O «τέλειος γονέας» είναι υπαρκτός;
Κατ΄ αρχήν η απάντηση είναι «όχι», όμως πολύ περισσότερο, ερευνητές από τη Νοσηλευτική του Πανεπιστημίου του Οχάιο σε μελέτη τους διαπιστώνουν ότι η πίεση να προσπαθήσουμε να είμαστε «τέλειοι» οδηγεί σε ανθυγιεινές επιπτώσεις, τόσο στους γονείς όσο και στα παιδιά.
Σύμφωνα με την έρευνα του Πανεπιστημίου του Οχάιο που έγινε σε πάνω από 700 γονείς στις ΗΠΑ, διαπιστώθηκε ότι το 57% αυτών υφίστανται burnout (εξουθένωση), εξαιτίας της προσπάθειάς τους να είναι «τέλειοι».
Η γονική εξουθένωση συνδέεται στενά με τις προσδοκίες, από το αν κάποιος αισθάνεται ότι είναι καλός γονέας, μέχρι την τον χαρακτηρισμό του ως καλού γονιού από τους άλλους, καθώς και από τον χρόνο που διαθέτει κανείς για να παίξει με τα παιδιά του, τη σχέση που διατηρεί με το σύζυγό του, μέχρι και την ικανότητά του να κρατάει το σπίτι καθαρό.
Όσο περισσότερο χρόνο αφιερώνουν οι γονείς για να παίζουν με τα παιδιά τους και όσο πιο ελαφρύ είναι το πρόγραμμα των εξωσχολικών δραστηριοτήτων των παιδιών, τόσο λιγότερα προβλήματα ψυχικής υγείας έχουν τα παιδιά (π.χ. άγχος, κατάθλιψη, ΙΨΔ, ΔΕΠΥ, διπολική διαταραχή).
Καλή ανατροφή είναι να δίνεις στα παιδιά σου πολλή αγάπη και ζεστασιά, αλλά να παρέχεις επίσης δομή και καθοδήγηση στη ζωή τους. Να τους διδάσκεις ήρεμα, τις συνέπειες των συμπεριφορών
Η αναπληρώτρια καθηγήτρια Νοσηλευτικής Κέιτ Γκώλικ παίζοντας με τον γιο της
Όμως και η ψυχική υγεία των γονιών και η συμπεριφορά τους, επηρεάζουν έντονα την ψυχική υγεία των παιδιών. Εάν τα παιδιά έχουν κάποια διαταραχή ψυχικής υγείας, συνήθως οι γονείς αναφέρουν μεγαλύτερη εξουθένωση, ενώ ταυτόχρονα υπάρχει και μεγαλύτερη πιθανότητα να προσβάλλουν, να επικρίνουν, να ουρλιάζουν, να βρίζουν ή και να δέρνουν τα παιδιά τους. Τα μεγαλύτερα επίπεδα γονικής εξουθένωσης που αναφέρουν οι ίδιοι οι γονείς και οι σκληρές πρακτικές γονικής μέριμνας συνδέονται με περισσότερα προβλήματα ψυχικής υγείας στα παιδιά.
Ένας από τους κύριους ερευνητές της μελέτης, η αναπληρώτρια καθηγήτρια Νοσηλευτικής στο Πανεπιστήμιο του Οχάιο Κέιτ Γκώλικ – η ίδια εργαζόμενη μητέρα τεσσάρων παιδιών – είπε ότι η ψευδαίσθηση και οι προσδοκίες του «τέλειου γονέα» μπορούν να ξεφουσκώσουν.
«Πιστεύω ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ανατρέπουν τα δεδομένα», δήλωσε χαρακτηριστικά καθηγήτρια, σημειώνοντας: «Βλέπω ανθρώπους στο Instagram ή ακόμη και έξω να κάνουν βόλτα και σκέφτομαι: Πώς το κάνουν αυτό; Πώς δείχνουν τόσο οργανωμένοι και ήρεμοι κι εγώ δεν μπορώ;.
Έχουμε μεγάλες προσδοκίες από τους εαυτούς μας ως γονείς. έχουμε μεγάλες προσδοκίες για το τι πρέπει να κάνουν τα παιδιά μας.
Κι από την άλλη, η σύγκριση με άλλους ανθρώπους και οικογένειες είναι αναπόφευκτη, όπως αναπόφευκτη είναι και η κριτική. Είτε ηθελημένα, είτε όχι, η κριτική είναι πάντα εκεί».
