Nα ελέγξουν όλες τις μεγάλες μελλοντικές επενδύσεις σε υποδομές και ορυκτά στην Ουκρανία πιέζουν οι ΗΠΑ, αποκτώντας ενδεχομένως βέτο σε οποιονδήποτε ρόλο για τους άλλους συμμάχους της Ουκρανίας και υπονομεύοντας την προσπάθειά του για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η κυβέρνηση του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ απαιτεί το «δικαίωμα της πρώτης προσφοράς» για επενδύσεις σε όλα τα έργα υποδομών και φυσικών πόρων στο πλαίσιο μιας αναθεωρημένης συμφωνίας εταιρικής σχέσης με την Ουκρανία, σύμφωνα με ένα προσχέδιο του εγγράφου που περιήλθε στην κατοχή του Bloomberg News.
Εάν γίνει δεκτή, η συμφωνία εταιρικής σχέσης θα αποδώσει τεράστια δύναμη στις ΗΠΑ να ελέγχουν τις επενδύσεις στην Ουκρανία σε έργα όπως δρόμοι και σιδηροδρόμοι, λιμάνια, ορυχεία, πετρέλαιο και φυσικό αέριο και εξόρυξη κρίσιμων ορυκτών. Θα αποτελούσε μια άνευ προηγουμένου επέκταση της οικονομικής επιρροής των ΗΠΑ στη μεγαλύτερη σε έκταση χώρα της Ευρώπης, ακριβώς τη στιγμή που προσπαθεί να ευθυγραμμιστεί με την ΕΕ.
Η συμφωνία θα παρέχει στις ΗΠΑ την πρώτη αξίωση επί των κερδών που μεταφέρονται σε ένα ειδικό επενδυτικό ταμείο ανασυγκρότησης το οποίο θα ελέγχεται από την Ουάσιγκτον. Το κρίσιμο είναι ότι το έγγραφο αναφέρει ότι οι ΗΠΑ θεωρούν ότι τα «υλικά και οικονομικά οφέλη» που παρασχέθηκαν στην Ουκρανία μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας τον Φεβρουάριο του 2022 αποτελούν τη συνεισφορά τους στο εν λόγω ταμείο.
Στην πραγματικότητα, αυτό θα σήμαινε ότι η κυβέρνηση Τραμπ θα υποχρέωνε την Ουκρανία να πληρώσει για το σύνολο της στρατιωτικής και οικονομικής υποστήριξης που παρείχαν οι ΗΠΑ από την έναρξη του πολέμου πριν το Κίεβο λάβει οποιοδήποτε έσοδο από το ταμείο εταιρικής σχέσης.
Οι ΗΠΑ παρέδωσαν μια αναθεωρημένη συμφωνία σε αξιωματούχους στο Κίεβο το περασμένο Σαββατοκύριακο, αφού τα σχέδια για την υπογραφή μιας προηγούμενης συμφωνίας από τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι κατέρρευσαν μετά από μια έντονη αντιπαράθεση στο Οβάλ Γραφείο με τον Τραμπ τον περασμένο μήνα. Ο Λευκός Οίκος δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι η κυβέρνηση προχωρούσε πέρα από την προηγουμένως διαπραγματευθείσα συμφωνία που κάλυπτε κρίσιμα ορυκτά στην Ουκρανία.
Οι συζητήσεις συνεχίζονται μεταξύ των δύο πλευρών και το τελικό σχέδιο μπορεί να περιέχει αναθεωρήσεις των όρων. Η Ουκρανία πιθανότατα θα απαντήσει στο αμερικανικό έγγραφο με τις δικές της τροποποιήσεις αυτή την εβδομάδα, δήλωσε στο Bloomberg News άτομο που γνωρίζει το θέμα.
Η πλήρης συμφωνία που προτείνουν οι ΗΠΑ απαιτεί «λεπτομερή μελέτη» και οι όροι αλλάζουν συνεχώς κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, δήλωσε ο Ζελένσκι στους δημοσιογράφους στο Παρίσι σήμερα (27.3,25), όπου συμμετέχει σε σύνοδο κορυφής με Ευρωπαίους ηγέτες. Αν και είναι πολύ νωρίς για να πούμε ότι έχει επιτευχθεί συμφωνία, «υποστηρίζουμε τη συνεργασία με τις ΗΠΑ, δεν θέλουμε να δώσουμε ούτε ένα μήνυμα που μπορεί να ωθήσει τις ΗΠΑ να σταματήσουν τη βοήθεια προς την Ουκρανία», είπε.
Οι ΗΠΑ παραμένουν προσηλωμένες στην ταχεία ολοκλήρωση της συμφωνίας και στη διασφάλιση μιας διαρκούς ειρήνης τόσο για την Ουκρανία όσο και για τη Ρωσία, δήλωσε εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Οικονομικών απαντώντας σε αίτημα για σχολιασμό.
