Τον Σεπτέμβριο του 2019 η ομιλία του Πρωθυπουργού στη Γενική Συνέλευση του Ο.Η.Ε. για το Κλίμα εμπεριείχε μια τεράστια ανατροπή στα σχέδια της περιοχής μας αλλά και της χώρας. Το κατατεθειμένο – μόλις το 2018 – Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα ανακοινώθηκε ότι δεν θα ισχύσει. Εκφράστηκε δέσμευση για την απόσυρση όλων των λιγνιτικών μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι το 2028.
Σύσσωμη η κοινωνία της δυτικής Μακεδονίας με εκφραστές τα Δημοτικά Συμβούλια – κυρίως των Ενεργειακών Δήμων – εκδήλωσε τις αντιρρήσεις της στο σχέδιο Απολιγνιτοποίησης, με αιτιάσεις την ευστάθεια του ηλεκτρικού συστήματος στη χώρα, τη διατήρηση των δεκάδων χιλιάδων θέσεων εργασίας που θυσιάστηκαν μέσα σε δευτερόλεπτα, την προστασία των εθνικών και δημοτικών επενδύσεων στα συστήματα Τηλεθέρμανσης, την επαναπόδοση των εδαφών στις τοπικές κοινωνίες και πλείστα άλλα. Δεν εισακούστηκαν οι φωνές αγωνίας από την κεντρική διοίκηση.
Μετά από δύο χρόνια, στο πλαίσιο της επίσκεψης του Πρωθυπουργού στη Νέα Υόρκη για τις εργασίες της 76ης Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, δήλωσε «Έχουμε ήδη ενεργοποιήσει ένα φιλόδοξο σχέδιο απολιγνιτοποίησης και η Ευρώπη βρίσκεται στην πρώτη γραμμή». Επίσης. συμπλήρωσε : «Στην Ελλάδα κλείνουμε όλες τις λιγνιτικές μονάδες. Είχαμε βάλει στόχο έως το 2028, αλλά πιθανώς να το επιτύχουμε έως το 2025. Προσθέτουμε στο ενεργειακό μείγμα και τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας».
Σε συνέντευξή του στο Bloomberg δήλωσε «Έχουμε δεσμευτεί να στηρίξουμε τους καταναλωτές ενέργειας στην Ελλάδα και μέσω κρατικής ενίσχυσης, αλλά και μέσω της ενθάρρυνσης προς τους παρόχους του ηλεκτρικού ρεύματος να απορροφήσουν μέρος της αύξησης της τιμής του ρεύματος. Εκτιμώ πως δεν θα υπάρξει μεγάλη αύξηση στις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος για τους επόμενους τρεις (3) με έξι (6) μήνες. Έχουμε επίσης καταθέσει πρόταση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ώστε να υπάρξει ευρωπαϊκή λύση στο συγκεκριμένο πρόβλημα». Την ίδια στιγμή (21 Σεπτεμβρίου 2021) στο Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας η μέση τιμή διαπραγμάτευσης μεγαβατώρας (Avg. MCP) είχε εκτιναχθεί στα 174,63 €/MWh όταν πριν από την αρχική δήλωση του Πρωθυπουργού το 2019, η Μεσοσταθμική Τιμή Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα για το έτος 2018 είχε κλείσει στα 61,712 €/MWh. Αύξηση 182,98 τοις εκατό ανά μεγαβατώρα! Στο ίδιο χρονικό διάστημα, η περιοχή του λεκανοπεδίου της Εορδαίας μετρούσε άνω των 7.000 απωλειών σε θέσεις εργασίας λόγω της απόσυρσης μονάδων και διακοπής λειτουργίας των ορυχείων.
Σε συνέχεια των εξελίξεων, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κώστας Σκρέκας, παρουσίασε την ελληνική πρόταση για τη σύσταση ενός πανευρωπαϊκού μηχανισμού, με απώτερο στόχο, τη στήριξη ευάλωτων νοικοκυριών και επιχειρήσεων κατά τη διάρκεια της διεθνούς ενεργειακής κρίσης, μέσω της επιδότησης των λογαριασμών ρεύματος των καταναλωτών πανευρωπαϊκά, συνολικού ύψους 5-8 δισ. ευρώ, στο άτυπο συμβούλιο υπουργών Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Λουμπλιάνα.