Η δύναμη των προσδοκιών -τις οποίες η Γκώλικ αποκαλεί «κουλτούρα επιτευγμάτων» – οδηγεί σε εξάντληση σωματικά και συναισθηματικά και με τη σειρά τους ακολουθούν άλλα προβλήματα λόγω εξουθένωσης, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης.
«Όταν οι γονείς έχουν πάθει burnout, έχουν περισσότερη κατάθλιψη, άγχος και στρες. Ταυτόχρονα όμως, τα παιδιά τους χειροτερεύουν τόσο συμπεριφορικά, όσο και συναισθηματικά», δήλωσε η αντιπρόεδρος για την προαγωγή της υγείας και επικεφαλής ευεξίας στην Πολιτεία του Οχάιο και μία από τους συγγραφείς της μελέτης Μπερναντέτ Μέλνυκ, επισημαίνοντας παράλληλα: «Είναι πολύ σημαντικό να αντιμετωπίσετε το πραγματικό ζήτημα αν είστε γονιός και να κάνετε κάτι γι’ αυτό, για να φροντίσετε καλύτερα τον εαυτό σας».
Η νέα έκθεση των Γκώλικ και Μέλνυκ φέρνει νέα δεδομένα έναντι της αρχικής μελέτης τους το 2022, η οποία μετρούσε την εξουθένωση των γονέων στην κορύφωση της πανδημίας.
Οι ερευνήτριες ανέπτυξαν την πρώτη Κλίμακα Εξουθένωσης Εργαζομένων Γονέων, η οποία περιλαμβάνει τη διερεύνηση 10 σημείων, ώστε οι γονείς να μετρούν την εξουθένωσή τους σε πραγματικό χρόνο και να χρησιμοποιούν αντικειμενικές λύσεις στο πρόβλημά τους.
Αυτή η κλίμακα περιλαμβάνεται στη νέα μελέτη, μαζί με νέες οδηγίες για θετικές στρατηγικές γονικής μέριμνας, τεχνικές και συμβουλές για τη δημιουργία βαθύτερων δεσμών με τα παιδιά.
«Καλή ανατροφή είναι να δίνεις στα παιδιά σου πολλή αγάπη και ζεστασιά, αλλά να παρέχεις επίσης δομή και καθοδήγηση στη ζωή τους. Να τους διδάσκεις ήρεμα, τις συνέπειες των συμπεριφορών. Οπότε αυτός είναι ένας πολύ καλύτερος στόχος να στοχεύεις να είσαι καλός γονιός, παρά τέλειος», εξήγησε η Μέλνυκ.
Οι στρατηγικές που προτείνουν οι ερευνήτριες περιλαμβάνουν:
- Σύνδεση και ενεργητική ακρόαση των παιδιών
- Διαπίστωση, έλεγχος και αλλαγή των αρνητικών σκέψεων των παιδιών, σε θετικές
- Αναπροσαρμογή των προσδοκιών για τον γονέα και το παιδί
- Σκέψη και δράση βάσει προτεραιοτήτων
«Αν έχετε προτεραιότητα να είναι το σπίτι πάντα πεντακάθαρο, αλλά δεν αντέχετε να πηγαίνετε βόλτα κάθε βράδυ με τα παιδιά σας, ίσως πρέπει να αναδιοργανωθείτε ή να βρείτε έναν τρόπο ώστε να υπάρχει «χώρος» και για τα δύο», ανέφερε η Γκώλικ, ενώ η Μένλυκ σημείωσε πως η αντικειμενική προσέγγιση των προβλημάτων, μπορεί να κατευνάσει την «επιδημία δημόσιας υγείας» που προκαλείται από το burnout των γονέων.
«Οι γονείς φροντίζουν εξαιρετικά τα παιδιά τους και όλους τους άλλους, όμως συχνά δεν δίνουν προτεραιότητα στη φροντίδα του εαυτού τους. Όμως αν τα παιδιά δουν τους γονείς τους να φροντίζουν σωστά τον εαυτό τους, το πιθανότερο είναι ότι θα μεγαλώσουν και με αυτή την αξία. Έχει ένα πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα στα παιδιά και σε ολόκληρη την οικογένεια», επεσήμανε η Μένλυκ, ενώ η Γκώλικ πρόσθεσε: «Όπως μου είπε ένας γονέας, «θα προτιμούσα να έχω ένα χαρούμενο παιδί παρά ένα τέλειο παιδί».
