Ειδική αναφορά στο «επικίνδυνο σενάριο» (σ.σ. ή μήπως καλύτερα «σενάριο τρόμου;) κάνει η κεντρική τράπεζα της Γερμανίας (Bundesbank) στη μηνιαία έκθεση της, η οποία δημοσιεύτηκε χθες (6.6.25).
Το σενάριο αυτό της Bundesbank, το οποίο κάθε άλλο παρά χαρακτηρίζεται (από την ίδια) ως …απίθανο, προβλέπει κλιμάκωση του διεθνούς εμπορικού πολέμου μετά τις 9 Ιουλίου (οπότε λήγει η 3μηνη αναστολή των αμερικανικών δασμών 20% σε βάρος της ΕΕ κλπ) και ύφεση στη Γερμανία μέχρι το 2027!
«Η αβεβαιότητα σχετικά με τη μελλοντική εμπορική πολιτική των ΗΠΑ παραμένει υψηλή», σημειώνει η Bundesbank.
Και συμπληρώνει πως «η επιστροφή σε υψηλότερους δασμούς απειλείται για τους περισσότερους εμπορικούς εταίρους ήδη από τον Ιούλιο. Σε αυτό το πλαίσιο, το ακόλουθο σενάριο κινδύνου παρέχει μια εικόνα για τον πιθανό αντίκτυπο στη γερμανική οικονομία σε περίπτωση που η εμπορική κατάσταση επιδεινωθεί ξανά -σε σύγκριση με τις αρχές Απριλίου- και προκαλέσει μια ακόμη σοβαρή αντίδραση στις χρηματοπιστωτικές αγορές.
Η ανάλυση του σεναρίου υποθέτει ότι οι αυξήσεις των δασμών που ανακοινώθηκαν στις αρχές Απριλίου, οι οποίες επί του παρόντος έχουν ανασταλεί εν μέρει, θα τεθούν σε πλήρη ισχύ, ακολουθούμενες από ανανεωμένες, ισχυρές αντιδράσεις στις χρηματοπιστωτικές αγορές και επίμονα υψηλή αβεβαιότητα σχετικά με την οικονομική πολιτική των ΗΠΑ. Υποτίθεται ότι οι εμπορικές διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ θα αποτύχουν και ότι οι ΗΠΑ θα απαιτήσουν τους λεγόμενους “αμοιβαίους” δασμούς σε σχεδόν όλες τις εισαγωγές από το τρίτο τρίμηνο του 2025, στο επίπεδο που ανακοινώθηκε στις 2 Απριλίου 2025».
Επίσης, «οι εισαγωγές αγαθών από τις ΗΠΑ από την ΕΕ θα υπόκεινται σε πρόσθετο δασμό 20%, αντί του τρέχοντος πρόσθετου 10%. Υποτίθεται επίσης ότι η ΕΕ θα απαντήσει με αντίποινα δασμούς ίδιου μεγέθους.
Για το διμερές εμπόριο μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ, ως βάση χρησιμοποιούνται οι υψηλοί δασμοί που επιτεύχθηκαν στο τέλος της πρόσφατης κλιμάκωσης. Επιπλέον, το σενάριο υποθέτει ότι η αβεβαιότητα ως προς την οικονομική και εμπορική πολιτική θα παραμείνει υψηλή καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου πρόβλεψης. Με βάση τις παρατηρήσεις που ακολούθησαν τις ανακοινώσεις δασμών στις 2 Απριλίου, θεωρείται περαιτέρω ότι αυτές οι εξελίξεις θα προκαλέσουν σημαντικές διαταραχές στις χρηματοπιστωτικές αγορές».
1.Οι επιπτώσεις στις ΗΠΑ
Η Bundesbank τονίζει πως «σε αυτό το σενάριο, η παγκόσμια οικονομία θα επηρεαστεί σοβαρά. Ο αντίκτυπος των συνθηκών-πλαισίου του σεναρίου στο διεθνές περιβάλλον βασίζεται σε αναλύσεις του προσωπικού της ΕΚΤ. Οι ευρείς δασμοί εισαγωγών των ΗΠΑ προκαλούν αύξηση του πληθωρισμού στις ΗΠΑ.
Ωστόσο, μειώνουν επίσης σημαντικά την οικονομική παραγωγή εκεί. Εκτός από τα αντίποινα που λαμβάνονται από τους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, το υψηλό επίπεδο αβεβαιότητας και η απώλεια εμπιστοσύνης στην οικονομία των ΗΠΑ συμβάλλουν σε αυτό.
Στις χρηματοπιστωτικές αγορές, ιδίως στις ΗΠΑ, αυτό θα οδηγήσει σε απότομη πτώση των τιμών των μετοχών και σε αύξηση των αποδόσεων των ομολόγων, με την επιδείνωση των συνθηκών χρηματοδότησης να παρεμποδίζει περαιτέρω τις επενδύσεις.
