Μπορεί η ΕΕ να ήθελε στην πραγματικότητα να λάβει αυστηρότερα μέτρα κατά των εταιρειών τεχνολογίας των ΗΠΑ, της αποψίλωσης των δασών και των ξένων εταιρειών που δεν τηρούν τα ευρωπαϊκά περιβαλλοντικά πρότυπα.
Αλλά υπό την πίεση της απειλής τιμωρητικών δασμών από τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ – και από τη δική της βιομηχανία – θα μπορούσε τώρα να υποχωρήσει σε ορισμένα σημεία. Διπλωμάτες αναφέρουν ότι οι διαπραγματεύσεις βρίσκονται στην αποφασιστική φάση και ελπίζουν σε μια σημαντική εξέλιξη αυτή την εβδομάδα. Για να επιτευχθεί αυτό, η Επιτροπή της ΕΕ (σ.σ. Κομισιόν) δεν θέλει μόνο να μειώσει τους δασμούς και να αγοράσει περισσότερο αμερικανικό φυσικό αέριο.
Είναι, προφανώς, επίσης διατεθειμένη να επιδείξει μεγαλύτερη ευελιξία όσον αφορά τους κανονισμούς, σύμφωνα με την Handelsblatt. Υπάρχει σαφής αντίσταση από το Κοινοβούλιο της ΕΕ. «Οι νόμοι μας δεν πρέπει να θιγούν στις διαπραγματεύσεις για τους αμερικανικούς δασμούς», λέει η ευρωβουλευτής των Πρασίνων Άννα Καβαζίνι.
Επισήμως, η Κομισιόν απορρίπτει αυτό το αφήγημα. Οι αξίες της Ευρώπης είναι αδιαπραγμάτευτες, λέει. Στην πραγματικότητα, ωστόσο, η Επιτροπή έχει διακριτική ευχέρεια όταν πρόκειται να εφαρμόσει πολλούς ευρωπαϊκούς κανονισμούς. Ταυτόχρονα, στις Βρυξέλλες σφυρηλατούνται σχέδια για τη μείωση του ρυθμιστικού βάρους της οικονομίας, ορισμένα από τα οποία κινούνται σε παρόμοια κατεύθυνση με τις αμερικανικές απαιτήσεις.
Επισκόπηση των πιο σημαντικών τομέων:
1. Κανονισμός για την αποψίλωση των δασών
Ο κανονισμός της ΕΕ για την αποψίλωση των δασών θα πρέπει να αποτρέπει τους καταναλωτές της ΕΕ από το να συμβάλλουν έμμεσα στην παγκόσμια αποψίλωση των δασών. Οι εταιρείες πρέπει να αποδεικνύουν ότι προϊόντα όπως ο καφές, το κακάο, το φοινικέλαιο ή το χαρτί δεν παράγονται σε πρόσφατα αποψιλωμένες περιοχές.
Ο νόμος θα επηρέαζε άμεσα τις ΗΠΑ, οι οποίες εξάγουν χαρτί, ξύλο και άλλα δασικά προϊόντα αξίας άνω των 3,5 δισ. ευρώ στην ΕΕ κάθε χρόνο. Οι μεγάλες αμερικανικές εταιρείες παραγωγής σοκολάτας, όπως η Mondelez, η Mars και η Hershey, πιέζουν επίσης για χαλάρωση. Αυτό συμβαίνει επειδή πρέπει να αποδείξουν ότι δεν έχουν εκχερσωθεί παρθένα δάση για την καλλιέργεια των πρώτων υλών κακάο και φοινικέλαιο.
Υπό την πίεση πολλών εξαγωγικών χωρών, η Κομισιόν είχε ήδη αναβάλει τη θέσπιση του νόμου για ένα έτος. Τώρα η Επιτροπή θέλει να κατηγοριοποιήσει τις ΗΠΑ ως «χώρα καταγωγής χαμηλού κινδύνου», εξαιρώντας τες ουσιαστικά από τον νόμο.
Τον Ιούνιο, ο Τραμπ επέτρεψε την αποψίλωση μεγάλων, προηγουμένως προστατευόμενων περιοχών. Θέλει να επιτρέψει την εκ νέου κοπή αμερικανικών αρχέγονων δασών, όπως ο Εθνικός Δρυμός Tongass στην Αλάσκα και τα εθνικά δάση γύρω από το πάρκο Yosemite στην Καλιφόρνια. Σύμφωνα με την αρχική νομοθεσία της ΕΕ, το ξύλο και οι ίνες από αυτά τα δάση δεν θα επιτρεπόταν να καταλήγουν στην Ευρώπη.
2. Κανονισμός για το μεθάνιο
Η ΕΕ έχει ήδη προσεγγίσει τον Τραμπ και στον τομέα της ενέργειας. Αντί της Ρωσίας, η ΕΕ θέλει να εισάγει στο μέλλον περισσότερο υγροποιημένο φυσικό αέριο από τις ΗΠΑ – αφενός για να σταματήσει να γεμίζει το πολεμικό μπαούλο της Ρωσίας και αφετέρου ως διαπραγματευτική προσφορά προς τις ΗΠΑ.
Η ΕΕ θέλει επίσης να αναθεωρήσει τον κανονισμό της για το μεθάνιο. Στόχος του νόμου αυτού είναι η μείωση των εκπομπών μεθανίου, ενός ιδιαίτερα επιβλαβούς αερίου του θερμοκηπίου. Μεγάλες ποσότητες μεθανίου απελευθερώνονται μερικές φορές κατά την εξόρυξη φυσικού αερίου με τη λεγόμενη μέθοδο fracking. Ορισμένοι παραγωγοί απλώς καίνε το αέριο αντί να το δεσμεύουν ή έχουν αγωγούς με διαρροές.
