Τα μάτια είναι κάτι περισσότερο από ένα παράθυρο στην ψυχή – είναι επίσης μια αντανάκλαση της γνωστικής υγείας ενός ατόμου.
«Το μάτι είναι το παράθυρο στον εγκέφαλο», δήλωσε η οφθαλμίατρος Dr. Christine Greer, διευθύντρια ιατρικής εκπαίδευσης στο Ινστιτούτο Νευροεκφυλιστικών Νοσημάτων στο Boca Raton της Φλόριντα. «Μπορείτε να δείτε απευθείας στο νευρικό σύστημα κοιτάζοντας στο πίσω μέρος του ματιού, προς το οπτικό νεύρο και τον αμφιβληστροειδή», εξήγησε χαρακτηριστικά.
Μια έρευνα, που φέρνει στη δημοσιότητα το CNN, εξετάζει πώς το μάτι μπορεί να βοηθήσει στη διάγνωση της νόσου Αλτσχάιμερ πριν αρχίσουν τα συμπτώματα. Η νόσος είναι αρκετά προχωρημένη από τη στιγμή που επηρεάζονται η μνήμη και η συμπεριφορά.
«Η νόσος Αλτσχάιμερ αρχίζει στον εγκέφαλο δεκαετίες πριν από τα πρώτα συμπτώματα απώλειας μνήμης», δήλωσε ο δρ Ρίτσαρντ Άιζακσον, νευρολόγος για την πρόληψη της νόσου Αλτσχάιμερ, ο οποίος εργάζεται επίσης στο Ινστιτούτο Νευροεκφυλιστικών Νοσημάτων.
Σημαντική ανακάλυψη
Εάν οι γιατροί είναι σε θέση να εντοπίσουν τη νόσο στα πρώτα της στάδια, οι άνθρωποι θα μπορούσαν στη συνέχεια να κάνουν υγιεινές επιλογές τρόπου ζωής και να ελέγχουν τους «μεταβλητούς παράγοντες κινδύνου, όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση, η υψηλή χοληστερόλη και ο διαβήτης», δήλωσε ο ίδιος.
Πόσο νωρίς μπορούμε να διακρίνουμε τα σημάδια της γνωστικής εξασθένησης; Για να το ανακαλύψουμε, μια πρόσφατη μελέτη εξέτασε δωρεά ιστού από τον αμφιβληστροειδή και τον εγκέφαλο 86 ατόμων με διαφορετικούς βαθμούς νοητικής εξασθένησης.
«Η μελέτη μας είναι η πρώτη που παρέχει σε βάθος αναλύσεις των πρωτεϊνικών προφίλ και των μοριακών, κυτταρικών και δομικών επιδράσεων της νόσου Αλτσχάιμερ στον ανθρώπινο αμφιβληστροειδή και πώς αυτές αντιστοιχούν σε αλλαγές στον εγκέφαλο και τη γνωστική λειτουργία», δήλωσε σε ανακοίνωσή της η επικεφαλής συγγραφέας Μάγια Κορόνιο – Χαμαούι, καθηγήτρια νευροχειρουργικής και βιοϊατρικών επιστημών στο Cedars-Sinai στο Λος Άντζελες.
«Αυτές οι αλλαγές στον αμφιβληστροειδή συσχετίστηκαν με αλλαγές σε τμήματα του εγκεφάλου που ονομάζονται ενδορινικός και κροταφικός φλοιός, κόμβος για τη μνήμη, την πλοήγηση και την αντίληψη του χρόνου», πρόσθεσε η ίδια.
Η πορεία της έρευνας
Οι ερευνητές της μελέτης συνέλεξαν δείγματα αμφιβληστροειδούς και εγκεφαλικού ιστού επί 14 χρόνια από 86 ανθρώπινους δότες με νόσο Αλτσχάιμερ και ήπια γνωστική εξασθένηση – η μεγαλύτερη ομάδα δειγμάτων αμφιβληστροειδούς που έχει μελετηθεί ποτέ, σύμφωνα με τους συγγραφείς.
Στη συνέχεια, οι ερευνητές συνέκριναν δείγματα από δότες με φυσιολογική γνωστική λειτουργία με δείγματα από δότες με ήπια γνωστική εξασθένηση και από δότες με νόσο Αλτσχάιμερ μεταγενέστερου σταδίου.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε τον Φεβρουάριο στο περιοδικό Acta Neuropathologica, διαπίστωσε σημαντική αύξηση του β-αμυλοειδούς, βασικού δείκτη της νόσου Αλτσχάιμερ, σε άτομα τόσο με Αλτσχάιμερ όσο και με πρώιμη γνωστική έκπτωση. Τα μικρογλοιακά κύτταρα μειώθηκαν κατά 80% σε όσους είχαν γνωστικά προβλήματα, σύμφωνα με τη μελέτη.
Τα κύτταρα αυτά είναι υπεύθυνα για την επισκευή και τη συντήρηση άλλων κυττάρων, συμπεριλαμβανομένης της απομάκρυνσης του β-αμυλοειδούς από τον εγκέφαλο και τον αμφιβληστροειδή.
Έγκαιρη διάγνωση
«Βρέθηκαν (επίσης) δείκτες φλεγμονής, οι οποίοι μπορεί να είναι ένας εξίσου σημαντικός δείκτης για την εξέλιξη της νόσου», δήλωσε ο Άιζακσον, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη. «Τα ευρήματα ήταν επίσης εμφανή σε άτομα χωρίς ή με ελάχιστα γνωστικά συμπτώματα, γεγονός που υποδηλώνει ότι αυτά τα νέα οφθαλμολογικά τεστ μπορεί να είναι σε καλή θέση για να βοηθήσουν στην έγκαιρη διάγνωση».
Οι ερευνητές της μελέτης διαπίστωσαν υψηλότερο αριθμό ανοσοποιητικών κυττάρων που περιβάλλουν στενά τις πλάκες αμυλοειδούς βήτα, καθώς και άλλα κύτταρα που είναι υπεύθυνα για τη φλεγμονή και το θάνατο κυττάρων και ιστών.
Η ατροφία των ιστών και η φλεγμονή στα κύτταρα στην απώτερη περιφέρεια του αμφιβληστροειδούς ήταν πιο προβλέψιμες για τη γνωστική κατάσταση, σύμφωνα με τη μελέτη.
«Τα ευρήματα αυτά μπορεί τελικά να οδηγήσουν στην ανάπτυξη απεικονιστικών τεχνικών που θα μας επιτρέψουν να διαγνώσουμε τη νόσο Αλτσχάιμερ νωρίτερα και με μεγαλύτερη ακρίβεια», δήλωσε ο Άιζακσον, «και να παρακολουθούμε την εξέλιξή της μη επεμβατικά κοιτάζοντας μέσα από το μάτι».
