Bruegel: Η στρατιωτική αυτάρκεια της ΕΕ θα απαιτήσει οι αμυντικές δαπάνες να αυξάνονται κατά 250 δισ. ευρώ ετησίως

Η Ευρώπη καλείται να προετοιμαστεί για την υπεράσπισή της απέναντι στη Ρωσία, ανεξάρτητα από την παρουσία των Ηνωμένων Πολιτειών, σύμφωνα με την ανάλυση του Bruegel με τίτλο «Υπερασπίζοντας την Ευρώπη χωρίς τις ΗΠΑ: πρώτες εκτιμήσεις για τις αναγκαίες προϋποθέσεις» (Defending Europe without the US: first estimates of what is needed). Η στρατιωτική αυτάρκεια της ΕΕ απαιτεί σημαντικές επενδύσεις σε έμψυχο δυναμικό και εξοπλισμό, ιδίως εάν οι ΗΠΑ αποσυρθούν από τη διασφάλιση της ευρωπαϊκής ασφάλειας.

Σύμφωνα με το Bruegel, ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει αποδυναμώσει τη Ρωσία, αλλά δεν έχει εξαντλήσει τις στρατιωτικές της δυνατότητες. Στο τέλος του 2024, η Ρωσία είχε αναπτύξει 700.000 στρατιώτες στην Ουκρανία – αριθμός που ξεπερνά κατά πολύ την αρχική εισβολή του 2022. Η αμυντική της παραγωγή επιταχύνθηκε, με τουλάχιστον 1.550 νέα ή αναβαθμισμένα άρματα μάχης, 5.700 τεθωρακισμένα οχήματα και 450 νέα πυροβόλα να ενισχύουν τον στρατό της. Η στρατιωτική άσκηση Zapad 2025 στη Λευκορωσία εκτιμάται πως θα επιβεβαιώσει την ικανότητα της Μόσχας να συντονίζει μεγάλες στρατιωτικές επιχειρήσεις ακόμη και εν μέσω πολεμικών συγκρούσεων. Οι προβλέψεις ευρωπαϊκών κρατών, όπως η Γερμανία, η Πολωνία και οι χώρες της Βαλτικής, αναφέρουν πως η Ρωσία ενδέχεται να είναι σε θέση να επιτεθεί στην Ευρώπη μέσα στα επόμενα τρία έως δέκα χρόνια.

Κατά το Bruegel, η ΕΕ έχει θέσει ως βασική της προτεραιότητα τη συνέχιση της υποστήριξης προς την Ουκρανία, η οποία διαθέτει τη μεγαλύτερη εμπειρία στις μάχες κατά της Ρωσίας. Σύμφωνα με την ανάλυση, οι ευρωπαϊκές χώρες είναι σε θέση να αναπληρώσουν τη στρατιωτική βοήθεια των ΗΠΑ, που το 2022 έφτασε τα 64 δισ. ευρώ, με την αντίστοιχη ευρωπαϊκή συνεισφορά να αγγίζει τα 62 δισ. ευρώ. Το 2024, η Ουάσινγκτον διέθεσε 20 δισ. ευρώ από το συνολικό πακέτο των 42 δισ. ευρώ, γεγονός που σημαίνει πως η Ευρώπη μπορεί να καλύψει το κενό αυξάνοντας τις αμυντικές της δαπάνες μόλις κατά 0,12% του ΑΕΠ.

Όπως αναφέρει η ανάλυση του Bruegel, σε περίπτωση που η Ουκρανία υποχρεωθεί να αποδεχθεί μια αμφιλεγόμενη ειρηνευτική συμφωνία, η Ευρώπη θα πρέπει να επιταχύνει τη στρατιωτική της ενίσχυση. Η αντικατάσταση των 300.000 αμερικανικών στρατιωτών που προβλέπονται για την ενίσχυση του ΝΑΤΟ σε περίπτωση ρωσικής απειλής απαιτεί τη δημιουργία 50 νέων ευρωπαϊκών ταξιαρχιών, με έμφαση στις μηχανοκίνητες και τεθωρακισμένες μονάδες.

