Το 897 μ.Χ., η Ρώμη έγινε θέατρο ενός από τα πιο παράξενα και ανατριχιαστικά γεγονότα στην ιστορία της Καθολικής Εκκλησίας: η «Δίκη του νεκρού Πάπα» ή αλλιώς Cadaver Synod. Πρόκειται για μια δίκη που δεν έχει προηγούμενο, καθώς κατηγορούμενος ήταν ένας νεκρός — ο Πάπας Φορμόζος, που είχε πεθάνει περίπου ενάμιση χρόνο νωρίτερα.
Η Ρώμη του 9ου αιώνα βρισκόταν σε περίοδο έντονων πολιτικών και θρησκευτικών αναταραχών. Οι πάπες δεν ήταν μόνο πνευματικοί ηγέτες, αλλά και ισχυροί πολιτικοί παράγοντες, με συμμάχους και εχθρούς σε όλο τον Μεσαίωνα. Η διαμάχη μεταξύ φατριών και οικογενειών, καθώς και οι παρεμβάσεις εξωτερικών δυνάμεων, δημιουργούσαν μια εκρηκτική ατμόσφαιρα.
Ο Πάπας Φορμόζος και η κληρονομιά του
Ο Φορμόζος είχε διατελέσει Πάπας από το 891 έως το 896. Η θητεία του χαρακτηρίστηκε από αντιπαλότητες με ισχυρές φατρίες και αμφιλεγόμενες αποφάσεις, που δημιούργησαν πολλούς εχθρούς. Μετά το θάνατό του, ο διάδοχός του, Πάπας Στέφανος Ζ΄, αποφάσισε να τραβήξει στα άκρα την πολιτική διαμάχη.
Η παράξενη δίκη
Στις αρχές του 897, ο Στέφανος Ζ΄ διέταξε να ξεθάψουν το πτώμα του Φορμόζου και να το φέρουν στη δικαστική αίθουσα. Το σώμα ντύθηκε με παπικά άμφια και καθίστηκε σε θρόνο, ενώ η δίκη άρχισε σαν να ήταν ζωντανός κατηγορούμενος.
Οι κατηγορίες εναντίον του Φορμόζου περιλάμβαναν την παραβίαση των εκκλησιαστικών κανόνων και την ανάμειξη σε πολιτικά ζητήματα που θεωρούνταν ακατάλληλα για πάπα. Ένας εκπρόσωπος ανέλαβε να υπερασπιστεί το νεκρό, αλλά το αποτέλεσμα ήταν προδιαγεγραμμένο. Το πτώμα καταδικάστηκε, του αφαιρέθηκαν τα παπικά άμφια και το σώμα απορρίφθηκε σε άγνωστη τοποθεσία – είτε σε νέο τάφο είτε, κατά ορισμένες πηγές, σε ποταμό.
Το γεγονός προκάλεσε σοκ και αποστροφή στην εκκλησία και στον λαό της Ρώμης. Η εικόνα ενός νεκρού που «δικάζεται» ήταν τόσο μακάβρια και αλλόκοτη που ενίσχυσε την αίσθηση παρακμής και διαφθοράς γύρω από το Βατικανό εκείνη την περίοδο.
Λίγους μήνες αργότερα, ο Πάπας Στέφανος Ζ΄ φυλακίστηκε και δολοφονήθηκε, σε μια απότομη ανατροπή της μοίρας του. Η ιστορία της δίκης του νεκρού Πάπα παρέμεινε σύμβολο των ακραίων πολιτικών αγώνων μέσα στην εκκλησία και του πόσο μακριά μπορούσαν να φτάσουν οι αντιπαλότητες.
