Ελεγκτικό «δόκανο» στήνει η Εφορία σε πέντε κατηγορίες φορολογούμενων οι οποίοι το τελευταίο χρόνο προχώρησαν σε δωρεές χρημάτων έως 800.000 ευρώ και δεν πλήρωσαν ούτε ένα ευρώ φόρο λόγω του νέου καθεστώτος. Στις περιπτώσεις που διαπιστωθεί καταστρατήγηση του νόμου και οι φορολογούμενοι δεν δικαιούνται το αφορολόγητο όριο τότε η Εφορία θα προχωρήσει στην επιβολή φόρου που φθάνει έως και 40%.

Η έρευνα του φοροελεγκτικού μηχανισμού θα επικεντρωθεί στις υποθέσεις που αφορούν δωρεές χρημάτων μεταξύ αδερφών με ενδιάμεσο το γονιό, χρηματικές γονικές παροχές έως 800.000 ευρώ χωρίς μεταφορά των ποσών μέσω τραπεζών, δωρεές χρημάτων σε κοινούς τραπεζικούς λογαριασμούς, τροποποιητικές δηλώσεις. Παράλληλα θα ελεγχθεί και πηγή προέλευσης των χρημάτων, δηλαδή το πόθεν έσχες από τους δωρητές με στόχο τον εντοπισμό περιπτώσεων αδήλωτων εισοδημάτων και «μαύρου» χρήματος.

Η νέα εγκύκλιος της ΑΑΔΕ για το νέο καθεστώς των αφορολόγητων γονικών παροχών και δωρεών σε χρήμα, ακίνητα και άλλα περιουσιακά στοιχεία που ισχύει από την 1η Οκτωβρίου 2022 αποκαλύπτει τις «παγίδες» και τις υποθέσεις που θα περάσουν από το «σκάνερ» της Εφορίας.

Ειδικότερα, οι φοροελεγκτές θα ψάξουν:

  1. Τις διαδοχικές χρηματικές δωρεές που πραγματοποιήθηκαν σε διάστημα μικρότερο των 6 μηνών. Θα ερευνηθούν περιπτώσεις που το παιδί έχει δωρίσει χρήματα στον πατέρα ή τη μητέρα του και ο γονιός στη συνέχεια με γονική παροχή έδωσε τα χρήματα στο άλλο του παιδί. Με ενδιάμεσο, δηλαδή, το γονιό τα χρήματα περάσανε από τον έναν αδερφό στον άλλο χωρίς να πληρωθεί φόρος. Σύμφωνα όμως με τη νομοθεσία στις χρηματικές δωρεές μεταξύ αδερφών δεν ισχύει το αφορολόγητο των 800.000 ευρώ και επιβάλλεται φόρος 20% από το πρώτο ευρώ. Έτσι, η Εφορία θα ερευνήσει δηλώσεις διαδοχικών δωρεών προκειμένου με στοιχεία να εντοπίσει περιπτώσεις που ο τελικά ωφελούμενος από τις διαδοχικές δωρεές είναι πρόσωπο που δεν ανήκει στην Α’ κατηγορία δικαιούχων (π.χ. αδερφός) και δεν δικαιούται το αφορολόγητο των 800.000 ευρώ. Όπως ορίζεται Κρίσιμο είναι το χρονικό διάστημα που έχει μεσολαβήσει μεταξύ των διαδοχικών δωρεών. Αν είναι μικρότερο των έξι μηνών «προκύπτει ισχυρή ένδειξη ότι, κατ’ αρχήν, οι διαδοχικές δωρεές έχουν γίνει προς το σκοπό αυτό και, εφόσον ο σκοπός καταστρατήγησης τεκμηριώνεται και από τα υπόλοιπα στοιχεία και πραγματικά περιστατικά, επιβάλλεται σε βάρος του τελευταίου (πραγματικού) δωρεοδόχου φόρος δωρεών, ως η δωρεά να είχε πραγματοποιηθεί απευθείας από τον πραγματικό δωρητή προς τον τελικό δικαιούχο αυτής». Αντιστρόφως, εάν μεσολαβεί ικανό χρονικό διάστημα μεταξύ των ως άνω διαδοχικών δωρεών, ενδεικτικά εάν εκτείνεται πέραν του εξαμήνου συνάγεται καταρχήν ότι οι διαδοχικές δωρεές δεν έχουν γίνει με σκοπό καταστρατήγησης των σχετικών διατάξεων, εκτός εάν η ελεγκτική αρχή τεκμηριώσει με συγκεκριμένα στοιχεία την καταστρατήγηση αυτών.
  2. Χρηματικές γονικές παροχές – δωρεές για τις οποίες δεν υποβλήθηκε το αποδεικτικό της μεταφοράς χρημάτων από την τράπεζα. Στις περιπτώσεις αυτές, οι φορολογούμενοι χάνουν το αφορολόγητο όριο των 800.000 ευρώ και βρίσκονται αντιμέτωποι με την επιβολή φόρου με συντελεστή 10% από το πρώτο ευρώ. Για αρχικές δηλώσεις φόρου γονικής παροχής/δωρεάς που έχουν υποβληθεί από 1-10-2021 και μετά, για την απόδειξη της μεταφοράς του ποσού της χρηματικής γονικής παροχής/δωρεάς σε τραπεζικό λογαριασμό αναγράφονται στο σώμα της δήλωσης φόρου γονικής παροχής/δωρεάς οι αριθμοί IBAN των τραπεζικών λογαριασμών, μεταξύ των οποίων έγινε η μεταφορά των χρημάτων καθώς και το πιστωτικό ίδρυμα και επισυνάπτεται το αποδεικτικό μεταφοράς από το πιστωτικό ίδρυμα.

