Σε όλο τον κόσμο τα περιστατικά καρκίνου υπερδιπλασιάστηκαν από το 1990 έως το 2023 ενώ οι θάνατοι από καρκίνο αυξήθηκαν κατά 74%, διαπιστώνει νέα μελέτη, η οποία όμως αποδίδει την τάση κυρίως στην αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού και του προσδόκιμου ζωής.
Τα καλά νέα για την Ελλάδα και τις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες είναι ότι ο κίνδυνος καρκίνου μειώθηκε στο ίδιο διάστημα, υπολογίζει η μελέτη στο The Lancet, στην οποία συνεργάστηκαν εκατοντάδες ερευνητές από όλο τον κόσμο.
Η μείωση πιθανότατα οφείλεται στoν περιορισμό του καπνίσματος και άλλες πολιτικές υγείας.
Μείωση καταγράφεται και στην θνησιμότητα από καρκίνο, καθώς οι θεραπείες βελτιώνονται.
Σύμφωνα με τη μελέτη, στην Ελλάδα του 1990 καταγράφονταν 302 περιστατικά καρκίνου ανά 100.000 κατοίκους (νούμερα σταθμισμένα με βάση την ηλικία), ενώ για το 2023 ο αριθμός πέφτει στα 285, μια μείωση κατά 5,6%.
Ακόμα μεγαλύτερη πτώση, 20,2%, καταγράφεται στους θανάτους από καρκίνο, οι οποίοι μειώθηκαν από τους 164 ανά 100.000 κατοίκους το 1990 στους 131 το 2023.
Οι ερευνητές τονίζουν ότι το 40% των θανάτων από καρκίνο συνδέονται με παράγοντες κινδύνου που είναι στο χέρι μας να αλλάξουμε, όπως το κάπνισμα, η ανθυγιεινή διατροφή και οι υψηλές συγκεντρώσεις σακχάρου στο αίμα.
Κάπνισμα και αλκοόλ είναι δύο από τους παράγοντες κινδύνου που μπορούν να περιοριστούν (Reuters)
Αύξηση σε παγκόσμιο επίπεδο
Σε όλο τον κόσμο, τα νέα περιστατικά καρκίνου υπεριπλασιάστηκαν από το 1990 έως το 2023 και έφτασαν τα 18,5 εκατομμύρια, ενώ οι θάνατοι αυξήθηκαν κατά 74% στα 10,4 εκατομμύρια.
Καθώς ο παγκόσμος πληθυσμός συνεχίζει να αυξάνεται, τα περιστατικά και οι θάνατοι είναι αναμενόμενο να ακολουθήσουν την ίδια ανοδική πορεία.
Η αύξηση αυτή επιταχύνεται λόγω της βελτίωσης του προσδόκιμου ζωής στο μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη, καθώς ο κίνδυνος καρκίνου γενικά αυξάνεται με την ηλικία.
Παρά τη βελτίωση που καταγράφεται σε χώρες υψηλού εισοδήματος, γράφουν οι ερευνητές, ο πλανήτης απέχει πολύ από τον στόχο του ΟΗΕ να μειωθούν οι θάνατοι από μη μεταδοτικές νόσους, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου, κατά το ένα τρίτο έως το 2030.
«Ο καρκίνος παραμένει σημαντικός παράγοντας στο παγκόσμιο φορτίο ασθενειών και η μελέτη μας δείχνει ότι πρόκειται να αυξηθεί σημαντικά τις επόμενες δεκαετίες, με δυσανάλογη επιβάρυνση χωρών με περιορισμένους πόρους» δήλωσε η Λίσα Φορς του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον, πρώτη συγγραφέας της δημοσίευσης.
Η μελέτη βασίστηκε σε δεδομένα από μια ποικιλία πηγών σε 204 χώρες και εδάφη και εξέτασε 47 τύπους καρκίνου και 44 παράγοντες κινδύνου.
Επειδή η γήρανση του πληθυσμού επηρεάζει τον υπολογισμό της πιθανότητας να εμφανίσει καρκίνο ένας οποιοσδήποτε άνθρωπος, η ερευνητική ομάδα στάθμισε τα αποτελέσματα με βάση την ηλικία.
Στα σταθμισμένα νούμερα, η θνησιμότητα από καρκίνο μειώθηκε σε παγκόσμιο επίπεδο κατά 24%, μείωση που οφείλεται κυρίως σε βελτιώσεις σε χώρες υψηλού και μέσου εισοδήματος.
Το 2023, ο καρκίνος του μαστού ήταν ο καρκίνος με τις περισσότερες διαγνώσεις παγκοσμίως, ενώ οι καρκίνοι που προκαλούν τους περισσότερους θανάτους είναι της τραχείας, των βρόγχων και των πνευμόνων.
O καρκίνος του μαστού είναι ο καρκίνος με τις περισσότερες διαγνώσεις παγκοσμίως
Παράγοντες κινδύνου
Σε παγκόσμιο επίπεδο, περισσότεροι από 4 στους 10 θανάτους από καρκίνο συνδέονται με τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου.
Ο κυριότερος είναι το κάπνισμα, το οποίο προκαλεί τον καρκίνο του πνεύμονα, τον πιο θανατηφόρο καρκίνο παγκοσμίως, και συνδέεται με το 21% των θανάτων από καρκίνο σε όλο τον κόσμο.
Σε κάποιες χώρες χαμηλού εισοδήματος, κύριος παράγοντας κινδύνου δεν είναι το κάπνισμα αλλά το μη ασφαλές σεξ, το οποίο μεταδίδει τους ιούς HPV που προκαλούν καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και του στοματοφάρυγγα.
- Άλλοι παράγοντες κινδύνου που παραθέτει η μελέτη:
- Παχυσαρκία
- Υψηλές συγκεντρώσεις σακχάρου
- Καθιστική ζωή
- Ατμοσφαιρική ρύπανση
- Αλκοόλ / ναρκωτικά
- Υψηλή κατανάλωση κόκκινου κρέατος
- Υψηλή κατανάλωση αλατιού
- Μειωμένη κατανάλωση φρούτων, λαχανικών και γάλακτος
- Ρύπανση του αέρα εσωτερικών χώρων
- Επαγγελματική έκθεση σε αμίαντο, βενζόλιο, κάδμιο, νικέλιο και άλλα υλικά
«Με τους 4 στους 10 θανάτους από καρκίνο να συνδέονται με αναγνωρισμένους παράγοντες κινδύνου, όπως ο καπνός, η κακή διατροφή και το υψηλό σάκχαρο, υπάρχουν μεγάλες ευκαιρίες για τις κυβερνήσεις να στοχεύσουν αυτούς τους παράγοντες […] βελτιώνοντας παράλληλα τις ακριβείς και έγκαιρες διαγνώσεις και θεραπείες» δήλωσε ο Θίο Βος του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον, μέλος της ερευνητικής ομάδας.
