Σαφές μήνυμα προς τα κράτη-μέλη της ΕΕ ότι τα δημοσιονομικά περιθώρια που προκύπτουν από την ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής δεν μπορούν να αξιοποιηθούν για παροχές ή πρόσθετες δαπάνες πέραν της άμυνας, έστειλε ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Βάλντις Ντομπρόβσκις.
Σε συνέντευξή του σε ομάδα ευρωπαϊκών μέσων, με αφορμή την παρουσίαση των Εαρινών Οικονομικών Προβλέψεων της Κομισιόν, υπογράμμισε ότι οι εθνικές κυβερνήσεις οφείλουν να παραμείνουν αυστηρά εντός των ορίων που θέτουν τα μεσοπρόθεσμα δημοσιονομικά τους σχέδια.
Ο Λετονός αξιωματούχος επανέλαβε πως ο βασικός σκοπός της ρήτρας διαφυγής είναι η ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων, ενώ οποιαδήποτε άλλη δαπάνη πρέπει να είναι συνεπής με την προδιαγεγραμμένη πορεία των καθαρών δαπανών κάθε χώρας. Απαντώντας σε ερώτημα για πιθανές επιπλέον δαπάνες εκτός άμυνας από χώρες όπως η Ελλάδα, ξεκαθάρισε πως η Επιτροπή θα εξετάζει κατά πόσο αυτές συνάδουν με τα εγκεκριμένα διαρθρωτικά σχέδια.
Η Κομισιόν προβλέπει επιδείνωση των δημοσιονομικών μεγεθών στην ΕΕ, με το έλλειμμα να αυξάνεται στο 3,3% του ΑΕΠ το 2025 και να παραμένει στο ίδιο επίπεδο το 2026, ενώ ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα φτάσει το 83,2% το 2025 και το 84,5% το 2026. Αξιοσημείωτο είναι ότι οι προβλέψεις αυτές δεν λαμβάνουν υπόψη τον πλήρη αντίκτυπο από τις αυξήσεις των αμυντικών δαπανών, καθώς τα σχετικά σχέδια των κρατών-μελών βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη.
Εξαίρεση στη γενική εικόνα αποτελεί η Ελλάδα, για την οποία η Επιτροπή προβλέπει ισχυρή ανάπτυξη και σημαντική δημοσιονομική πρόοδο. Σύμφωνα με τον Ντομπρόβσκις, η ελληνική οικονομία θα σημειώσει ανάπτυξη 2,3% φέτος και 2,2% το 2026, ενώ το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ θα συνεχίσει να μειώνεται ραγδαία. Τόνισε, ωστόσο, ότι η χώρα πρέπει να ενισχύσει περαιτέρω την ανταγωνιστικότητά της και να επιλύσει χρόνιες δομικές αδυναμίες.
Ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής υπογράμμισε επίσης τη σημασία της κοινής ευρωπαϊκής προσπάθειας για την ενίσχυση της άμυνας. Μέχρι στιγμής, έντεκα κράτη-μέλη, μεταξύ των οποίων Γαλλία, Ιταλία και Ισπανία, δεν έχουν ενεργοποιήσει ακόμη τη ρήτρα διαφυγής, γεγονός που προκαλεί απόκλιση από τον αρχικό σχεδιασμό της Κομισιόν για συνολικές πρόσθετες δαπάνες ύψους 650 δισ. ευρώ. Όπως είπε, η Επιτροπή αναμένει την πλήρη αποσαφήνιση των σχεδίων των κρατών έως τις αρχές Ιουλίου, ώστε να σχηματίσει ακριβή εικόνα του αναγκαίου ευρωπαϊκού δανεισμού για την άμυνα.
Απαντώντας σε ερώτημα για πιθανή νέα προσφυγή σε κοινό δανεισμό μετά τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ, όπου αναμένεται να τεθεί στόχος για αμυντικές δαπάνες στο 5% του ΑΕΠ, ο Ντομπρόβσκις δήλωσε πως η Επιτροπή είναι ανοιχτή στη συζήτηση για κοινή χρηματοδότηση ευρωπαϊκών αμυντικών ικανοτήτων, πιθανώς στο πλαίσιο του επόμενου Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου.
