Η αγορά ακινήτων στην Ελλάδα συνεχίζει να καταγράφει σαφή προτίμηση προς τις παλαιές κατοικίες, με τα πρόσφατα στοιχεία της RE/MAX Ελλάς για το 2024 να επιβεβαιώνουν αυτή την εδραιωμένη τάση. Η προτίμηση αυτή δεν είναι τυχαία, αλλά αντικατοπτρίζει μια σύνθετη πραγματικότητα που συνδυάζει οικονομικές, κοινωνικές και πολεοδομικές παραμέτρους.

Οι περισσότεροι Έλληνες αγοραστές αναζητούν σπίτια που να καλύπτουν βασικές στεγαστικές ανάγκες, χωρίς να απαιτούν υπέρογκο αρχικό κεφάλαιο. Σε αυτό το πλαίσιο, οι παλαιές κατοικίες, ηλικίας άνω των 20 ετών, αποτελούν την πλέον προσιτή λύση. Σύμφωνα με την έρευνα, το 66,1% των ακινήτων που άλλαξαν χέρια πανελλαδικά το 2024 ανήκε σε αυτήν την κατηγορία. Στην Αττική το ποσοστό εκτοξεύεται στο 82,9%, ενώ και στη Θεσσαλονίκη οι αντίστοιχες πωλήσεις παλαιών κατοικιών έφτασαν το 80,6%.

Η επιλογή αυτών των κατοικιών συνδέεται άμεσα με την τιμή. Ένα παλαιό ακίνητο μπορεί να αποκτηθεί σε σημαντικά χαμηλότερο κόστος σε σχέση με ένα νεόδμητο, γεγονός που το καθιστά ελκυστικό για αγοραστές που είτε δεν διαθέτουν επαρκή ρευστότητα είτε επιθυμούν να αξιοποιήσουν το ακίνητο επενδυτικά. Ακόμα και αν απαιτείται ανακαίνιση, πολλοί υπολογίζουν ότι με σωστή διαχείριση μπορούν να αναβαθμίσουν το ακίνητο και να αποκτήσουν μελλοντικά υπεραξία, ιδιαίτερα αν βρίσκεται σε περιοχή με αυξανόμενη ζήτηση ή εντός σχεδίου πόλεως.

Ένας ακόμα σημαντικός παράγοντας που ενισχύει την αγορά παλαιών κατοικιών είναι η περιορισμένη διαθεσιμότητα νεόδμητων. Σε κεντρικές περιοχές των μεγάλων αστικών κέντρων, η ανοικοδόμηση προχωρά με αργούς ρυθμούς, είτε λόγω έλλειψης οικοπέδων, είτε λόγω αυξημένου κόστους κατασκευής. Για παράδειγμα, στην Αττική, μόλις το 4% των κατοικιών που πουλήθηκαν το 2024 ήταν νεόδμητες. Η κατάσταση είναι κάπως βελτιωμένη στη Θεσσαλονίκη, όπου τα νεόδμητα κατέλαβαν το 7,6% των πωλήσεων, ενώ στην υπόλοιπη Ελλάδα καταγράφεται αξιοσημείωτη αύξηση της ζήτησης για νέα σπίτια, με ποσοστό που φτάνει το 28% – το υψηλότερο πανελλαδικά.

Πέρα από την ηλικία των κατοικιών, ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα είδη των ακινήτων που επιλέγονται. Πανελλαδικά, οι κατοικίες εξακολουθούν να είναι η κυρίαρχη κατηγορία, αποτελώντας το 77,1% του συνόλου των αγοραπωλησιών. Η ανάγκη για στέγαση εξακολουθεί να υπερτερεί κάθε άλλης χρήσης, ειδικά σε μια περίοδο όπου οι τιμές των ενοικίων παραμένουν υψηλές και η αγορά προσφέρει μεγαλύτερη ασφάλεια σε βάθος χρόνου. Η εικόνα αυτή γίνεται ακόμη πιο έντονη στα δύο μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας. Στην Αττική, το ποσοστό των πωλήσεων κατοικιών αγγίζει το 87,6%, ενώ στη Θεσσαλονίκη φτάνει στο 88,2%, επιβεβαιώνοντας ότι οι πολίτες επενδύουν κυρίως στη μόνιμη κατοικία.

