Καθοριστικό μειονέκτημα του νέου Αναπτυξιακού φαίνεται να αποτελεί η ίδια η πολυπλοκότητα του πλαισίου.
Παρά τις φιλόδοξες διακηρύξεις για στήριξη της παραγωγικής αναδιάρθρωσης της ελληνικής οικονομίας, ο νέος Αναπτυξιακός Νόμος που παρουσιάστηκε χθες εγείρει κάποιες αμφιβολίες ως προς την πρακτική του εφαρμογή, την ισότητα πρόσβασης και τη θεσμική του επάρκεια. Με επίκεντρο μια ευρεία παλέτα χρηματοδοτικών εργαλείων, ταχύτερων διαδικασιών αδειοδότησης και επενδυτικών κινήτρων, ο νόμος επιχειρεί να αναμορφώσει το επενδυτικό τοπίο της χώρας, ωστόσο οι τεχνικές και θεσμικές του αδυναμίες δημιουργούν σύννεφα αβεβαιότητας.
Καθοριστικό μειονέκτημα φαίνεται να αποτελεί η ίδια η πολυπλοκότητα του πλαισίου. Η δημιουργία δώδεκα διαφορετικών καθεστώτων ενίσχυσης, με πέντε τύπους χρηματοδοτικών εργαλείων και πολλαπλές διαδικασίες αξιολόγησης, απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις και συντονισμό που μικρομεσαίες επιχειρήσεις –ιδίως στην περιφέρεια– ενδέχεται να μην διαθέτουν. Ο κίνδυνος να λειτουργήσει ο νόμος προς όφελος των μεγαλύτερων επιχειρήσεων με οργανωμένες τεχνικές ομάδες και πρόσβαση σε μηχανισμούς υποστήριξης, είναι υπαρκτός. Η πρόβλεψη υποβολής αιτήσεων σε περισσότερα του ενός καθεστώτα, με αυτόματη απόρριψη όλων πλην ενός, ενισχύει τη διοικητική σύγχυση, ενώ η απουσία διαφανών ποιοτικών κριτηρίων στη συγκριτική αξιολόγηση προκαλεί ερωτήματα περί ισονομίας.
Αντίστοιχα, η ψηφιοποίηση των διαδικασιών και η υπόσχεση ταχείας έγκρισης επενδύσεων εντός 90 ημερών αποτελούν θετικές προθέσεις, που ωστόσο προσκρούουν στο διαχρονικό πρόβλημα της δυσκίνητης δημόσιας διοίκησης. Χωρίς ουσιαστική ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας και χωρίς σαφείς μηχανισμούς ελέγχου, οι χρονικές προθεσμίες φαντάζουν περισσότερο ως ευχολόγιο παρά ως εφαρμόσιμη πρακτική. Επιπλέον, η πρόβλεψη μεταβίβασης της αδειοδότησης στον Υπουργό Ανάπτυξης σε περίπτωση καθυστερήσεων, πυροδοτεί ανησυχίες για συγκέντρωση εξουσιών και πιθανή πολιτική εργαλειοποίηση των επενδυτικών αποφάσεων.
Ιδιαίτερα ευαίσθητο αναδεικνύεται και το σκέλος των χρηματοδοτικών εγγυήσεων. Η εισαγωγή μηχανισμών επιδότησης επιχειρηματικού κινδύνου και η κρατική εγγύηση δανείων μέσω της ΕΤΕπ, παρότι διευρύνει τη δυνατότητα χρηματοδότησης, ενέχει σοβαρούς δημοσιονομικούς κινδύνους, ειδικά εφόσον τα χρηματοδοτούμενα επενδυτικά σχήματα αποτύχουν. Επιπλέον, η έμφαση στις «Μεγάλες Επενδύσεις» δημιουργεί ασυμμετρίες και ενδεχομένως στρεβλώσεις στον ανταγωνισμό, εις βάρος των μικρότερων παραγωγικών μονάδων που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας.
Η αυστηρή ρήτρα απένταξης επενδύσεων που δεν προχωρούν σε υλοποίηση του 10% εντός δύο ετών φαίνεται να αγνοεί τις σύνθετες και συχνά απρόβλεπτες συνθήκες της ελληνικής αγοράς. Παράλληλα, η επιβολή ποινών σε περίπτωση ανάκλησης της απόφασης ενίσχυσης επιβαρύνει τον επενδυτή, χωρίς να εξισορροπείται από αντίστοιχη λογοδοσία του κράτους για δικά του διοικητικά λάθη ή καθυστερήσεις.
Τέλος, ενώ ο νόμος κάνει ρητορική αναφορά στη βιώσιμη ανάπτυξη και στην ενίσχυση της περιφέρειας, δεν συνοδεύεται από ένα επαρκές θεσμικό πλαίσιο για την κοινωνική ένταξη και την περιβαλλοντική προστασία. Η αποσπασματική αντιμετώπιση θεμάτων, όπως η προσβασιμότητα για άτομα με αναπηρία, και η απουσία σαφών κοινωνικών ή οικολογικών προαπαιτούμενων, αναδεικνύουν ένα αναπτυξιακό μοντέλο που παραμένει εστιασμένο σε οικονομικά μεγέθη, χωρίς ουσιαστικές αναδιανεμητικές ή θεσμικές εγγυήσεις.