Διορία 5 ημερών

Σε περίπτωση μη επισύναψης του ανωτέρω δικαιολογητικού (ακόμη και αν αναγράφονται τα στοιχεία των τραπεζικών λογαριασμών στο σώμα της δήλωσης) ο φορολογούμενος καλείται από το Τμήμα Συμμόρφωσης και Σχέσεων με τους φορολογουμένους για την υποβολή αυτού εντός 5 εργάσιμων ημερών. Μετά την παρέλευση της προθεσμίας αυτής, ο φόρος υπολογίζεται με αυτοτελή συντελεστή 10% (χωρίς το αφορολόγητο ποσό των 800.000 ευρώ).

Εφόσον το σχετικό δικαιολογητικό προσκομισθεί μεταγενέστερα και διαπιστωθεί ότι το δικαιολογητικό με το οποίο αποδεικνύεται η μεταφορά του χρηματικού ποσού πράγματι έχει ημερομηνία προγενέστερη της ημερομηνίας υποβολής της δήλωσης, ακυρώνεται ή τροποποιείται η πράξη προσδιορισμού φόρου και ο φόρος υπολογίζεται με το αφορολόγητο των 800.000 ευρώ.

Σημειώνεται ότι για τη γονική παροχή/δωρεά που δεν συντάσσεται συμβολαιογραφικό έγγραφο, η προθεσμία υποβολής της δήλωσης είναι εξάμηνη και αρχίζει από τη σύσταση της γονικής παροχής/δωρεάς (παράδοση των χρημάτων), δηλαδή από τη μεταφορά των χρηματικών ποσών μέσω των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.

Ως μεταφορά μέσω χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων λογίζεται και η μεταφορά χρηματικού ποσού από ατομικό λογαριασμό του γονέα/δωρητή ή κοινό λογαριασμό αυτού με το τέκνο/δωρεοδόχο ή τρίτο πρόσωπο σε ατομικό λογαριασμό του τέκνου/δωρεοδόχου ή σε άλλο κοινό λογαριασμό του τέκνου/δωρεοδόχου με τον ίδιο τον παρέχοντα/δωρητή ή τρίτο πρόσωπο.