«Η συμφωνία για τα ορυκτά προσφέρει στην Ουκρανία την ευκαιρία να διαμορφώσει μια διαρκή οικονομική σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες που αποτελεί τη βάση για μακροπρόθεσμη ασφάλεια και ειρήνη», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας Τζέιμς Χιούιτ. «Θα ενισχύσει τη σχέση των δύο εθνών μας και θα ωφελήσει και τα δύο μέρη».
Ο Ζελένσκι έχει προσπαθήσει να προσελκύσει τους συμμάχους της Ουκρανίας να επενδύσουν στη χώρα στο πλαίσιο του λεγόμενου σχεδίου νίκης του, προκειμένου να συμβάλει στην ασφάλισή της έναντι μελλοντικής ρωσικής επίθεσης. Ο Τραμπ υπέβαλε τα δικά του αιτήματα για μια συμφωνία πρόσβασης στα κρίσιμα ορυκτά της Ουκρανίας λίγο μετά την ανάληψη των καθηκόντων του τον Ιανουάριο, ως αποζημίωση για την υποστήριξη των ΗΠΑ στον πόλεμο.
Ο Τραμπ έχει προχωρήσει σε συμφωνία με την Ουκρανία, καθώς πιέζει επίσης τον Ζελένσκι και τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν να καταλήξουν σε συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου. Μέχρι στιγμής, οι ΗΠΑ έχουν πιέσει την Ουκρανία να προβεί σε μια σειρά παραχωρήσεων, συμπεριλαμβανομένης της πιθανής παραίτησης από τις διεκδικήσεις σε εδάφη που κατέχει η Ρωσία, ενώ δεν έχουν διατυπώσει σχεδόν καμία απαίτηση από τον Πούτιν.
Η Ουκρανία εξασφάλισε το καθεστώς υποψήφιας προς ένταξη χώρας στην ΕΕ το 2022 και πρόκειται να ξεκινήσει ενταξιακές συνομιλίες για την πλήρη ένταξη, οι οποίες θα μπορούσαν να διαρκέσουν χρόνια. Αυτό είναι πιθανό να περιπλεχθεί περαιτέρω εάν οι ΗΠΑ έχουν αποτελεσματικό έλεγχο των επενδυτικών αποφάσεων που καλύπτουν μεγάλες περιοχές της οικονομίας της Ουκρανίας.
Η Ουκρανία έχει δηλώσει προηγουμένως ότι μια συμφωνία με τις ΗΠΑ δεν πρέπει να έρχεται σε σύγκρουση με τη συμφωνία σύνδεσης με την ΕΕ. Έχει επίσης προηγουμένως απορρίψει την πίεση των ΗΠΑ να συμπεριληφθεί η προηγούμενη στήριξη της Ουάσινγκτον προς την Ουκρανία ως συνεισφορά της στο κοινό ταμείο.
Σύμφωνα με το σχέδιο εγγράφου, ο Διεθνής Οργανισμός Αναπτυξιακής Χρηματοδότησης των ΗΠΑ (DFC) θα ελέγχει το επενδυτικό ταμείο διορίζοντας τρία από τα πέντε μέλη του διοικητικού συμβουλίου και κατέχοντας μια «χρυσή μετοχή» που του παρέχει ειδικά δικαιώματα ψήφου για να εμποδίζει ορισμένες αποφάσεις. Η Ουκρανία θα όριζε τα άλλα δύο μέλη και δεν θα μπορούσε να παρεμβαίνει στην καθημερινή διαχείριση του ταμείου.
Η κυβέρνηση στο Κίεβο θα πρέπει να βάζει στο ταμείο το 50% των εσόδων της από όλα τα νέα έργα φυσικών πόρων και υποδομών. Οι ΗΠΑ θα έχουν το δικαίωμα σε όλα τα κέρδη συν μια ετήσια απόδοση 4% μέχρι να ανακτηθεί η επένδυσή τους, αναφέρεται στο σχέδιο.
Η Ουκρανία θα είναι υποχρεωμένη να υποβάλει όλα τα έργα στο ταμείο για εξέταση «το συντομότερο δυνατό», με το DFC να αποκτά θέσεις στο διοικητικό συμβούλιο ή εποπτεία σε όλα τα χρηματοδοτούμενα προγράμματα. Το Κίεβο θα απαγορεύεται να προσφέρει τα απορριφθέντα έργα σε άλλα μέρη με «ουσιωδώς καλύτερους» όρους για τουλάχιστον ένα έτος.
Επιπλέον, σύμφωνα με το σχέδιο, η κυβέρνηση των ΗΠΑ θα έχει το δικαίωμα να αγοράζει τα μέταλλα, τα ορυκτά και το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο της Ουκρανίας πριν από άλλα μέρη με εμπορικούς όρους, ανεξάρτητα από το αν το ταμείο χρηματοδοτεί το έργο.
Η συμφωνία, η οποία δεν έχει χρονικό όριο, απαγορεύει επίσης στο Κίεβο να πουλά κρίσιμα ορυκτά σε χώρες που είναι «στρατηγικοί ανταγωνιστές» των ΗΠΑ.
