Η κουζίνα αποτελεί τον «πυρήνα» του σπιτιού: εκεί όπου παρασκευάζονται τα γεύματα, που «χτίζονται» οι υγιεινές διατροφικές συνήθειες και συγκεντρώνεται η οικογένεια για να μοιραστεί ποιοτικό χρόνο. Παρ’ όλα αυτά, η προετοιμασία του φαγητού κρύβει και αρκετούς κινδύνους εάν τα τρόφιμα δεν αποθηκευτούν ή δεν μαγειρευτούν σωστά, σύμφωνα με τους κανόνες υγιεινής.
Στο πλαίσιο αυτό ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) έχει συντάξει έναν χρήσιμο οδηγό με τις 10 πιο επικίνδυνες συνήθειες που αφορούν την ασφάλεια των τροφίμων αλλά και τις σωστές πρακτικές που οφείλουμε όλοι μας να υιοθετήσουμε.
Η κατανάλωση ορισμένων τροφίμων (π.χ. ωμών ή ατελώς μαγειρεμένων) από άτομα που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου
Γιατί είναι λάθος. Η μετάδοση ενός τροφιμογενούς νοσήματος είναι πιο πιθανή και η βαρύτητα της νόσου μεγαλύτερη σε άτομα 65 ετών και άνω, σε παιδιά μικρότερα των 5 ετών, σε ανοσοκατεσταλμένους και εγκύους.
Η σωστή πρακτική. Ατομα που ανήκουν στις ομάδες αυτές θα πρέπει να αποφεύγουν να καταναλώνουν ατελώς μαγειρεμένα ή ωμά ζωικά προϊόντα (κρέας, πουλερικά, αβγά ή θαλασσινά), ωμά ή ατελώς μαγειρεμένα φύτρα αλλά και μη παστεριωμένο γάλα ή χυμό. Στην ίδια λίστα συμπεριλαμβάνονται και τα μαλακά τυριά, εκτός αν αναγράφεται στη συσκευασία ότι έχουν παρασκευαστεί με παστεριωμένο γάλα.
Ο χειρισμός των τροφίμων χωρίς να έχουμε πλύνει τα χέρια μας
Γιατί είναι λάθος. Τα μικρόβια που ενδεχομένως υπάρχουν στα χέρια μπορούν να μεταφερθούν στα τρόφιμα και να τα επιμολύνουν.
Η σωστή πρακτική. Πλένουμε τα χέρια μας με σαπούνι και νερό πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τον χειρισμό των τροφίμων, πριν από το φαγητό, μετά τη χρήση της τουαλέτας ΚΑΙ μετά την αλλαγή της πάνας.
Το πλύσιμο του κρέατος, του κοτόπουλου ή της γαλοπούλας πριν από το μαγείρεμα
Γιατί είναι λάθος. Το πλύσιμο ωμού κρέατος, κοτόπουλου, γαλοπούλας ή αβγών μπορεί να προκαλέσει διασπορά μικροβίων στον νεροχύτη, στον πάγκο εργασίας και σε άλλες επιφάνειες της κουζίνας. Με τον τρόπο αυτόν, μπορεί να μιανθούν άλλα τρόφιμα, όπως σαλάτες ή φρούτα.
Η σωστή πρακτική. Δεν πλένουμε το κρέας, το κοτόπουλο, τη γαλοπούλα ή τα αβγά πριν από το μαγείρεμα.
Το ξεφλούδισμα των φρούτων και των λαχανικών χωρίς προηγουμένως να έχουν πλυθεί
Γιατί είναι λάθος. Ο φλοιός των φρούτων και των λαχανικών μπορεί να φιλοξενεί μικρόβια, τα οποία είναι εύκολο να μεταφερθούν στο εσωτερικό των φρούτων και των λαχανικών όταν τα ξεφλουδίζουμε.
Η σωστή πρακτική. Πλένουμε όλα τα φρούτα και τα λαχανικά με τρεχούμενο νερό, ακόμη και αν πρόκειται να τα ξεφλουδίσουμε.
Η τοποθέτηση μαγειρεμένου κρέατος σε σκεύος όπου βρισκόταν ωμό κρέας
Γιατί είναι λάθος. Τα μικρόβια του ωμού κρέατος μπορεί να μεταφερθούν στο μαγειρεμένο κρέας.
Η σωστή πρακτική. Διατηρούμε σε ξεχωριστά σκεύη το ωμό από το μαγειρεμένο κρέας. Το ίδιο ισχύει για τα πουλερικά και τα θαλασσινά.
