Ο στόχος αυτής της πρότασης του ΚΕΦΙΜ δεν είναι να ενθαρρυνθεί η χρήση νικοτίνης, αλλά να δοθεί μια πιο ρεαλιστική επιλογή στους ανθρώπους που δεν μπορούν να σταματήσουν το κάπνισμα.
Μία νέα προσέγγιση στη φορολόγηση των προϊόντων καπνού προτείνει το Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών (ΚΕΦΙΜ), μέσα από μελέτη που υπογράφει ο καθηγητής Παναγιώτης Λιαργκόβας, πρόεδρος του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ).
Η βασική ιδέα της πρότασης είναι ότι δεν πρέπει να φορολογούνται όλα τα προϊόντα καπνού με τον ίδιο τρόπο, αφού δεν είναι όλα εξίσου επιβλαβή για την υγεία.
Όπως αναφέρει η μελέτη, το κάπνισμα των παραδοσιακών τσιγάρων προκαλεί πάνω από 8 εκατομμύρια θανάτους τον χρόνο παγκοσμίως, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Ωστόσο, υπάρχουν πλέον νέες εναλλακτικές μορφές κατανάλωσης νικοτίνης –όπως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα, τα θερμαινόμενα προϊόντα καπνού και τα σακουλάκια νικοτίνης– που, αν και δεν είναι ακίνδυνα, φαίνεται ότι είναι πολύ λιγότερο βλαβερά από τα τσιγάρα
Για παράδειγμα, όταν κάποιος χρησιμοποιεί ηλεκτρονικό τσιγάρο, δεν καίγεται ο καπνός αλλά ατμίζεται ένα υγρό που περιέχει νικοτίνη. Η διαφορά είναι σημαντική: η καύση είναι αυτή που παράγει τις περισσότερες τοξικές ουσίες στα τσιγάρα. Ομοίως, στα θερμαινόμενα προϊόντα καπνού, ο καπνός θερμαίνεται αλλά δεν καίγεται, με αποτέλεσμα η παραγωγή βλαβερών ουσιών να είναι σημαντικά μειωμένη. Σύμφωνα με μελέτες, τα επίπεδα τοξικότητας στα εναλλακτικά προϊόντα είναι κατά 80% έως και 95% χαμηλότερα.
Η πρόταση του ΚΕΦΙΜ είναι να δημιουργηθεί ένα νέο φορολογικό πλαίσιο που να δίνει κίνητρο στους καπνιστές να στραφούν σε λιγότερο επιβλαβή προϊόντα. Αυτό θα επιτευχθεί μειώνοντας τον φόρο στα εναλλακτικά προϊόντα ανάλογα με τον βαθμό επικινδυνότητάς τους. Έτσι, εάν ένα προϊόν είναι σημαντικά λιγότερο βλαβερό, θα φορολογείται και σημαντικά λιγότερο.
Για να γίνει αυτό κατανοητό με ένα απλό παράδειγμα: σήμερα, τόσο τα τσιγάρα όσο και τα ηλεκτρονικά τσιγάρα φορολογούνται με υψηλούς συντελεστές, σχεδόν στον ίδιο βαθμό. Με τη νέα πρόταση, τα τσιγάρα θα συνεχίσουν να φορολογούνται στο 100%, αλλά τα θερμαινόμενα προϊόντα καπνού θα φορολογούνται στο 25% και τα ηλεκτρονικά τσιγάρα μόλις στο 10%. Δηλαδή, ένα ηλεκτρονικό τσιγάρο που κοστίζει σήμερα 6 ευρώ, θα μπορούσε να κοστίζει μόνο 3 ευρώ αν μειωθεί η φορολογία όπως προτείνεται.
Ο στόχος αυτής της πρότασης δεν είναι να ενθαρρυνθεί η χρήση νικοτίνης, αλλά να δοθεί μια πιο ρεαλιστική επιλογή στους ανθρώπους που δεν μπορούν να σταματήσουν το κάπνισμα. Αντί να συνεχίσουν να καπνίζουν παραδοσιακά τσιγάρα, μπορούν να μεταβούν σε προϊόντα που –αν και περιέχουν νικοτίνη– είναι πολύ λιγότερο βλαβερά για την υγεία τους και για όσους τους περιβάλλουν.
Ο Γενικός Διευθυντής του ΚΕΦΙΜ, Νίκος Ρώμπαπας, σχολίασε ότι πρόκειται για μια πρόταση που μπορεί να βοηθήσει στον περιορισμό της ζημιάς που προκαλεί το κάπνισμα, εφόσον εφαρμοστεί με σωστές προϋποθέσεις.