Λόγω της στενής διεθνούς αλληλεξάρτησης των αγορών εμπορευμάτων και των χρηματοπιστωτικών αγορών, οι διαταραχές της εμπορικής πολιτικής, το υψηλό επίπεδο αβεβαιότητας και οι αντιδράσεις των χρηματοπιστωτικών αγορών επιβαρύνουν σημαντικά την παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα και ιδίως το παγκόσμιο εμπόριο. Λόγω της χαμηλότερης ζήτησης στις αγορές εμπορευμάτων, η τιμή του πετρελαίου μειώνεται.
Όσον αφορά την ισοτιμία του δολαρίου ΗΠΑ, υπάρχουν αντίθετες επιδράσεις. Μεμονωμένα, οι υψηλότεροι δασμοί εισαγωγών των ΗΠΑ θα δημιουργήσουν ανοδική πίεση στο δολάριο ΗΠΑ.
Από την άλλη πλευρά, η επιδείνωση των προοπτικών ανάπτυξης των ΗΠΑ και η απώλεια εμπιστοσύνης οδηγούν σε μια τάση υποτίμησης του αμερικανικού νομίσματος.
Οι υπολογισμοί που παρουσιάζονται εδώ αρχικά υποθέτουν ότι οι δύο επιδράσεις αντισταθμίζονται σε μεγάλο βαθμό, έτσι ώστε, ειδικότερα, η διμερής συναλλαγματική ισοτιμία του δολαρίου ΗΠΑ έναντι του ευρώ να παραμένει αμετάβλητη.
Στη συνέχεια, εξετάζονται οι πρόσθετες επιπτώσεις που θα προέκυπταν εάν το δολάριο ΗΠΑ υποτιμηθεί διαρκώς έναντι του ευρώ σε κλίμακα παρόμοια με αυτήν που παρατηρήθηκε μετά τις ανακοινώσεις δασμών στις αρχές Απριλίου.
2. Οι επιπτώσεις στη Γερμανία
Η κεντρική τράπεζα της Γερμανίας τονίζει πως «οι υπολογισμοί του μοντέλου δείχνουν σημαντικό κίνδυνο καθοδικής πορείας για την οικονομική ανάπτυξη στη Γερμανία. Με βάση τις περιγραφόμενες επιπτώσεις στο διεθνές περιβάλλον και τις χρηματοπιστωτικές αγορές, οι επιπτώσεις για τη γερμανική οικονομία εκτιμώνται χρησιμοποιώντας το μακροοικονομετρικό μοντέλο της Bundesbank .
Συνολικά, το σενάριο κινδύνου έχει ως αποτέλεσμα ένα σημαντικό βάρος για τη γερμανική οικονομία.
Ως αποτέλεσμα της επιβράδυνσης της παγκόσμιας ανάπτυξης και της χαμηλότερης ζήτησης εισαγωγών από τους εμπορικούς εταίρους, οι γερμανικές εξαγωγές υφίστανται σοβαρή οπισθοδρόμηση.
Ενώ η σημαντικά μειωμένη συνολική οικονομική ζήτηση αποδίδεται επίσης στις άμεσες επιπτώσεις των διαταραχών της εμπορικής πολιτικής που προκλήθηκαν από τους δασμούς των ΗΠΑ και τους αντίποινα από την ΕΕ και την Κίνα, ένα μεγάλο μέρος αυτού οφείλεται στην αυξημένη παγκόσμια αβεβαιότητα.
Οι εταιρείες είναι πιθανό να αναβάλλουν ολοένα και περισσότερο τις επενδυτικές τους αποφάσεις λόγω της έλλειψης βεβαιότητας σχεδιασμού.
Συνολικά, οι απώλειες ανάπτυξης στο πραγματικό ΑΕΠ θα συσσωρευτούν σε λίγο πάνω από 1,5 ποσοστιαίες μονάδες έως το 2027 σε σύγκριση με το βασικό σενάριο.
Η απώλεια ανάπτυξης του ΑΕΠ είναι ήδη αισθητή φέτος, στις 0,5 ποσοστιαίες μονάδες. Το επόμενο έτος, αυτό θα φτάσει στο μέγιστο, με την αύξηση του ΑΕΠ να είναι χαμηλότερη κατά 0,9 ποσοστιαίες μονάδες. Ωστόσο, ακόμη και το 2027, θα παραμείνει μια αρνητική επίδραση στην ανάπτυξη κατά 0,2 ποσοστιαίες μονάδες».
3. Οι επιπτώσεις στο Ευρώ και τις τιμές
«Εάν το ευρώ ανατιμηθεί επίσης κατά 5% έναντι του δολαρίου ΗΠΑ – παρόμοια με αυτήν που παρατηρήθηκε τον Απρίλιο – αυτό θα αυξήσει την αρνητική επίδραση στην αύξηση του ΑΕΠ κατά σωρευτικά 0,2 ποσοστιαίες μονάδες έως το 2027», συμπληρώνει η Bundesbank.