Η κατακερματισμένη στρατιωτική δομή της Ευρώπης αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα εμπόδια στην ενίσχυση της αποτρεπτικής της ικανότητας. Οι 29 εθνικοί στρατοί της ΕΕ δεν διαθέτουν την ενιαία διοίκηση που χαρακτηρίζει τις αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις, ενώ ο ανώτατος στρατιωτικός διοικητής του ΝΑΤΟ είναι παραδοσιακά Αμερικανός. Αυτό αφήνει την Ευρώπη με δύο επιλογές: είτε να αυξήσει το συνολικό στρατιωτικό της δυναμικό πέραν των 300.000 στρατιωτών για να αντισταθμίσει τη διασπορά των δυνάμεών της, είτε να βελτιώσει δραστικά τον στρατιωτικό της συντονισμό.

Σε επίπεδο εξοπλισμού, το Bruegel αναφέρει πως η Ευρώπη χρειάζεται τουλάχιστον 1.400 άρματα μάχης, 2.000 τεθωρακισμένα οχήματα και 700 συστήματα πυροβολικού – αριθμοί που ξεπερνούν τον συνολικό εξοπλισμό των γαλλικών, γερμανικών, ιταλικών και βρετανικών ενόπλων δυνάμεων. Παράλληλα, απαιτείται παραγωγή ενός εκατομμυρίου βλημάτων των 155mm για να διασφαλιστεί η δυνατότητα τριών μηνών υψηλής έντασης πολεμικών συγκρούσεων.

Η Ευρώπη υστερεί και στην παραγωγή μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones), καθώς η Ρωσία έχει καταφέρει να κατασκευάζει χιλιάδες μονάδες ετησίως. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η πρόσφατη παραγγελία 6.000 drones μεγάλου βεληνεκούς από τη Γερμανία για την Ουκρανία, δείχνοντας ότι η ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία πρέπει να επιταχύνει την παραγωγή της. Μαζικές παραγγελίες αμυντικού εξοπλισμού και η υιοθέτηση ενιαίων προτύπων παραγωγής θα μπορούσαν να ενισχύσουν τη στρατιωτική βιομηχανία της ηπείρου και να μειώσουν το κόστος.

Η ανάλυση του ινστιτούτου των Βρυξελλών σημειώνει πως η ενίσχυση των στρατιωτικών δυνατοτήτων της Ευρώπης συνεπάγεται και σημαντικές δημοσιονομικές προσαρμογές. Οι αμυντικές δαπάνες πρέπει να αυξηθούν κατά 250 δισ. ευρώ ετησίως, φτάνοντας το 3,5% του ΑΕΠ. Παρότι οι μαζικές παραγγελίες θα μπορούσαν να μειώσουν το κόστος μονάδας, η απότομη αύξηση της ζήτησης ενδέχεται αρχικά να προκαλέσει εκτίναξη των τιμών.

Για τη χρηματοδότηση αυτών των επενδύσεων, προτείνεται από το Bruegel ένας συνδυασμός κοινοτικής και εθνικής χρηματοδότησης, με την ΕΕ να αντλεί 125 δισ. ευρώ ετησίως για τα επόμενα πέντε χρόνια και τα κράτη-μέλη να αυξάνουν σταδιακά τη δική τους συνεισφορά. Σημαντικός θεωρείται ο ρόλος της Γερμανίας, η οποία πρέπει να αυξήσει τις αμυντικές της δαπάνες από 80 δισ. σε 140 δισ. ευρώ ετησίως. «Προς το παρόν, οι στρατιωτικές της δυνατότητες κρίνονται ανεπαρκείς για τις δεσμεύσεις της στο ΝΑΤΟ, ενώ η δέσμευση για παροχή δύο μεραρχιών έως το 2027 αντιμετωπίζει σοβαρά εμπόδια. Για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του νέου γεωπολιτικού σκηνικού, η Γερμανία θα χρειαστεί να ενισχύσει τις ένοπλες δυνάμεις της κατά 100.000 στρατιώτες», αναφέρει το Bruegel.