Παρασκευή και 13 σήμερα, μία ημέρα που στιγματίζεται από δεισιδαιμονίες και φοβίες. Η σχετική φοβία ονομάζεται στα αγγλικά Paraskavedekatriaphobia, από τις ελληνικές λέξεις «Παρασκευή», «δεκατρία» και «φοβία».
Οι Έλληνες και οι Ισπανόφωνοι λαοί έχουν ως γρουσούζικη ημέρα την Τρίτη και 13.
Η πρόληψη αυτή διαδόθηκε στις αγγλόφωνες χώρες τον 19ο αιώνα και πέρασε και στις υπόλοιπες χώρες του κόσμου, μέσω της ταινίας τρόμου «Παρασκευή και 13» (1980). Για την προέλευσή της έχουν εκφρασθεί ποικίλες θεωρίες, όπως:
- Παρασκευή και 13 (13 Οκτωβρίου 1307) συντελέστηκε η εξολόθρευση του Τάγματος των Ναϊτών από τον στρατό του βασιλιά Φιλίππου της Γαλλίας.
- Ήταν Παρασκευή όταν η Εύα έδωσε στον Αδάμ τον απαγορευμένο καρπό, με αποτέλεσμα να εκδιωχθούν και οι δύο από τον Παράδεισο.
- Παρασκευή έγινε η μεγάλη πλημμύρα της Βίβλου.
- Παρασκευή σταυρώθηκε ο Χριστός.
Το 13 είναι ο κατεξοχήν κακότυχος αριθμός, που σπάει την αρμονία του 12 (12 Θεοί του Ολύμπου, 12 άθλοι του Ηρακλή, 12 φυλές του Ισραήλ, 12 μαθητές του Χριστού, 12 Ιμάμηδες κλπ). Με την προσθήκη του αριθμού «ένα» σχηματίζεται η αρχή ενός νέου κύκλου. Το άγνωστο, που αντιπροσωπεύει ο αριθμός 13, προκαλεί ανησυχία στους ανθρώπους κι έτσι άρχισαν να το συνδέουν με ατυχή γεγονότα.
Στην Πληροφορική υπάρχει ένας ιός με το όνομα «Παρασκευή και 13» (Friday 13th), που δημιουργήθηκε στο Ισραήλ το 1988. Ενεργοποιείται, σύμφωνα με το sansimera.gr όταν το ημερολόγιο του υπολογιστή δείξει Παρασκευή και 13, με αποτέλεσμα την επιβράδυνση της λειτουργίας του.
Σύμφωνα με τους Αμερικανούς ψυχολόγους, είναι η πιο διαδεδομένη φοβία στις ΗΠΑ. Αρκετοί δεν πηγαίνουν στις δουλειές εκείνη την ημέρα, άλλοι δεν οδηγούν, ενώ κάποιοι δεν βγαίνουν καν από τα σπίτια τους.
Η πρόληψη φέρεται να έχει και βιβλική προέλευση, καθώς ο Ιούδας ήταν ο 13ος μαθητής Του Χριστού και θεωρείται ατελής συγκριτικά με τον αριθμό 12 που αντιστοιχεί σε κάθε έναν από τους μήνες. Επίσης, ο Ιούδας Ισκαριώτης ήταν ο 13ος καλεσμένος στον Μυστικό Δείπνο, ενώ η Σταύρωση του Ιησού συνέβη την ημέρα Παρασκευή και γι’ αυτό θεωρείται γρουσούζικη ημέρα η Παρασκευή και 13.
Η πρώτη αναφορά
Η πρώτη αναφορά σε μία «Παρασκευή και 13» έγινε μάλλον στις αρχές του 19ου αιώνα. Επίσης, στη Γαλλία του βασιλιά Φιλίππου Δ’, Παρασκευή και 13 το 1307, δόθηκε εντολή να συλληφθούν εκατοντάδες Ναΐτες Ιππότες. Οι καθολικοί σταυροφόροι συνελήφθησαν υπό την πίεση του Πάπα Κλημέντιου Ε’ έπειτα από καταγγελίες που έκανε για τον έκπτωτο πρώην βασιλιά ότι οι νέοι στρατολογηθέντες υποχρεώνονταν να φτύνουν στον σταυρό, να αρνούνται τον Χριστό και να έρχονται σε ομοφυλοφιλική σεξουαλική επαφή σε τελετές μύησης. Οι ισχυρισμοί αυτοί, αν και αβάσιμοι, ήταν ένα βολικό πρόσχημα για τον Φίλιππο να διώξει το συγκεκριμένο τάγμα, ώστε να γλυτώσει τις οφειλές του προς εκείνους μετά τον πόλεμο με την Αγγλία. Κατηγορούμενοι για ηθική και οικονομική διαφθορά και λατρεία ψευδών ειδώλων, πολλοί Ιππότες ομολόγησαν έπειτα από βασανιστήρια και κάηκαν στην πυρά στο Παρίσι.
Και στο… Χόλιγουντ
Δεν ξεχνάμε ότι ο μύθος γύρω από την Παρασκευή και 13 ήταν η βάση για τη δημιουργία της ομότιτλης ταινίας. Η «Παρασκευή και 13» είναι πασίγνωστη αμερικανική ταινία τρόμου, και ειδικότερα του είδους «σλάσερ», του 1980. Σκηνοθέτης είναι ο Σον Κάνινγκχαμ και σεναριογράφος ο Βίκτορ Μίλερ. Η ταινία αφορά μια ομάδα έξι εφήβων που δολοφονούνται ένας-ένας, ενώ προσπαθούν να ανοίξουν εκ νέου μία εγκαταλειμμένη κατασκήνωση, στην οποία πριν από αρκετά χρόνια είχε συμβεί μία τραγωδία. Θεωρείται μία από τις πρώτες «αληθινές» ταινίες σλάσερ.
Με αφορμή την επιτυχία της ταινίας «Η Νύχτα με τις Μάσκες» του Τζον Κάρπεντερ, η ταινία είχε εκτιμώμενο προϋπολογισμό ύψους $550,000. Κυκλοφόρησε από την Paramount Pictures στις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Warner Bros διεθνώς και, παρά το γεγονός ότι η ταινία έλαβε αρνητικές κριτικές από τους κριτικούς κινηματογράφου, απέφερε πάνω από 39.700.000 δολάρια στο box office στις Ηνωμένες Πολιτείες και έφτασε να γίνει μια από τις πιο κερδοφόρες ταινίες σλάσερ στην ιστορία του κινηματογράφου. Η επιτυχία της ταινίας στο box office, οδήγησε στην ταινία Παρασκευή και 13 Μέρος 2 (1981), μια μακρά σειρά από συνέχειες, ένα crossover με μια άλλη γνωστή σειρά ταινιών σλάσερ Εφιάλτης στο Δρόμο με τις Λεύκες και την επανεκκίνηση της σειράς το 2009.
