Σε σταθερή πορεία το χρέος. Οι τρεις λόγοι.
Ο πολιτικός κύκλος, που παραδοσιακά δημιουργούσε ανησυχίες για δημοσιονομική χαλάρωση και απώλεια πειθαρχίας, δεν φαίνεται πλέον να απειλεί τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Υπάρχουν τρεις βασικοί λόγοι που εξηγούν αυτήν την εξέλιξη.
Πρώτον, η δομή του ελληνικού χρέους έχει αλλάξει ριζικά σε σχέση με την περίοδο της κρίσης. Το μεγαλύτερο μέρος του διακρατείται από τον επίσημο τομέα, με εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια και πολύ μακρές διάρκειες αποπληρωμής. Η μέση ωρίμανση φτάνει σχεδόν τα 19 χρόνια, υπερδιπλάσια του ευρωπαϊκού μέσου όρου, ενώ το 100% του χρέους είναι σε σταθερό επιτόκιο. Αυτό σημαίνει ότι οι βραχυπρόθεσμες μεταβολές στις αγορές ή ενδεχόμενες πιέσεις λόγω πολιτικών εξελίξεων δεν μεταφράζονται άμεσα σε επιβάρυνση για τον κρατικό προϋπολογισμό.
Δεύτερον, η ύπαρξη σημαντικών ταμειακών διαθεσίμων – ύψους περίπου 40 δισ. ευρώ στα μέσα του 2025 – λειτουργεί ως «ασπίδα» απέναντι σε ενδεχόμενες αναταράξεις. Το λεγόμενο «μαξιλάρι ασφαλείας» αντιστοιχεί σε τρία χρόνια ακαθάριστων χρηματοδοτικών αναγκών και επιτρέπει στη χώρα να αποφεύγει την πίεση για άμεσες εκδόσεις ομολόγων σε δυσμενείς συνθήκες. Έτσι, ακόμη και σε περίπτωση πολιτικής αστάθειας, δεν υπάρχει ο κίνδυνος να εκτοξευθούν τα επιτόκια δανεισμού λόγω άμεσης ανάγκης χρηματοδότησης.
Τρίτον, η ίδια η πορεία των δημοσιονομικών επιδόσεων από το 2016 έχει δημιουργήσει ένα νέο πλαίσιο αξιοπιστίας. Η Ελλάδα η οποία κατέγραψε πρωτογενές πλεόνασμα 3,4% του ΑΕΠ το 2016, 3,9% του ΑΕΠ το 2017, 4,3% του ΑΕΠ το 2018 και 3,8% του ΑΕΠ το 2019 μετά την «περιπέτεια» του Covid – οπότε ενεργοποιήθηκαν οι ρήτρες διαφυγής- κατέγραψε πρωτογενές πλεόνασμα 4,8% του ΑΕΠ το 2024. Οι συνεχείς υπερβάσεις στόχων ενισχύουν την εικόνα ότι η δημοσιονομική πειθαρχία έχει παγιωθεί ως σταθερή επιλογή πολιτικής, ανεξαρτήτως κυβέρνησης. Αυτό αναγνωρίζεται και από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης, οι οποίοι έχουν αποδώσει στην Ελλάδα επενδυτική βαθμίδα, επικαλούμενοι όχι μόνο τη διαχείριση του χρέους, αλλά και τη θεσμική θωράκιση που περιορίζει τον κίνδυνο εκτροχιασμών σε προεκλογικές περιόδους.
Σε αυτό το περιβάλλον, ο παραδοσιακός κίνδυνος που συνδέεται με τον πολιτικό κύκλο αποδυναμώνεται. Οι επενδυτές γνωρίζουν ότι ακόμη κι αν υπάρξουν βραχυπρόθεσμες πολιτικές εντάσεις, η χώρα διαθέτει δομικά χαρακτηριστικά που διασφαλίζουν τη συνέχιση της ομαλής εξυπηρέτησης του χρέους.
