Σε σύγκριση με τις ΗΠΑ, η ευρωπαϊκή αγορά είναι πολύ πιο «τοπική».
Η ευρωπαϊκή αγορά επιχειρηματικών κεφαλαίων (venture capital – VC) παραμένει λιγότερο ανεπτυγμένη σε σχέση με εκείνη των ΗΠΑ, κάτι που σύμφωνα με μελέτες του ΔΝΤ και της έκθεσης Ντράγκι αποτελεί βασικό εμπόδιο για την παραγωγικότητα και την καινοτομία στην ΕΕ.
Λιγότερες από μία στις τρεις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις λαμβάνουν χρηματοδότηση από VC, ενώ στις ΗΠΑ το αντίστοιχο ποσοστό είναι πολύ υψηλότερο – και η διαφορά είναι ακόμη μεγαλύτερη στις νεοφυείς εταιρείες. Ακόμη και όταν οι ευρωπαϊκές εταιρείες καταφέρνουν να εξασφαλίσουν χρηματοδότηση, το ποσό που λαμβάνουν είναι κατά μέσο όρο το μισό από αυτό που λαμβάνουν οι αμερικανικές.
Ένας λόγος γι’ αυτό είναι ότι οι εγχώριες αγορές κεφαλαίων στην Ευρώπη δεν είναι τόσο βαθιές ή ανεπτυγμένες, ενώ το ρυθμιστικό πλαίσιο είναι πιο αυστηρό. Παράλληλα, υπάρχουν σημαντικά εμπόδια στη διασυνοριακή κινητικότητα επενδυτικών κεφαλαίων εντός της ΕΕ, τα οποία δυσκολεύουν ακόμη περισσότερο τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων. Το κείμενο εστιάζει ακριβώς σε αυτά τα εμπόδια και στο πώς η κατακερματισμένη ενιαία αγορά της ΕΕ περιορίζει τις επενδύσεις VC.
Σε σύγκριση με τις ΗΠΑ, η ευρωπαϊκή αγορά είναι πολύ πιο «τοπική». Οι επενδυτές στις ΗΠΑ τείνουν να δραστηριοποιούνται πέρα από τα σύνορα της πολιτείας τους: περίπου το 50% των επενδυτών σε μια startup προέρχονται από άλλη πολιτεία. Στην Ευρώπη, όμως, η εικόνα είναι πολύ διαφορετική. Το 60% των επενδυτών μιας startup προέρχεται από τη χώρα στην οποία εδρεύει η εταιρεία, ενώ μόλις το 20% προέρχεται από άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ. Αυτό δείχνει ότι η ευρωπαϊκή αγορά παραμένει πολύ λιγότερο ενοποιημένη, γεγονός που περιορίζει τη διαθεσιμότητα κεφαλαίων και δυσκολεύει την ανάπτυξη των νεοφυών επιχειρήσεων.
Η ενίσχυση της ενιαίας αγοράς θα μπορούσε να συμβάλει σημαντικά στη βελτίωση της κατάστασης. Μια οικονομετρική ανάλυση (τύπου gravity model) επιχειρεί να εκτιμήσει κατά πόσο η εναρμόνιση των κανονισμών ή η μείωση των φορολογικών εμποδίων μπορεί να αυξήσει τις διασυνοριακές ροές VC. Για παράδειγμα, το γεγονός ότι δύο χώρες μοιράζονται το ίδιο νομικό σύστημα χρησιμοποιείται ως ένδειξη για το πόσο βοηθά η νομική ομοιομορφία στη διευκόλυνση των επενδύσεων.
Σε μια υποθετική κατάσταση όπου θα υπήρχε πλήρως ενοποιημένο ευρωπαϊκό εταιρικό δίκαιο –το λεγόμενο «28ο εταιρικό καθεστώς»– οι επενδυτές θα είχαν μεγαλύτερη βεβαιότητα για το τι ισχύει σε περίπτωση αποτυχίας μιας startup και άρα θα ήταν πιο πρόθυμοι να επενδύσουν πέρα από τα σύνορα της χώρας τους. Αντίστοιχα, η πλήρης κατάργηση των παρακρατούμενων φόρων μεταξύ δύο χωρών θα μπορούσε να λειτουργήσει ως ένδειξη για το τι θα συνέβαινε αν η ΕΕ απλοποιούσε τις σχετικές διαδικασίες.
Με βάση αυτά τα σενάρια, οι ενδοευρωπαϊκές ροές venture capital θα μπορούσαν να αυξηθούν κατά 13% εάν εναρμονίζονταν τα νομικά συστήματα και κατά 20% εάν καταργούνταν οι παρακρατούμενοι φόροι. Η επίδραση διαφέρει από χώρα σε χώρα, ανάλογα με το πόση χρηματοδότηση λαμβάνουν σήμερα από κράτη με διαφορετικό νομικό σύστημα και σε τι επίπεδο βρίσκονται οι υφιστάμενοι φόροι.
Συνδυαστικά, οι δύο παρεμβάσεις θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια αύξηση περίπου 6% στον αριθμό των επενδυτικών συμφωνιών VC που πραγματοποιούνται ετησίως στην ΕΕ. Με άλλα λόγια, μια πιο ενοποιημένη και λιγότερο κατακερματισμένη ενιαία αγορά θα έφερνε περισσότερη χρηματοδότηση, περισσότερη καινοτομία και περισσότερη ανάπτυξη σε ευρωπαϊκές startups και επιχειρήσεις.
