πρωθυπουργικής οικογένειας έχουν «ποσοστώσεις» στον σχηματισμό κυβέρνησης. Από την εποχή που η αειθαλής Μαργαρίτα Παπανδρέου – περαστικά της – είχε τους ανθρώπους της σε κάθε υπουργικό σχήμα του ΠΑΣΟΚ.
Δεύτερος τρόπος. Οι εξωκοινοβουλευτικοί υπουργοί – ένα είδος υπουργοποίησης που προϋπήρχε.
Όταν ο Πρωθυπουργός ήθελε κάποιο σημαντικό πρόσωπο στην κυβέρνησή του, είτε το είχε ήδη βάλει στη Βουλή ως αριστίνδην, είτε του ανέθετε χαρτοφυλάκιο χωρίς να είναι βουλευτής, λόγω ειδίκευσης.
Ο Μητσοτάκης το ξεχείλωσε. Από το 2019, ένας στους τρεις από όσους κάθονται στο τραπέζι και τις πίσω καρέκλες του υπουργικού Συμβουλίου δεν έχει πολιτική νομιμοποίηση – αλλά πήρε τη δουλειά ως «τεχνοκράτης».
Ο όρος απλώς περιγράφει κάποιον με αποστολή – που δεν είναι πάντα διακριτή. Από πολιτική άποψη όμως δεν σημαίνει τίποτε. Αλλιώς δεν θα έπρεπε να κάνουμε εκλογές για να βρούμε ποιος θα κυβερνήσει.
Με άλλα λόγια «τεχνοκράτης» είναι κάποιος που στρατολογεί μια κυβέρνηση, αλλά επί Μητσοτάκη και αυτό έχει τερατώδεις διαστάσεις – με αντικοινοβουλευτική απόχρωση.
Τοποθετήθηκαν υπουργοί απολίτικοι «τεχνοκράτες» – και εξωκοινοβουλευτικοί εκ μεταγραφής από άλλα κόμματα – και οι εκλεγμένοι πολιτικοί της ΝΔ βρέθηκαν στη δούλεψη τους ως υφυπουργοί.
Στην πράξη αυτού του είδους οι υπουργοποιήσεις κάνουν πιο υπερτροφική την πρωθυπουργική εξουσία. Αλλοιώνουν τον κοινοβουλευτισμό, υποβαθμίζοντας την ισχύ του εκλογικού σώματος.
Μια τέτοια περίπτωση ήταν και ο – πασίγνωστος πλέον – Αρίστος Δοξιάδης, με τον κατ’ απονομή πολιτικό ρόλο, από τον οποίο έπρεπε να είχε αποκλειστεί εκ προοιμίου.
Ως φορέας της λαϊκής εντολής ο Μητσοτάκης, θεωρεί ότι μπορεί να τη μεταφέρει σε οποιονδήποτε της επιλογής του. Ακόμη και σε φυτευτούς συμφερόντων, σε όσους προσφέρονται για δράσεις που αποφεύγουν εκλεγμένοι πολιτικοί και σε συναλλαγές με χθεσινούς αντίπαλους…
Η ταπεινωτική κατάληξη της επιλογής Δοξιάδη – που ενδέχεται να επαναληφθεί και με άλλους επίλεκτους του ανασχηματισμού, για αντίστοιχους λόγους – αλλοιώνει τους κοινοβουλευτικούς κανόνες και οδηγεί σε πολιτικό εκφυλισμό το πρωθυπουργικό προνόμιο στον σχηματισμό διακυβέρνησης.
