Η αύξηση των εσόδων δεν οφείλεται στην αναπτυξιακή δυναμική της οικονομίας, αλλά στην αφαίμαξη των καταναλωτών μέσω του ΦΠΑ και των υπόλοιπων φόρων.
Η ακρίβεια και ο επίμονος πληθωρισμός συνεχίζουν να «φουσκώνουν» τα δημόσια ταμεία, κυρίως μέσω του ΦΠΑ, μεταφέροντας το βάρος στα οικονομικά ασθενέστερα νοικοκυριά. Η υπερφορολόγηση – και ειδικά η έμμεση φορολογία – έχει εξελιχθεί στον βασικό μηχανισμό υπέρβασης των δημοσιονομικών στόχων, με τίμημα όμως την ίδια την οικονομική ανάπτυξη. Ενδεικτικά, το 2024 η κυβέρνηση είχε προϋπολογίσει φορολογικά έσοδα 62,8 δισ. ευρώ. Ωστόσο, οι τελικές εισπράξεις εκτοξεύθηκαν στα 68,787 δισ. ευρώ, δηλαδή 9,5% παραπάνω. Για το 2025 η εικόνα επαναλαμβάνεται: ενώ ο προϋπολογισμός κάνει λόγο για 69,399 δισ. ευρώ, οι εισπράξεις αναμένεται να φτάσουν τα 75 δισ. ευρώ – σχεδόν 8% υψηλότερα. Τις επίμαχες περιόδους η οικονομική ανάπτυξη δεν ξεπέρασε το 2,5% σε ετήσια βάση, κάτι που απλά σημαίνει πως η αύξηση των εσόδων δεν οφείλεται στην αναπτυξιακή δυναμική της οικονομίας, αλλά στην αφαίμαξη των καταναλωτών μέσω του ΦΠΑ και των υπόλοιπων φόρων.
Σύμφωνα με τα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού, τα συνολικά έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 40,556 δισ. ευρώ την περίοδο Ιανουαρίου – Ιουλίου 2025, έναντι 36,866 δισ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2024 και 33,667 δισ. ευρώ το 2023. Αυτό σημαίνει ότι μέσα σε 24 μήνες οι φορολογικές εισπράξεις αυξήθηκαν κατά 6,889 δισ. ευρώ ή περίπου 20,5%.
Όπως ήδη προαναφέρθηκε, η αύξηση αυτή δεν αντανακλά τη βελτίωση της οικονομικής δραστηριότητας, αλλά το κύμα ακρίβειας που έχει διογκώσει τις τελικές τιμές των προϊόντων και των υπηρεσιών.
Ενδεικτικό είναι ότι τα έσοδα από ΦΠΑ, τον πιο χαρακτηριστικό έμμεσο φόρο που συνδέεται άμεσα με την κατανάλωση, ανήλθαν σε 12,88 δισ. ευρώ την περίοδο Ιανουαρίου – Ιουνίου 2025, από 11,9 δισ. ευρώ το αντίστοιχο εξάμηνο του 2024 και 11 δισ. ευρώ το 2023. Με απλά λόγια σε δύο χρόνια οι εισπράξεις από τον ΦΠΑ αυξήθηκαν κατά 1,88 δισ. ευρώ ή περίπου κατά 17,1%.
Ο ΦΠΑ, λόγω του ενιαίου του χαρακτήρα και της εφαρμογής του ανεξαρτήτως εισοδήματος, επιβαρύνει δυσανάλογα τα χαμηλά και μεσαία στρώματα. Τα νοικοκυριά που διαθέτουν μεγαλύτερο ποσοστό του εισοδήματός τους σε βασικά αγαθά, τα οποία έχουν επιβαρυνθεί με υψηλές τιμές, ουσιαστικά χρηματοδοτούν τη δημοσιονομική υπεραπόδοση μέσω του ΦΠΑ.
Σε αυτή τη φάση η κυβέρνηση προετοιμάζεται για τις ανακοινώσεις στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, με δέσμη νέων μέτρων ελάφρυνσης, όπως παρεμβάσεις στην κλίμακα φορολογίας εισοδήματος και στη φορολόγηση των εισοδημάτων από ενοίκια. Ωστόσο, οι εξαγγελίες αυτές δύσκολα θα θεραπεύσουν το δομικό πρόβλημα: η δημοσιονομική σταθερότητα στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό σε φορολογικά έσοδα που προκύπτουν από την ακρίβεια και τον πληθωρισμό, δηλαδή προέρχονται από τις τσέπες των πολιτών που έχουν τη χαμηλότερη αγοραστική δύναμη.
