Όσα αλλάζουν με την προσθήκη νέας παραγράφου 8 στο άρθρο 12 του ν. 5104/2024 για την μεταβίβαση ακινήτων και την φορολογική ενημερώτητα.
Αλλαγές στον Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας εισάγει το άρθρο 215 του νέου νομοσχεδίου για τον Εθνικό Τελωνειακό Κώδικα, το οποίο έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση. Η ρύθμιση αποσκοπεί στην αποσαφήνιση των προϋποθέσεων έκδοσης αποδεικτικού φορολογικής ενημερότητας, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις περιπτώσεις μεταβίβασης ακινήτων από φυσικά πρόσωπα που φέρουν αλληλέγγυα ευθύνη για φορολογικές οφειλές νομικών προσώπων ή νομικών οντοτήτων.
Συγκεκριμένα, με την προσθήκη νέας παραγράφου 8 στο άρθρο 12 του ν. 5104/2024, προβλέπεται ότι δεν λαμβάνονται υπόψη οι τακτοποιημένες οφειλές νομικών προσώπων για τις οποίες ευθύνεται αλληλεγγύως το αιτούν πρόσωπο, εφόσον αυτό δεν συμμετείχε ουσιαστικά στη μετοχική ή εταιρική σύνθεση του νομικού προσώπου τα τελευταία δύο έτη. Το όριο συμμετοχής ορίζεται στο 5% για μη εισηγμένες εταιρείες και στο 0,5% για εισηγμένες.
Εφόσον τα παραπάνω ποσοστά υπερβαίνονται, η νομοθεσία προβλέπει μείωση του ποσοστού παρακράτησης έως και στο 7% του τιμήματος της συναλλαγής, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Οι υπόλοιπες οφειλές πρέπει να τελούν σε ρύθμιση ή αναστολή είσπραξης και να διασφαλίζονται επαρκώς, με εμπράγματες εγγυήσεις – όπως ακίνητο ελεύθερο βαρών που μπορεί να καλύψει τουλάχιστον το 80% της αντικειμενικής αξίας της οφειλής.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη διευκρίνιση της έννοιας της συμμετοχής, η οποία περιλαμβάνει και την άμεση ή έμμεση εμπλοκή συζύγων, συντρόφων σε σύμφωνο συμβίωσης, καθώς και συγγενών πρώτου και δεύτερου βαθμού.
Σε περίπτωση που, μετά τη χορήγηση της ενημερότητας, οι οφειλές του νομικού προσώπου παύσουν να είναι τακτοποιημένες, η Φορολογική Διοίκηση οφείλει να προβεί σε άμεση και κατά προτεραιότητα είσπραξη από το αλληλεγγύως ευθυνόμενο φυσικό πρόσωπο.
Παραδείγματα
- Ένα φυσικό πρόσωπο που στο παρελθόν συμμετείχε με ποσοστό 10% σε μία μικρή ανώνυμη εταιρεία αποχώρησε από το μετοχικό κεφάλαιο πριν από δύο χρόνια και δεν είχε καμία εμπλοκή έκτοτε. Η επιχείρηση, ωστόσο, σήμερα έχει φορολογικές οφειλές, αν και αυτές βρίσκονται σε ρύθμιση. Το πρόσωπο αυτό αιτείται αποδεικτικό ενημερότητας για να μεταβιβάσει ακίνητο που κατέχει ατομικά. Με βάση τη νέα διάταξη, οι οφειλές της εταιρείας δεν λαμβάνονται υπόψη, καθώς ο αιτών δεν είχε συμμετοχή άνω του 5% στα τελευταία δύο έτη. Συνεπώς, το αποδεικτικό ενημερότητας μπορεί να εκδοθεί κανονικά.
- Ένα άλλο φυσικό πρόσωπο εξακολουθεί να κατέχει ποσοστό 20% σε Ομόρρυθμη Εταιρεία που έχει σημαντικές φορολογικές οφειλές. Το πρόσωπο αυτό ζητά αποδεικτικό ενημερότητας για πώληση οικοπέδου. Επειδή η συμμετοχή του υπερβαίνει το όριο του 5% και είναι ενεργός εταίρος, το αποδεικτικό μπορεί να χορηγηθεί μόνο εφόσον παρακρατηθεί έως 7% επί του τιμήματος. Για να καλυφθεί το υπόλοιπο των οφειλών, θα πρέπει να υπάρχουν εγγυήσεις ή εμπράγματες ασφάλειες, όπως προσφορά ακινήτου για εγγραφή υποθήκης που να καλύπτει τουλάχιστον το 80% της αντικειμενικής αξίας της οφειλής.
- Ένα φυσικό πρόσωπο κατείχε για ένα μικρό χρονικό διάστημα ποσοστό 0,6% σε εισηγμένη εταιρεία με φορολογικές εκκρεμότητες. Αν και η συμμετοχή ήταν χαμηλή, υπερέβαινε το όριο του 0,5% που ισχύει για εισηγμένες επιχειρήσεις. Σε αυτή την περίπτωση, ισχύουν οι όροι περιορισμένης παρακράτησης και διασφάλισης των οφειλών. Εφόσον διασφαλιστεί το ποσό που αντιστοιχεί στις εκκρεμείς ρυθμισμένες ή ανασταλείσες οφειλές (μέσω εμπράγματων εγγυήσεων), τότε μπορεί να εκδοθεί αποδεικτικό ενημερότητας με παρακράτηση έως 7%.
- Ένα άτομο δεν έχει προσωπικά συμμετοχή σε εταιρεία με οφειλές, αλλά ο σύζυγός του διατηρεί μετοχές που υπερβαίνουν το όριο του 5%. Παρ’ ότι το ίδιο δεν εμφανίζεται στο εταιρικό σχήμα, η φορολογική διοίκηση θεωρεί την έμμεση αυτή εμπλοκή ως συμμετοχή. Ως εκ τούτου, η αίτηση για αποδεικτικό ενημερότητας θα εξεταστεί με βάση τους όρους της νέας διάταξης που περιλαμβάνει συγγενείς α’ και β’ βαθμού, και θα απαιτηθεί παρακράτηση ή διασφάλιση, όπως και στις προηγούμενες περιπτώσεις.