Δεύτερη σε προτίμηση έρχεται η αγορά γης – κυρίως οικοπέδων και αγροτεμαχίων – η οποία κατέλαβε το 18,2% των πωλήσεων. Η δυναμική αυτή είναι πιο έντονη στην περιφέρεια, όπου η επένδυση σε γη εξακολουθεί να αποτελεί στρατηγική επιλογή για πολλούς, τόσο για μελλοντική ανοικοδόμηση όσο και για γεωργική ή τουριστική αξιοποίηση. Στην υπόλοιπη Ελλάδα, το ποσοστό των πωλήσεων γης φτάνει το 25%, υποδηλώνοντας μια μεγαλύτερη ευελιξία στις ανάγκες των αγοραστών εκτός των μεγάλων πόλεων.

Αντίθετα, τα επαγγελματικά ακίνητα – όπως γραφεία και καταστήματα – δείχνουν περιορισμένη δυναμική. Πανελλαδικά καταλαμβάνουν μόλις το 4,7% του συνόλου των αγοραπωλησιών, ποσοστό που πέφτει ακόμη περισσότερο στην περιφέρεια (3,3%). Η τάση αυτή αποδίδεται κυρίως στις επιφυλάξεις των επενδυτών για την εμπορική βιωσιμότητα τέτοιων χώρων, ειδικά σε περιβάλλον ασταθούς καταναλωτικής συμπεριφοράς και ψηφιακού μετασχηματισμού της αγοράς.

Συνοψίζοντας, η αγορά παλαιών κατοικιών συνεχίζει να κυριαρχεί λόγω προσιτής τιμής, αναπτυξιακής προοπτικής και περιορισμένης προσφοράς νέων ακινήτων, ιδιαίτερα στα μεγάλα αστικά κέντρα. Οι κατοικίες γενικά διατηρούν την πρωτοκαθεδρία στις προτιμήσεις των αγοραστών, ενώ η γη διατηρεί σημαντικό ρόλο στην περιφέρεια. Η αγορά ακινήτων στην Ελλάδα παραμένει δυναμική, αλλά η κατεύθυνση των αγοραστικών επιλογών καθορίζεται κατά κύριο λόγο από το κόστος, τη διαθεσιμότητα και τις μελλοντικές δυνατότητες αξιοποίησης των ακινήτων.

Ξεκίνησε η διαδικασία υποβολής αιτήσεων των εργαζόμενων συνταξιούχων που διέκοψαν την εργασία τους και επιθυμούν να προσμετρήσουν τα επιπλέον ένσημα για την αύξηση της σύνταξής τους.

Οι εργαζόμενοι συνταξιούχοι που έχουν δηλώσει την απασχόλησή τους και καταβάλλουν – κανονικά – τις εισφορές τους θα λάβουν προσαύξηση του ανταποδοτικού μέρους της κύριας σύνταξης καθώς και της επικουρικής σύνταξής τους έως και 120 ευρω μεσοσταθμικά.

Αυτή υπολογίζεται με βάση τα ποσοστά αναπλήρωσης που αντιστοιχούν στον χρόνο της – επιπλέον – απασχόλησης των συνταξιούχων ξεκινώντας από το ποσοστό που αντιστοιχεί στο πρώτο έτος και είναι 0,77% των αποδοχών που έχουν κατά το διάστημα της απασχόλησής τους.

Οι εργαζόμενοι συνταξιούχοι πρέπει:

• Να δηλώσουν την οριστική διακοπή της εργασίας τους στην πλατφόρμα (ηλεκτρονική υπηρεσία) όπου δήλωσαν ότι εργάζονται.
• Να υποβάλουν αίτηση για προσμέτρηση ενσήμων στο υποκατάστημα του ΕΦΚΑ όπου ανήκουν. Το ποσό της προσαύξησης που δικαιούνται υπολογίζεται από την ημερομηνία της αίτησης.

Επισημαινεται ότι με το νέο καθεστώς απασχόλησης συνταξιούχων από 1/1/2024 δεν κόβεται καμία σύνταξη (πλην της απασχόλησης συνταξιούχων κάτω των 62 ετών στο Δημόσιο) και όσοι αναλαμβάνουν εργασία καταβάλλουν ειδικό πόρο στον ΕΦΚΑ 10% επί του μισθού ή προσαύξηση της εισφοράς του κλάδου κύριας σύνταξης κατά 50% αν είναι συνταξιούχοι με ελεύθερο επάγγελμα.

