Στην πόλη της Καστοριάς υπάρχουν 375 περίπου διατηρητέα κτίρια. Σαράντα απ’ αυτά είναι εντυπωσιακές οικίες των 18ου και 19ου αιώνα. Μερικά έχουν περιέλθει κατά καιρούς από δωρεές και αγορές σε φορείς του κράτους ή της τοπικής αυτοδιοίκησης. Ορισμένα απ’ αυτά το ΥΠΠΟ με το επιστημονικό του προσωπικό έχει διαχρονικά αποκαταστήσει υποδειγματικά. Υπάρχουν όμως πολλά σπίτια που ανήκουν σε ιδιώτες τα οποία καταρρέουν, ιδιαίτερα δε κάποια, ολιγάριθμα, που είναι του 18ου αιώνα ιδιαίτερης αισθητικής και ιστορικής αξίας.
Παρότι κατά καιρούς έχουν δοθεί επιδοτήσεις για αξιοποίηση τους ως τουριστικά καταλύματα και ορισμένα έχουν αξιοποιηθεί ως τέτοια, δεν είναι δυνατόν όλα να μετατραπούν σε ξενώνες για πολλούς λόγους.
Στο παρελθόν υπήρξε το παράδειγμα του λεγόμενου πυρήνα των Αγίων Αποστόλων, όπου αποκαταστάθηκαν οι όψεις και οι στέγες ιδιωτικών κτιρίων με εξαιρετικά αποτελέσματα για το σύνολο της συγκεκριμένης γειτονιάς. Η δράση αυτή έγινε με συνδυασμό δράσεων τοπικής αυτοδιοίκησης και ΥΠΠΟ πριν 15 χρόνια περίπου.
Θα ήταν χρήσιμο τέτοιες δράσεις να επεκταθούν και για τα ελάχιστα υπόλοιπα, βοηθώντας τους ιδιοκτήτες που δεν μπορούν να ανταποκριθούν στο τεράστιο κόστος επισκευών, δίνοντας έτσι υπεραξία σε πολλές περιοχές, σε μια πόλη που φθίνει οικονομικά και πληθυσμιακά με τραγικούς ρυθμούς. Ωστόσο, η απουσία κρατικής μέριμνας με ενθάρρυνση των ιδιοκτητών μέσω προγραμμάτων χρηματοδότησης και φορολογικών κινήτρων είναι εμφανής. Το υπερβάλλον κόστος αποκατάστασης ενός διατηρητέου κτηρίου για τους ιδιοκτήτες, είναι διπλάσιο και τριπλάσιο πολλές φορές από το σύνηθες συντήρησης των σύγχρονων κτηρίων ενώ πολλαπλασιάζεται όταν το ακίνητο καταρρεύσει και καθίσταται αδύνατη η αναστήλωσή του.
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω,
Ερωτάται η κα Υπουργός
1. Ποιες είναι οι μέχρι τώρα ενέργειες που έχουν γίνει προκειμένου να αποτραπεί η κατάρρευση των διατηρητέων κτιρίων της Καστοριάς; Λόγω τις τεράστιας ιστορικής σημασίας των αρχοντικών της Καστοριάς, προτίθεστε να θεσμοθετήσετε ειδικό πρόγραμμα αναστήλωσης των αρχοντικών με τη μέγιστη δυνατή χρηματοδότηση για αυτά που είναι μεγάλης αρχιτεκτονική σημασίας ή ξεπερνούν τα 200 χρόνια παλαιότητας;
2. Δεδομένου του προβλήματος με μαζικές καταρρεύσεις διατηρητέων σε όλη την Ελλάδα λόγω της μόνιμης οικονομικής κρίσης μνημονίων, COVID, ακρίβειας, προτίθεστε να θεσμοθετήσετε χρηματοδοτικό πρόγραμμα για δήμους, προκειμένου να προχωρούν στις απαραίτητες αναστηλώσεις ή και σωστικές εργασίες διατηρητέων κτηρίων ή συνόλων και στη συνέχεια να καταβάλουν οι ιδιοκτήτες τη συμμετοχή του δήμου σταδιακά μέσα από τα δημοτικά τέλη, όπως είναι το πετυχημένο παράδειγμα της Πορτογαλίας και της Λισαβόνας, ή με τη μετατροπή τους για 15 χρόνια, όπου είναι εφικτό σε κατοικίες για δικαιούχους της εργατικής στέγης καλύπτοντας τις τεράστιες ανάγκες για κατοικία λόγω της κρίσης και των πλειστηριασμών;
Ο ερωτών βουλευτής
Κρίτων Αρσένης