Επιταγή

Ως μεταφορά μέσω χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων λογίζεται και η έκδοση τραπεζικής επιταγής από τον γονέα/δωρητή με χρέωση ατομικού τραπεζικού λογαριασμού αυτού ή κοινού με το τέκνο/δωρεοδόχο ή τρίτο πρόσωπο (και όχι η έκδοση επιταγής με κατάθεση μετρητών) και η κατάθεση της επιταγής αυτής σε ατομικό λογαριασμό του τέκνου/δωρεοδόχου ή σε άλλο κοινό λογαριασμό του τέκνου/δωρεοδόχου με τον ίδιο το γονέα/δωρητή ή τρίτο πρόσωπο. Στην περίπτωση αυτή, για την απόδειξη της μεταφοράς της χρηματικής γονικής παροχής/δωρεάς σε τραπεζικό λογαριασμό, αναγράφονται στο σώμα της δήλωσης φόρου γονικής παροχής/δωρεάς οι αριθμοί IBAN των τραπεζικών λογαριασμών, μεταξύ των οποίων έγινε η μεταφορά των χρημάτων, το πιστωτικό ίδρυμα και ο αριθμός της επιταγής. Ως ημερομηνία γονικής παροχής/δωρεάς θεωρείται η ημερομηνία κατάθεσης της επιταγής στον τραπεζικό αυτό λογαριασμό.

  1. Μεταφορά χρημάτων σε κοινό λογαριασμοί με τρίτο πρόσωπο. Στο στόχαστρο θα βρεθούν περιπτώσεις μεταφοράς χρηματικού ποσού προς κοινό λογαριασμό του τέκνου/δωρεοδόχου με τρίτο πρόσωπο. Εάν αποδειχθεί η «χρήση» του χρηματικού ποσού της γονικής παροχής/δωρεάς από το τέκνο/δωρεοδόχο από το τρίτο πρόσωπο τότε επιβάλλεται φόρος δωρεάς 20% για δωρεοδόχους της Β΄ κατηγορίας και 40% για τα πρόσωπα της Γ΄ κατηγορίας.
  2. «Πόθεν έσχες» των δωρητών. Η δυνατότητα του γονέα/δωρητή να πραγματοποιήσει χρηματική γονική παροχή/δωρεά προς το τέκνο/δωρεοδόχο δεν ελέγχεται κατά το στάδιο της υποβολής της δήλωσης (δεν υπάρχει υποχρέωση συνυποβολής δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος παρελθόντων ετών κ.λπ.) αλλά κατά τον έλεγχο. Κατά τον έλεγχο η Εφορία θα ψάξει εάν τα χρήματα που δωρίζονται προέρχονται από εισοδήματα και έσοδα του δωρητή τα οποία έχουν δηλωθεί και φορολογηθεί και καλύπτουν το ύψος των χρημάτων που δωρίζονται.
  3. Τροποποιητικές δηλώσεις. Απορρίπτεται τροποποιητική δήλωση, με την οποία «ανακαλείται» η αρχική δήλωση άτυπης γονικής παροχής/δωρεάς από τους δηλούντες, οι οποίοι επικαλούνται πλάνη τους (π.χ. ότι η υποβολή της δήλωσης έγινε πριν τη σύσταση της δωρεάς, η οποία όμως δεν πραγματοποιήθηκε, ή ότι η χρηματική δωρεά πραγματοποιήθηκε για την αγορά ακινήτου από τον δωρεοδόχο, η οποία αγορά όμως δεν πραγματοποιήθηκε). Η δήλωση δεν γίνεται δεκτή γιατί η άτυπη γονική παροχή/δωρεά η υποβολή της δήλωσης προϋποθέτει την πραγματοποίηση του γεγονότος της γονικής παροχής/δωρεάς. Έτσι, δεν μπορεί να γίνει δεκτός ο ισχυρισμός ότι η υποβολή της δήλωσης αναφερόταν σε ανύπαρκτα περιστατικά.