Το μη επαρκές μαγείρεμα του φαγητού, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για κρέας, πουλερικά, θαλασσινά και αβγά
Γιατί είναι λάθος. Το φαγητό είναι ασφαλές μόνο όταν έχει μαγειρευτεί σε θερμοκρασία τέτοια, ώστε να μην ευνοείται η ανάπτυξη μικροβίων.
Η σωστή πρακτική. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε θερμόμετρο φαγητού ώστε να βεβαιωθούμε ότι μαγειρεύουμε το φαγητό σε ασφαλή θερμοκρασία. Αν δεν υπάρχει θερμόμετρο, μαγειρεύουμε επαρκώς το φαγητό, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για κρέας, πουλερικά, αβγά και θαλασσινά. Ειδικά το κρέας και τα πουλερικά τα μαγειρεύουμε έτσι ώστε ο ζωμός τους να είναι διαυγής και όχι ροζ. Αν το φαγητό δεν σερβιριστεί αμέσως μετά το μαγείρεμα, το διατηρούμε ζεστό (στους 60° C τουλάχιστον) μέχρι το σερβίρισμα.
Η κατανάλωση ωμής ζύμης και άλλων τροφίμων που περιέχουν ωμά αβγά ή αλεύρι
Γιατί είναι λάθος. Το αλεύρι και τα ωμά αβγά μπορεί να περιέχουνEscherichia coli (E. Coli), Salmonellaή άλλα βακτήρια.
Η σωστή πρακτική. Μαγειρεύουμε ή ψήνουμε επαρκώς τις ζύμες και τα αβγά. Αποφεύγουμε την κατανάλωση τροφίμων που περιέχουν ωμά ή ατελώς μαγειρεμένα αβγά (π.χ. χειροποίητη μαγιονέζα). Αποφεύγουμε την κατανάλωση ωμής ζύμης που περιέχει αλεύρι ή αβγά. Διατηρούμε την ωμή ζύμη μακριά από παιδιά. Πλένουμε καλά τα χέρια μας και καθαρίζουμε επιμελώς τις επιφάνειες εργασίας και τα σκεύη μετά τον χειρισμό ωμής ζύμης.
Η δοκιμή της γεύσης ή της μυρωδιάς ενός τροφίμου για να ελεγχθεί η καταλληλόλητά του
Γιατί είναι λάθος. Τα μικρόβια που προκαλούν τροφιμογενή νοσήματα δεν γίνονται αντιληπτά με τη γεύση, την όσφρηση ή την όραση. Η δοκιμή ακόμη και μιας πολύ μικρής ποσότητας ενός τροφίμου που δεν έχει συντηρηθεί σωστά μπορεί να προκαλέσει νόσηση.
Η σωστή πρακτική. Στο γράφημα αναγράφεται ο συνιστώμενος χρόνος συντήρησης διαφόρων τροφίμων, εντός του οποίου μπορούν να καταναλωθούν με ασφάλεια.
Η απόψυξη ή το μαρινάρισμα των τροφίμων σε θερμοκρασία δωματίου
Γιατί είναι λάθος. Τα μικρόβια μπορούν να πολλαπλασιαστούν γρήγορα σε θερμοκρασία δωματίου.
Η σωστή πρακτική. Ξεπαγώνουμε κατεψυγμένα τρόφιμα τοποθετώντας τα στο ψυγείο, στον φούρνο μικροκυμάτων ή σε κρύο τρεχούμενο νερό. Τοποθετούμε τα μαριναρισμένα τρόφιμα στο ψυγείο μέχρι να τα μαγειρέψουμε, ανεξάρτητα από το είδος της μαρινάδας που χρησιμοποιούμε.
Η παραμονή του μαγειρεμένου φαγητού σε θερμοκρασία περιβάλλοντος για πολλή ώρα πριν από την τοποθέτησή του στο ψυγείο
Γιατί είναι λάθος. Τα μικρόβια μπορούν να αναπτυχθούν σε ευπαθή τρόφιμα αν αυτά παραμείνουν εκτός ψυγείου για δύο ή περισσότερες ώρες.
Η σωστή πρακτική. Τοποθετούμε τα φαγητά στο ψυγείο εντός δύο ωρών από το μαγείρεμα ή εντός μιας ώρας αν το τρόφιμο είναι εκτεθειμένο σε θερμοκρασία μεγαλύτερη των 32° C (π.χ. στο αυτοκίνητο κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού). Χωρίζουμε τις μεγάλες μερίδες φαγητού σε μικρότερα δοχεία, ώστε να κρυώσουν γρήγορα. Μπορούμε να τοποθετήσουμε ζεστό ή καυτό φαγητό στο ψυγείο, εφόσον είναι συσκευασμένο σε αρκετά μικρές ποσότητες που θα κρυώσουν γρήγορα.
