Ενδεικτικά, ένα διαμέρισμα με αντικειμενική μισθωτική αξία 4.800 ευρώ ετησίως (400 ευρώ μηνιαίως), εφόσον παραμένει αδρανές, θα επιβαρυνθεί με φόρο 720 ευρώ ετησίως (15%).
Σε μία προσπάθεια να αντιμετωπίσει τη χρόνια στεγαστική κρίση και να ενεργοποιήσει το ανεκμετάλλευτο οικιστικό απόθεμα της χώρας, η ελληνική κυβέρνηση φέρεται να εξετάζει την εφαρμογή ενός «φόρου αδράνειας» για τα κλειστά και μη χρησιμοποιούμενα ακίνητα. Οι εισηγήσεις των υπηρεσιών ομοιάζουν με το γαλλικό μοντέλο «taxe sur les logements vacants (TLV)», το οποίο ήδη εφαρμόζεται επιτυχώς. Ο φόρος TLV για τα κενά και μη επιπλωμένα ακίνητα εφαρμόζεται σε περίπου 3.700 δήμους ανά τη Γαλλία.
Ο φόρος εφαρμόζεται:
- σε ακίνητα που παραμένουν κενά για τουλάχιστον ένα έτος
- υπολογίζεται στο 17% της ενοικιαστικής αξίας για το πρώτο έτος
- Αυξανόμενος στο 34% τα επόμενα
Σύμφωνα με πληροφορίες η πρόταση που φέρεται να βρίσκεται υπό επεξεργασία από το οικονομικό επιτελείο αφορά στην επιβολή ετήσιου φόρου κοντά στο 15% επί της αντικειμενικής ετήσιας μισθωτικής αξίας σε ακίνητα που παραμένουν κενά, μη επιπλωμένα και αχρησιμοποίητα για τουλάχιστον 12 συνεχόμενους μήνες. Ο στόχος είναι διττός: αφενός να αυξηθεί η προσφορά κατοικιών στην αγορά ενοικίασης, αφετέρου να δημιουργηθεί ένα νέο έσοδο για την υποστήριξη προγραμμάτων κοινωνικής στέγασης.
Ποιοι θα πληρώσουν φόρο αδράνειας
Σύμφωνα με τα πρώτα σενάρια, ο φόρος θα αφορά φυσικά και νομικά πρόσωπα που κατέχουν κατοικίες ή διαμερίσματα σε αστικές περιοχές, τα οποία παραμένουν κενά χωρίς τεκμήριο χρήσης ή ενεργής προσφοράς προς πώληση ή ενοικίαση. Εξαιρέσεις αναμένεται να προβλεφθούν για περιπτώσεις κατοικιών υπό ανακαίνιση ή αυθαίρετων προς τακτοποίηση, ακινήτων που δεν είναι κατάλληλα για κατοίκηση (π.χ. μη ηλεκτροδοτούμενα, χωρίς νερό, που αντιμετωπίζουν στατικής ανεπάρκειας) και για περιπτώσεις που το ακίνητο έχει προσφερθεί επανειλημμένα στην αγορά χωρίς επιτυχία.
Το πως θα υπολογισθεί η ετήσια μισθωτική αξία είναι κάτι που ακόμη δεν έχει ξεκαθαριστεί. Σύμφωνα με εισηγήσεις θα μπορούσε να ανέρχεται έως το 5% της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου. Ενδεικτικά, ένα διαμέρισμα με αντικειμενική μισθωτική αξία 4.800 ευρώ ετησίως (400 ευρώ μηνιαίως), εφόσον παραμένει αδρανές, θα επιβαρυνθεί με φόρο 720 ευρώ ετησίως (15%).
Με δεδομένο ότι η Ελλάδα διαθέτει περισσότερα από 750.000 κλειστά ακίνητα, ακόμη και ένα ποσοστό εφαρμογής 30% θα μπορούσε να αποφέρει έσοδα άνω των 150 εκατ. ευρώ ετησίως στο κράτος.
Μια ακόμη παράμετρος που έχει εξετασθεί είναι η εφαρμογή του μέτρου στα ακίνητα που έχουν αποκτηθεί μέσω του προγράμματος Golden Visa, καθώς πολλές από αυτές τις ιδιοκτησίες παραμένουν κλειστές για μεγάλα χρονικά διαστήματα, με τους ιδιοκτήτες να διαμένουν στην Ελλάδα περιστασιακά ή και καθόλου. Οι υπηρεσίες του υπουργείου εξετάζουν το ενδεχόμενο μη εξαίρεσης των κατοικιών αυτών από τον φόρο αδράνειας, με στόχο την ενθάρρυνση ενεργής αξιοποίησης των ακινήτων, είτε μέσω μίσθωσης είτε μέσω χρήσης.
Σε κάθε περίπτωση, καθώς πλησιάζει η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ), η κυβέρνηση σταθμίζει προσεκτικά το πολιτικό κόστος από την πιθανή εξαγγελία του «φόρου αδράνειας» στα κλειστά ακίνητα. Με δεδομένο ότι η ακίνητη περιουσία εξακολουθεί να αποτελεί πυλώνα αποταμίευσης και ασφάλειας για την ελληνική μεσαία τάξη, η επιβολή ενός νέου φόρου—ακόμη και αν στοχεύει στα μακροχρόνια αχρησιμοποίητα ακίνητα—μπορεί εύκολα να ερμηνευτεί ως συνέχεια της πολιτικής υπερφορολόγησης που τραυμάτισε βαθιά τη σχέση κράτους-πολίτη στη δεκαετία της κρίσης.
Το οικονομικό επιτελείο γνωρίζει ότι οποιαδήποτε αναφορά στη φορολόγηση ιδιοκτησίας στη ΔΕΘ, ακόμα και με προνοιακό περίβλημα (όπως η χρηματοδότηση κοινωνικής στέγασης), μπορεί να αναζωπυρώσει κοινωνικές εντάσεις και να πυροδοτήσει αντιδράσεις από φορείς όπως η ΠΟΜΙΔΑ, κόμματα της αντιπολίτευσης ή και συντηρητικά στρώματα της εκλογικής βάσης. Έτσι, παρά το γεγονός ότι το μέτρο μπορεί να αποφέρει δεκάδες εκατομμύρια ευρώ σε ετήσια έσοδα και να ενισχύσει σημαντικά την αγορά ενοικίασης, δεν είναι πολιτικά «αβλαβές».
