Η έκθεση του ΟΟΣΑ τονίζει τη σημασία της συμμετοχής των πολιτών στη δημόσια ζωή ως εργαλείου ενίσχυσης της εμπιστοσύνης. Ωστόσο, στην Ελλάδα καταγράφεται μικρή συμμετοχή των πολιτών σε διαδικασίες δημόσιας διαβούλευσης.
Την ίδια στιγμή που το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ βρίσκεται στο επίκεντρο της επικαιρότητας και νέες αποκαλύψεις έρχονται διαρκώς στο φως, μια έκθεση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) «φωτίζει» με το δικό της τρόπο τις παθογένειες του πελατειακού κράτους στην Ελλάδα και για ακόμη μια φορά διατυπώνει συστάσεις γιατί πρέπει να αλλάξει.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης «Government at a Glance 2025», στην Ελλάδα καταγράφεται χαμηλό επίπεδο εμπιστοσύνης των πολιτών προς το κράτος, με σημαντικά ποσοστά δυσπιστίας ως προς την ικανότητα της κυβέρνησης να παρέχει ποιοτικές υπηρεσίες, να επιλύει προβλήματα και να διαχειρίζεται με δίκαιο και διαφανή τρόπο τη δημόσια διοίκηση. Συγκεκριμένα, μόνο το 31% των Ελλήνων δηλώνει ότι εμπιστεύεται την εθνική του κυβέρνηση, ποσοστό που είναι κάτω από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ, ο οποίος ανέρχεται σε 39%.
Αξιοσημείωτο είναι ότι η εμπιστοσύνη των Ελλήνων πολιτών επηρεάζεται άμεσα από την αντίληψη που έχουν για τη δικαιοσύνη, τη διαφάνεια και την ακεραιότητα των θεσμών. Το επίπεδο ικανοποίησης ως προς τις δημόσιες υπηρεσίες (π.χ. υγεία, παιδεία, κοινωνική ασφάλιση) παραμένει χαμηλό, ενώ εντοπίζονται ενδείξεις ότι οι πολίτες θεωρούν ότι το κράτος δεν λειτουργεί με ίσους όρους για όλους. Η εμπειρία της οικονομικής κρίσης, τα φαινόμενα πελατειακής διοίκησης, αλλά και οι καθυστερήσεις στη μετάβαση σε ένα σύγχρονο, ψηφιακό και ευέλικτο κράτος, έχουν επιβαρύνει τη σχέση κράτους-πολίτη.
Παράλληλα, η έκθεση επισημαίνει ότι οι προσδοκίες των Ελλήνων πολιτών από το κράτος παραμένουν υψηλές, ιδιαίτερα σε ζητήματα κοινωνικής προστασίας, οικονομικής στήριξης και διαχείρισης κρίσεων. Κατά την περίοδο της πανδημίας, παρατηρήθηκε μια παροδική άνοδος της εμπιστοσύνης, λόγω της ταχείας ανταπόκρισης της κυβέρνησης σε υγειονομικό επίπεδο. Ωστόσο, αυτή η αύξηση δεν διατηρήθηκε μακροπρόθεσμα.
Επιπλέον, η Ελλάδα παρουσιάζει χαμηλό βαθμό εμπιστοσύνης στις ανεξάρτητες αρχές και στον κοινοβουλευτικό έλεγχο. Η λογοδοσία των θεσμών παραμένει αδύναμη, κάτι που τροφοδοτεί την καχυποψία των πολιτών. Η έλλειψη διαφάνειας, ιδίως στη διαδικασία λήψης αποφάσεων και στην κατανομή των δημόσιων πόρων, αποτελεί διαρκές εμπόδιο στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης.
Η έκθεση τονίζει τη σημασία της συμμετοχής των πολιτών στη δημόσια ζωή ως εργαλείου ενίσχυσης της εμπιστοσύνης. Ωστόσο, στην Ελλάδα καταγράφεται μικρή συμμετοχή των πολιτών σε διαδικασίες δημόσιας διαβούλευσης, σε δράσεις τοπικής αυτοδιοίκησης ή σε συλλογικά όργανα, γεγονός που εντείνει την απόσταση ανάμεσα στον πολίτη και το κράτος.
Τέλος, επισημαίνεται ότι για να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη στην Ελλάδα, χρειάζονται συγκεκριμένες θεσμικές παρεμβάσεις, όπως η ενίσχυση της ανεξαρτησίας της δημόσιας διοίκησης, η εφαρμογή εργαλείων αξιολόγησης πολιτικών και η διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης στις δημόσιες υπηρεσίες. Ο ΟΟΣΑ προτείνει επίσης την υιοθέτηση συστηματικών μεθόδων παρακολούθησης της ποιότητας διακυβέρνησης, αλλά και την καλλιέργεια κουλτούρας ακεραιότητας σε όλα τα επίπεδα του δημόσιου τομέα.