Και εξηγεί πως «σε ένα τέτοιο σενάριο, η ανάκαμψη της γερμανικής οικονομίας που προβλέπεται στο βασικό σενάριο της πρόβλεψης θα καθυστερήσει έως το 2027.
Το ΑΕΠ θα μειωθεί το τρέχον και το επόμενο έτος. Ο Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή μειώνεται ελαφρώς κάτω από το βασικό σενάριο πρόβλεψης στο σενάριο κινδύνου, αν και η μείωση θα μπορούσε να είναι κάπως πιο έντονη εάν το δολάριο ΗΠΑ υποτιμηθεί έναντι του ευρώ. Από την πλευρά των τιμών, οι εισαγωγικοί δασμοί της ΕΕ που επιβάλλονται ως αντίποινα έχουν από μόνοι τους μια αυξητική επίδραση στις τιμές. Από την άλλη πλευρά, η ασθενέστερη οικονομική δραστηριότητα στη Γερμανία μειώνει τον πληθωρισμό.
Επιπλέον, η πτώση των τιμών του πετρελαίου που προκαλείται από την ασθενή παγκόσμια ανάπτυξη αντικατοπτρίζεται στις χαμηλότερες τιμές καταναλωτή.
Συνολικά, ο ρυθμός πληθωρισμού είναι ελαφρώς χαμηλότερος από ό,τι στο βασικό σενάριο, με τη συνολική αρνητική επίδραση να αυξάνεται κατά την περίοδο πρόβλεψης.
Εάν το δολάριο ΗΠΑ υποτιμηθεί μόνιμα κατά 5% έναντι του ευρώ, ο ρυθμός πληθωρισμού θα μπορούσε να μειωθεί κατά 0,1 επιπλέον ποσοστιαία μονάδα κάθε χρόνο.
Πολλές από τις υποθέσεις που χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό του σεναρίου κινδύνου υπόκεινται σε υψηλή αβεβαιότητα.
Για παράδειγμα, οι δασμοί που τελικά επιβάλλονται από τις ΗΠΑ και τυχόν αντίποινα θα μπορούσαν να υπερβούν αυτούς που υποτίθενται στο σενάριο κινδύνου σε περίπτωση κλιμάκωσης της σύγκρουσης.
Οι πρόσφατες απειλές του Προέδρου των ΗΠΑ κατά της ΕΕ δείχνουν προς αυτή την κατεύθυνση. Η έκταση των αντιδράσεων των χρηματοπιστωτικών αγορών και των αγορών συναλλάγματος στους υψηλότερους πρόσθετους δασμούς είναι επίσης αβέβαιη. Είναι πιθανό μια νέα αυστηροποίηση της εμπορικής πολιτικής των ΗΠΑ να οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερη αναταραχή στις χρηματοπιστωτικές αγορές από ό,τι παρατηρήθηκε τον Απρίλιο.
Αυτό θα μπορούσε να διαβρώσει περαιτέρω την εμπιστοσύνη στο δολάριο ΗΠΑ. Ωστόσο, οι αντιδράσεις θα μπορούσαν επίσης να είναι ηπιότερες και πιο περιφερειακά διαφοροποιημένες, καθώς η κλιμάκωση των δασμών μπορεί να εκπλήξει τις αγορές λιγότερο από ό,τι στις αρχές Απριλίου.
Για το δολάριο των ΗΠΑ, οι τάσεις ανατίμησης έναντι του ευρώ θα μπορούσαν ενδεχομένως να επικρατήσουν λόγω των υψηλότερων δασμών των ΗΠΑ. Ωστόσο, σε ένα τέτοιο σενάριο κινδύνου, οι διεθνείς εμπορικές αλληλεξαρτήσεις θα μπορούσαν επίσης να επηρεαστούν σημαντικά και να οδηγήσουν σε διαταραχές στις παγκόσμιες αλυσίδες αξίας.
Οι προκύπτουσες διαταραχές από την πλευρά της προσφοράς είναι πιθανό να οδηγήσουν σε σημαντικές αυξήσεις τιμών – όπως παρατηρήθηκε στην πανδημία του κορονοϊού. Σε έναν σημαντικά πιο προστατευτικό κόσμο, είναι επίσης πιθανές μεγαλύτερες απώλειες παραγωγικότητας και, επομένως, εντονότερες αυξήσεις στο κόστος παραγωγής μεσοπρόθεσμα.
Τέλος, τα αποτελέσματα τέτοιων αναλύσεων σεναρίων εξαρτώνται πάντα από το επιλεγμένο πλαίσιο μοντέλου».