Το τελευταίο χρονικό διάστημα οι Ενεργειακοί Δήμοι απέκτησαν νέους συμμάχους. Συμμάχους προερχόμενους από την αγορά ενέργειας και ιδιαίτερα από τα επενδυτικά σχήματα. Ιδιοκτήτες ορισμένων από τις μεγαλύτερες εταιρείες παραγωγής ενέργειας – με πληθώρα μονάδων και επενδύσεων σε φυσικό αέριο – όπως οι κ. Λάτσης (όμιλος ELPEDISON) και Μυτιληναίος (όμιλος PROTERGIA) – διατύπωσαν ανοικτά τις αμφιβολίες τους για την ταχύτητα εφαρμογής του σχεδίου απολιγνιτοποίησης στην χώρα και την εκτίναξη του κόστους ηλεκτροπαραγωγής σε δυσθεώρητα ύψη. Τα κόστη αγοράς φυσικού αερίου και της αγοράς δικαιωμάτων ρύπων στο Ευρωπαϊκό Χρηματιστήριο Αγοράς Δικαιωμάτων Ρύπων οδήγησαν σε κλυδωνισμούς το σύνολο του επιχειρηματικού κόσμου της εγχώριας και Ευρωπαϊκής αγοράς και επανέφεραν με ιδιαίτερη ένταση την αναγκαιότητα στήριξης του διασυνδεδεμένου συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνιτικές μονάδες βάσης. Εύλογα μπορεί κάποιος να αναρωτηθεί:
- Οι άμεσοι ανταγωνιστές της ΔΕΗ κατακρίνουν την κυβερνητική πολιτική που ακολουθείται ή διατυπώνουν την επιθυμία συμμετοχής τους στη λιγνιτική παραγωγή ώστε να παραμείνουν βιώσιμοι και κερδοφόροι;
- Είναι τυχαία η επιμονή για αποκλειστικά ιδιωτική συμμετοχή στην ανακοινωθείσα Αύξηση Μετοχικού Κεφαλαίου της ΔΕΗ ή έγιναν ελκυστικές οι λιγνιτικές μονάδες και ο εγχώριος λιγνίτης;
Η ανακοινωθείσα Αύξηση Μετοχικού Κεφαλαίου της ΔΕΗ Α.Ε. κατά 750 εκατομμύρια ευρώ χωρίς τη συμμετοχή του Ελληνικού Δημοσίου αποτελεί θεμελιώδες σφάλμα και έκφραση της λανθασμένης εφαρμοζόμενης πολιτικής. Είναι πασιφανές ότι καμία εγχώρια αγορά δεν μπορεί να ισορροπήσει χωρίς την καταλυτική συμβολή του Δημοσίου για τη συγκράτηση των τιμών. Το μειοψηφικό ποσοστό που θα κρατήσει το Ελληνικό Δημόσιο δεν θα μπορεί να έχει ουσιαστική συνεισφορά στη λήψη αποφάσεων και τον έλεγχο της αγοράς.
Από διαφορετική σκοπιά, οι μεν επιχειρηματίες από την πλευρά του προσδοκώμενου οφέλους και οι δε ενεργειακοί Δήμοι και τοπικές κοινωνίες από την πλευρά του κόστους διαβίωσης και κάλυψης βασικών κοινωνικών αναγκών, βρέθηκαν να επιχειρηματολογούν προς την ίδια κατεύθυνση: ότι αποτελεί μονόδρομο η μεταστροφή της κυβερνητικής πολιτικής προς την απολιγνιτοποίηση σε μεταγενέστερο χρονικό σημείο (όπως ζήτησε μετ’ επιτάσεως η Δημοτική Αρχή του Δήμου Εορδαίας).
Ο Δήμος Εορδαίας, έχοντας άνω των 70 χρόνων εμπειρία, προσφορά, γνώση και συμμετοχή, συνεχίζει να καθορίζει τις εξελίξεις και όχι να τις ακολουθεί. Οι αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου της τελευταίας διετίας παραμένουν επίκαιρες και ακριβείς στην εξέλιξη των ενεργειακών ζητημάτων της Ελλάδας όσο ποτέ.
Ο Δήμαρχος Εορδαίας
Παναγιώτης Ν. Πλακεντάς