Διευκρινίζεται ότι δικαίωμα σε προσαύξηση της σύνταξής τους θεμελιώνουν πάνω από 110.000 εργαζόμενοι συνταξιούχοι από τους 220.000 συνολικά που έχουν κάνει δήλωση απασχόλησης στον ΕΦΚΑ. Ο λόγος που θα λάβουν προσαύξηση λιγότεροι από όσους δήλωσαν ότι εργάζονται οφείλεται στις εξαιρέσεις του νόμου καθώς πολλοί συνταξιούχοι όπως οι αγρότες, αλλά και όσοι έχουν αγροτικά εισοδήματα ως 10.000 ευρώ ετησίως έχουν πλήρη απαλλαγή από την υποχρέωση να καταβάλουν εισφορές και ειδικό πόρο υπέρ ΕΦΚΑ για την απασχόλησή τους.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας στις εξαιρέσεις ανήκουν περίπου οι 90.000 από τους 200.000 εργαζόμενους συνταξιούχους με αποτέλεσμα να μη δικαιούνται προσαύξηση σύνταξης από τη στιγμή που δεν καταβάλουν εισφορές για την απασχόλησή τους. Αντίθετα οι 110.000 συνταξιούχοι που δήλωσαν απασχόληση και καταβάλουν εισφορές μπορούν να υποβάλουν αίτηση για προσαύξηση της κύριας αλλά και της επικουρικής τους σύνταξης, καθώς και συμπλήρωμα στο εφάπαξ εφόσον καταβάλουν τις ανάλογες εισφορές.

Επισημαινεται ότι η προσαύξηση ισχύει μόνο για την ανταποδοτική σύνταξη. Ο νέος ειδικός πόρος λόγω απασχόλησης συνταξιούχων που ισχύει από 1/1/2024 υπέρ ΕΦΚΑ δεν είναι ανταποδοτικός και δεν αξιοποιείται για προσαύξηση σύνταξης.

Την ιδια ώρα με διάταξη που προωθείται από το υπουργειο Εργασίας θα απαλλάσσονται από την επιπλέον Εισφορά Αλληλεγγύης(ΕΑΣ) οι συνταξιούχοι όταν η προσαύξηση που θα παίρνουν στη σύνταξή τους λόγω απασχόλησης, τους οδηγεί σε υψηλότερη κλίμακα κρατήσεων. Η σχετική διάταξη είναι έτοιμη και αναφέρει ότι στις περιπτώσεις που θα αξιοποιείται ο χρόνος εργασίας του συνταξιούχου θα λαμβάνεται υπόψη το ποσό της σύνταξης αλλά δεν θα αλλάζει κλίμακα ΕΑΣ.Για παράδειγμα συνταξιούχος με σύνταξη 1.680 ευρώ και κράτηση ΕΑΣ 3% με την προσαύξηση της σύνταξης του λόγω εργασίας θα λαμβάνει σύνταξή 1.750 ευρώ με το ισχύον καθεστώς θα πλήρωνε ΕΑΣ 6% με την νέα ρύθμιση θα καταβάλλει ΕΑΣ 3% για το προσαυξημένο ποσό της σύνταξης. Η σχετική διάταξη έχει στόχο να αποφευχθεί η μείωση της σύνταξης λόγω αύξησης του συντελεστή της ΕΑΣ.

Έτσι, η νέα ρύθμιση προβλέπει ότι στην περίπτωση που λόγω της προσαύξησης της σύνταξής τους, οι εργαζόμενοι συνταξιούχοι αλλάζουν κλίμακα κρατήσεων στην Εισφορά Αλληλεγγύης, η προσαύξηση θα καταβάλλεται μεν στη σύνταξη, αλλά δεν θα λαμβάνεται υπόψη για τον καθορισμό της κλίμακας και θα μένουν στο ίδιο ποσοστό κράτησης που είχαν πριν την προσαύξηση.

Σε εφαρμογή έχει τεθεί ο νόμος 5116/2024, ο οποίος καθιστά υποχρεωτική την ασφάλιση μεγάλων επιχειρήσεων για φυσικές καταστροφές όπως σεισμοί, πλημμύρες και πυρκαγιές.

