Αυτές είναι οι έμμεσες μέθοδοι ελέγχου όταν τα βιβλία «κρύβουν» στοιχεία
Η φορολογία εισοδήματος από επιχειρηματική δραστηριότητα καθορίζεται για κάθε έτος βάσει των αποτελεσμάτων που καταγράφονται στα βιβλία της επιχείρησης.
Αν η επιχείρηση χρησιμοποιεί Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα, το κέρδος υπολογίζεται σύμφωνα με τον πίνακα φορολογικών αποτελεσμάτων χρήσης. Έτσι, το φορολογητέο εισόδημα προκύπτει από τα λογιστικά βιβλία της επιχείρησης, προσαρμοσμένο με τις διαφορές μεταξύ λογιστικής και φορολογικής βάσης.
Ο Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας απαιτεί από κάθε επιχειρηματία να τηρεί αξιόπιστα λογιστικά βιβλία και αρχεία, ώστε να μπορούν να συντάσσονται σωστά οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις και να τηρούνται οι φορολογικές υποχρεώσεις. Τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα απαιτούν επίσης από τις διοικήσεις των εταιρειών να τηρούν αξιόπιστα λογιστικά βιβλία και αρχεία.
Αν κατά τον φορολογικό έλεγχο διαπιστωθεί ότι τα βιβλία και τα στοιχεία της επιχείρησης δεν είναι αξιόπιστα ή δεν επιτρέπουν ελεγκτικές επαληθεύσεις, η φορολογική διοίκηση μπορεί να προσδιορίσει το εισόδημα με βάση άλλα διαθέσιμα στοιχεία ή έμμεσες μεθόδους. Αυτό μπορεί να συμβεί αν:
- Τα λογιστικά αρχεία δεν τηρούνται σωστά.
- Οι οικονομικές καταστάσεις δεν συντάσσονται σύμφωνα με τον νόμο.
- Τα φορολογικά στοιχεία δεν υποβάλλονται εγκαίρως.
- Υπάρχουν μεγάλες διαφορές στα οικονομικά μεγέθη.
- Δηλώνεται συνεχόμενη ζημία χωρίς εξήγηση για το πώς καλύπτονται οι υποχρεώσεις της επιχείρησης.
Για τα φυσικά πρόσωπα, αν το δηλωμένο εισόδημα δεν καλύπτει τις προσωπικές δαπάνες διαβίωσης ή υπάρχει ανεξήγητη αύξηση περιουσίας, η φορολογική διοίκηση μπορεί να χρησιμοποιήσει έμμεσες μεθόδους για να προσδιορίσει το εισόδημα.
Οι έμμεσες μέθοδοι περιλαμβάνουν:
- Αρχή των αναλογιών: Υπολογισμός με βάση το ποσοστό ορισμένων δαπανών.
- Ανάλυση ρευστότητας: Εξέταση της ρευστότητας του φορολογούμενου.
- Καθαρή θέση: Εξέταση της καθαρής περιουσίας του φορολογούμενου.
- Σχέση τιμής πώλησης προς κύκλο εργασιών: Εξέταση της σχέσης τιμών και όγκου πωλήσεων.
- Ύψος τραπεζικών καταθέσεων και δαπανών σε μετρητά: Εξέταση των τραπεζικών καταθέσεων και δαπανών σε μετρητά.
Με αυτές τις μεθόδους, η φορολογική διοίκηση μπορεί να καθορίσει τα φορολογητέα εισοδήματα, τα ακαθάριστα έσοδα, τις εκροές και τα κέρδη.