Ως εκ τούτου, η ΕΕ ήθελε να υποχρεώσει τους κατασκευαστές στο εξωτερικό να αποφεύγουν τις εκπομπές μεθανίου στο μέτρο του τεχνικά δυνατού. Για ορισμένες αμερικανικές εταιρείες, αυτό θα απαιτούσε επενδύσεις.
«Το ευρωπαϊκό δίκαιο δεν ανήκει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για τις εμπορικές συμφωνίες», επικρίνει η ευρωβουλευτής Jutta Paulus (Πράσινοι). «Ειδικά όταν πρόκειται για τη ρύθμιση του δεύτερου σημαντικότερου αερίου του θερμοκηπίου». Κατά συνέπεια, όλες οι άλλες χώρες εξαγωγής θα μπορούσαν επίσης να επικαλεστούν εξαίρεση για το φυσικό αέριο fracking.
3. Κλιματικός δασμός
Ο μηχανισμός προσαρμογής των συνόρων CO2 είναι επίσης ένας από τους νόμους στους οποίους αντιτίθεται ο Τραμπ – αν μη τι άλλο επειδή αφορά τη συμμόρφωση με τους κλιματικούς στόχους του Παρισιού, από τους οποίους ο Τραμπ έχει απομακρυνθεί.
Παράλληλα με την εμπορία εκπομπών, ο μηχανισμός προσαρμογής στα σύνορα (εν συντομία Cbam) είναι ένας από τους σημαντικότερους νόμους της ΕΕ για την προστασία του κλίματος. Προβλέπει ότι οι εισαγωγείς από χώρες που δεν έχουν το δικό τους σύστημα εμπορίας εκπομπών καταβάλλουν ένα τέλος στα σύνορα της ΕΕ.
Αυτό έχει ως στόχο να διασφαλίσει ότι οι ευρωπαίοι κατασκευαστές δεν θα υποστούν κυρώσεις. Αυτό συμβαίνει επειδή πρέπει να αγοράζουν δικαιώματα εκπομπών για την παραγωγή προϊόντων έντασης CO2. Η προσαρμογή των συνόρων CO2 έχει ως στόχο να αντισταθμίσει αυτό το ανταγωνιστικό μειονέκτημα και να παρακινήσει τους μη ευρωπαίους παραγωγούς να μειώσουν επίσης τις εκπομπές τους. Ο Τραμπ καλεί την ΕΕ να καταργήσει το Cbam, τουλάχιστον για τις ΗΠΑ.
Σε ένα πρώτο βήμα, η Επιτροπή της ΕΕ έχει ήδη προσαρμόσει τον μηχανισμό προσαρμογής στα σύνορα για το CO2. Στο μέλλον, το 91% των εταιρειών που είχαν αρχικά επηρεαστεί από το Cbam θα εξαιρεθούν. Η Επιτροπή της ΕΕ δικαιολογεί αυτό το μέτρο δηλώνοντας ότι η γραφειοκρατική επιβάρυνση για τις εταιρείες που επηρεάζονται είναι υψηλή, αλλά το όφελος είναι χαμηλό. Το 99% των εκπομπών θα πρέπει να καταγράφονται στο μέλλον παρά την απαλλαγή. Η Επιτροπή της ΕΕ έχει ήδη ανακοινώσει περαιτέρω αλλαγές στο νόμο για το τέλος του έτους.
4. Ρύθμιση της τεχνολογίας
Η ρύθμιση των αμερικανικών ψηφιακών εταιρειών είναι μία από τις κύριες επικρίσεις του Τραμπ για την ΕΕ. Ένας συγκεκριμένος νόμος βρίσκεται στο επίκεντρο: ο νόμος για τις ψηφιακές αγορές (Digital Markets Act – DMA). Ενισχύει τα δικαιώματα των μικρότερων εταιρειών στην ΕΕ σε σύγκριση με τους αμερικανικούς τεχνολογικούς κολοσσούς, διότι αναγκάζει τις μεγάλες εταιρείες που κυριαρχούν στην αγορά να παρέχουν στους ανταγωνιστές τους δίκαιη πρόσβαση στην αγορά. Οι παραβάσεις μπορούν να οδηγήσουν σε κυρώσεις έως και δέκα τοις εκατό του παγκόσμιου κύκλου εργασιών.
Τον Απρίλιο, η Επιτροπή της ΕΕ επέβαλε για πρώτη φορά κυρώσεις στο πλαίσιο της DMA κατά των αμερικανικών εταιρειών τεχνολογίας Apple και Meta. Οι Ευρωπαίοι επιχειρηματίες μιλούν για «ίσως την τελευταία ευκαιρία να περιοριστεί η δύναμη των ψηφιακών μονοπωλίων».
Σύμφωνα με τη Handelsblatt, ωστόσο, η Επιτροπή της ΕΕ θέλει να διευκολύνει την αμερικανική κυβέρνηση όσον αφορά το DMA και να δώσει στις Ηνωμένες Πολιτείες λόγο στην εφαρμογή του νόμου της ΕΕ. Αυτό έχει επικριθεί από την ευρωπαϊκή ψηφιακή βιομηχανία: αν και η DMA παραμένει σε ισχύ στα χαρτιά, η ΕΕ ουσιαστικά φρενάρει την εφαρμογή της.
