Μέχρι σήμερα, για να απαλλαγεί κάποιος Έλληνας πολίτης από τον φόρο για κινητή περιουσία που διατηρεί στο εξωτερικό έπρεπε να είναι εγκατεστημένος σε χώρα του εξωτερικού για τουλάχιστον δέκα συνεχή χρόνια.
Με διάταξη που κατατέθηκε στο νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών για τον Εθνικό Τελωνειακό Κώδικα, επέρχονται αλλαγές σε θέματα φορολογίας, που αφορούν περιουσίες στο εξωτερικό, εισοδήματα αλλοδαπής και ειδικά φορολογικά καθεστώτα για όσους μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα.
Μία από τις βασικές αλλαγές αφορά στον Κώδικα Φορολογίας Κληρονομιών, Δωρεών και Γονικών Παροχών. Μέχρι σήμερα, για να απαλλαγεί κάποιος Έλληνας πολίτης από τον φόρο για κινητή περιουσία που διατηρεί στο εξωτερικό – για παράδειγμα, αν έχει τραπεζικούς λογαριασμούς ή μετοχές στο εξωτερικό – έπρεπε να είναι εγκατεστημένος σε χώρα του εξωτερικού για τουλάχιστον 10 συνεχή χρόνια. Με τη νέα ρύθμιση, ο απαιτούμενος χρόνος μειώνεται στο μισό, δηλαδή σε πέντε χρόνια. Έτσι, αν κάποιος Έλληνας ζει και εργάζεται στο εξωτερικό, π.χ. στο Λονδίνο ή στο Παρίσι, για πέντε συνεχόμενα χρόνια, θα μπορεί πλέον να τύχει απαλλαγής από τον φόρο για την κινητή περιουσία του που διατηρεί στο εξωτερικό, εφόσον δεν είναι δημόσιος υπάλληλος ή στρατιωτικός που στάλθηκε εκεί λόγω της ιδιότητάς του.
Παράλληλα, τροποποιούνται σημαντικά τα ειδικά φορολογικά καθεστώτα για άτομα που αποφασίζουν να μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα. Αυτό αφορά, για παράδειγμα, Έλληνες ή ξένους που κατοικούν στο εξωτερικό και θέλουν να επανέλθουν ή να εγκατασταθούν στη χώρα, μεταφέροντας εισοδήματα ή δραστηριότητες.
Στο πλαίσιο του άρθρου 5Α του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, προβλέπεται η δυνατότητα φυσικού προσώπου που έχει εισοδήματα στο εξωτερικό – για παράδειγμα, από ενοίκια ή επενδύσεις – να υπαχθεί σε καθεστώς εναλλακτικής φορολόγησης. Αυτό σημαίνει ότι, αντί να φορολογείται με βάση τις συνήθεις κλίμακες, μπορεί να επιλέξει να πληρώνει κάθε χρόνο ένα σταθερό ποσό φόρου ύψους 100.000 ευρώ, ανεξαρτήτως του ύψους του πραγματικού εισοδήματος. Η τροπολογία προβλέπει πως αυτή η επιλογή μπορεί να γίνει όχι μόνο κατά την πρώτη μεταφορά της φορολογικής κατοικίας, αλλά και αργότερα, μέσα στην 15ετή διάρκεια που ισχύει το ευνοϊκό καθεστώς.
Για παράδειγμα, αν κάποιος επιστρέψει στην Ελλάδα το 2025 και αρχικά δεν επιλέξει το καθεστώς της εναλλακτικής φορολόγησης, μπορεί να το κάνει το 2026 ή και αργότερα, μέχρι να συμπληρωθούν συνολικά 15 χρόνια από την επιστροφή του. Εάν ο φορολογούμενος επιθυμεί, μπορεί να εντάξει στο ίδιο καθεστώς και συγγενικά του πρόσωπα, όπως τον ή τη σύζυγο ή τα παιδιά του, πληρώνοντας επιπλέον 20.000 ευρώ ετησίως για κάθε άτομο.
Το συγκεκριμένο καθεστώς συνοδεύεται και από απαλλαγές σε σχέση με τη φορολογία κληρονομιών και δωρεών. Δηλαδή, κάποιος που υπάγεται στο καθεστώς και κληρονομεί ή λαμβάνει δωρεά κινητής περιουσίας που βρίσκεται στο εξωτερικό, όπως π.χ. μετοχές ή ομόλογα σε ξένη τράπεζα, απαλλάσσεται από τον σχετικό φόρο στην Ελλάδα. Μάλιστα, η απαλλαγή ισχύει και αν η περιουσία αυτή μεταβιβαστεί σε τρίτο πρόσωπο.
Ειδικές ρυθμίσεις περιλαμβάνονται και για τους συνταξιούχους του εξωτερικού, οι οποίοι μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τις τροποποιήσεις, προβλέπεται ότι αυτοί μπορούν να υποβάλουν αίτηση μέχρι τις 31 Μαρτίου κάθε έτους, ενώ παράλληλα ενισχύεται η συνεργασία των ελληνικών φορολογικών αρχών με τις αντίστοιχες των χωρών προέλευσης, υπό τον όρο της αμοιβαιότητας. Δηλαδή, αν για παράδειγμα ένας Έλληνας συνταξιούχος που ζει στη Γερμανία επιστρέψει στην Ελλάδα και ζητήσει υπαγωγή στο καθεστώς αυτό, τότε οι ελληνικές αρχές θα ενημερώσουν τις γερμανικές για τη μεταφορά της φορολογικής του κατοικίας.
Αντίστοιχες ρυθμίσεις ισχύουν και για εργαζομένους ή ελεύθερους επαγγελματίες που μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα και αποκτούν εισοδήματα από μισθωτή εργασία ή επιχειρηματική δραστηριότητα στη χώρα. Προβλέπεται ότι για επτά χρόνια, οι εν λόγω φορολογούμενοι θα φορολογούνται μόνο για το 50% του εισοδήματός τους από εργασία ή επιχείρηση στην Ελλάδα. Αυτό σημαίνει ότι, αν κάποιος επαγγελματίας επιστρέψει και ξεκινήσει δραστηριότητα στην Ελλάδα με ετήσιο εισόδημα 60.000 ευρώ, θα φορολογηθεί μόνο για τα 30.000 ευρώ.
