Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της κυβέρνησης, περίπου 1,5 εκατ. νοικοκυριά στην Ελλάδα πληρούν τα κριτήρια ευαλωτότητας και θα χρειαστούν μέτρα στήριξη για να μπορέσουν να προσαρμοστούν στους νέους περιβαλλοντικούς κανόνες.
Ειδικά μέτρα στήριξης για τα νοικοκυριά που δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στο κόστος ενεργειακής αναβάθμισης της κατοικίας τους ή στην αντικατάσταση του παλιού αυτοκινήτου τους προβλέπει το Εθνικό Κοινωνικό Κλιματικό Σχέδιο (ΚΚΣ), που έθεσε σε δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση η Αντιπροεδρία της Κυβέρνησης. Αυτά τα νοικοκυριά χαρακτηρίζονται ως ενεργειακά και μεταφορικά ευάλωτα, δηλαδή δεν έχουν αρκετό διαθέσιμο εισόδημα για να καλύψουν τέτοια έξοδα.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, ο μέσος όρος ηλικίας των επιβατικών αυτοκινήτων στην Ελλάδα φτάνει τα 17 έτη, όταν στην Ευρωπαϊκή Ένωση ο αντίστοιχος μέσος όρος διαμορφώνεται στα 12 έτη. Ακόμα πιο έντονη είναι η απόκλιση στον τομέα των φορτηγών, με τον ελληνικό στόλο να εμφανίζει μέση ηλικία 22,7 έτη, έναντι περίπου 14 ετών στον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Στον τομέα της κατοικίας, η εικόνα είναι εξίσου προβληματική, καθώς πάνω από το 55% των οικιών έχει κατασκευαστεί πριν από το 1980, χωρίς θερμομόνωση και με σημαντικές ελλείψεις στην ενεργειακή απόδοση. Επιπλέον, 4 στα 10 νοικοκυριά κατοικούν σε κατοικίες πολύ χαμηλής ή χαμηλής ενεργειακής απόδοσης, γεγονός που επιβεβαιώνει την ανάγκη για στοχευμένες παρεμβάσεις αναβάθμισης, με στόχο τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και τη μείωση του κόστους ενέργειας.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της κυβέρνησης, περίπου 1,5 εκατομμύριο νοικοκυριά στην Ελλάδα πληρούν τα κριτήρια ευαλωτότητας και θα χρειαστούν στήριξη για να μπορέσουν να προσαρμοστούν στους νέους περιβαλλοντικούς κανόνες που προβλέπει το ευρωπαϊκό σύστημα εμπορίας ρύπων (ΣΕΔΕ).
Για να προσδιοριστεί ποια νοικοκυριά είναι ευάλωτα, χρησιμοποιούνται οικονομικά στοιχεία από την Ενιαία Οικονομική Πλατφόρμα (ΕΟΠ), λαμβάνοντας υπόψη το ετήσιο εισόδημα και τη σύνθεση της οικογένειας. Με βάση κριτήρια όπως το οικογενειακό εισόδημα, η σύνθεση του νοικοκυριού και η γεωγραφική θέση (ορεινές, νησιωτικές ή απομακρυσμένες περιοχές), προβλέπεται στοχευμένη οικονομική ενίσχυση. Ενδεικτικά, το βασικό όριο διαθέσιμου εισοδήματος για επιλεξιμότητα τοποθετείται στα 25.000 ευρώ, με δυνατότητα προσαύξησης έως τα 30.000 ευρώ για οικογένειες με παιδιά ή άλλες ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.
Ακολουθούν παραδείγματα στη βάση του σχεδίου που είναι σε διαβούλευση. Τα παραδείγματα δεν θα πρέπει να θεωρηθούν ως «οριστικά»:
1. Ζευγάρι χωρίς παιδιά με ετήσιο εισόδημα 22.000 ευρώ δεν μπορεί να αντέξει την ετήσια δόση δανείου για αγορά νέου αυτοκινήτου ή ανακαίνιση σπιτιού, ήτοι εντάσσεται στο πρόγραμμα.
2. Οικογένεια με δύο παιδιά και εισόδημα 28.000 ευρώ: Το όριο προσαυξάνεται (25.000 + 1.500 για κάθε παιδί), άρα μπορεί να ενταχθεί στο ΚΚΣ.
3. Μονογονεϊκή οικογένεια με εισόδημα 26.000 ευρώ, λόγω κοινωνικής κατάστασης είναι επιλέξιμη.
4. Άτομο με αναπηρία που διαμένει μόνο του και έχει εισόδημα 24.000 ευρώ θεωρείται ευάλωτο και μπορεί να ενταχθεί στα μέτρα.
5. Οικογένεια που ζει σε νησί ή απομακρυσμένο ορεινό χωριό, με εισόδημα 27.000 ευρώ παρότι ελαφρώς πάνω από το γενικό όριο, θεωρείται επιβαρυμένη λόγω γεωγραφικής θέσης και θα μπορεί να εντάσσεται στο πρόγραμμα.