Η ρύθμιση αυτή αποσκοπεί στην ενίσχυση της οικονομικής ανθεκτικότητας απέναντι σε ακραία καιρικά φαινόμενα, που τα τελευταία χρόνια προκαλούν ολοένα και περισσότερες ζημιές. Η υποχρέωση αφορά επιχειρήσεις που κατά το προηγούμενο έτος είχαν ακαθάριστα έσοδα άνω των 500.000 ευρώ, ανεξαρτήτως δραστηριότητας. Προβλέπεται κάλυψη τουλάχιστον του 70% της αξίας βασικών περιουσιακών στοιχείων, όπως κτιριακές εγκαταστάσεις, εξοπλισμός, πρώτες ύλες, αποθηκευμένα προϊόντα, μέσα παραγωγής και επαγγελματικά οχήματα.

Εξαιρούνται συγκεκριμένες κατηγορίες, όπως δημόσιοι φορείς, αυθαίρετα κτίσματα, υποθαλάσσιες ή υπόγειες εγκαταστάσεις (όπως ορυχεία), αγροτικές δραστηριότητες, καθώς και νεοσύστατες επιχειρήσεις χωρίς δημοσιευμένα οικονομικά στοιχεία. Επιπλέον, επιχειρήσεις που θα λάβουν δύο αρνητικές απαντήσεις από ασφαλιστικές απαλλάσσονται προσωρινά για δύο έτη.

Η μη συμμόρφωση επισύρει πρόστιμο ύψους 10.000 ευρώ από τη Διυπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου Αγοράς (ΔΙΜΕΑ), το οποίο διπλασιάζεται εάν δεν υπάρξει συμμόρφωση εντός 30 ημερών. Επιπλέον, οι μη ασφαλισμένες επιχειρήσεις χάνουν το δικαίωμα κρατικής βοήθειας σε περίπτωση φυσικής καταστροφής.

Οι ασφαλιστικές εταιρείες υποχρεούνται να απαντούν στα αιτήματα κάλυψης εντός 30 ημερών. Η σιωπή θεωρείται αρνητική απάντηση, ενώ ταυτόχρονα οφείλουν να παρέχουν στοιχεία στο κράτος για τον έλεγχο συμμόρφωσης των επιχειρήσεων.

Η νέα νομοθεσία αποτελεί σημαντική τομή στον τομέα της επιχειρηματικής ασφάλειας και σηματοδοτεί μια νέα εποχή ευθύνης και πρόληψης. Με την κλιματική αλλαγή να επιβαρύνει τη συχνότητα και την ένταση των φυσικών καταστροφών, το κράτος επιχειρεί να διασφαλίσει ότι οι επιχειρήσεις διαθέτουν τουλάχιστον ένα βασικό δίχτυ προστασίας, αποτρέποντας ταυτόχρονα την πλήρη οικονομική κατάρρευση σε περίπτωση καταστροφής.

Παραδείγματα

– Ένα εργοστάσιο παραγωγής σε ηπειρωτική πόλη με ετήσια έσοδα 1,2 εκατομμύρια ευρώ και ιδιόκτητες εγκαταστάσεις υποχρεούται να ασφαλίσει το 70% της αξίας των κτιρίων, του μηχανολογικού εξοπλισμού και των αποθεμάτων του για κινδύνους όπως σεισμός, πλημμύρα και φωτιά.

– Μια αλυσίδα λιανικής πώλησης τροφίμων με πολλαπλά καταστήματα και συνολικά έσοδα άνω των 3 εκατομμυρίων ευρώ, οφείλει να ασφαλίσει τα καταστήματά της, τα προϊόντα στα ράφια, τον επαγγελματικό εξοπλισμό και τα οχήματα διανομής.

– Μια εταιρεία μεταφορών με έσοδα 800.000 ευρώ και ενοικιασμένα φορτηγά, πρέπει να ασφαλίσει τις αποθήκες και τα αποθέματα που διατηρεί, παρότι δεν υποχρεούται να καλύψει τα οχήματά της ως μεταφορικά μέσα.

– Μια νεοσύστατη επιχείρηση στον τομέα της τεχνολογίας, που ιδρύθηκε πριν από λιγότερο από ένα χρόνο και δεν έχει ακόμη δημοσιεύσει οικονομικά στοιχεία, εξαιρείται προσωρινά από την υποχρέωση ασφάλισης μέχρι να κατατεθεί πλήρης οικονομική χρήση.

– Μια τουριστική επιχείρηση η οποία υπέβαλε αιτήματα ασφάλισης σε δύο διαφορετικές εταιρείες και έλαβε αρνητικές απαντήσεις, απαλλάσσεται από την υποχρέωση για τα επόμενα δύο χρόνια. Μετά το διάστημα αυτό, οφείλει να επανυποβάλει αίτηση.