Η έκθεση αποκαλύπτει ότι οι ΜΚΟ έλαβαν συνολικά 7,4 δισ. ευρώ, από τα οποία, 4,8 δισ. ευρώ προήλθαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και 2,6 δισ. ευρώ από τα κράτη μέλη.
Πάνω από 7 δισ. ευρώ χορηγήθηκαν σε μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ) στο πλαίσιο των εσωτερικών πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης την περίοδο 2021-2023, σύμφωνα με νέα έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΕΣ).
Παρά το υψηλό ποσό, η πληροφόρηση γύρω από τη χρηματοδότηση, τις δραστηριότητες και τη συμμόρφωση των οργανώσεων αυτών με τις θεμελιώδεις αξίες της Ένωσης χαρακτηρίζεται ως κατακερματισμένη και μη αξιόπιστη.
Η έκθεση αποκαλύπτει ότι οι ΜΚΟ έλαβαν συνολικά 7,4 δισ. ευρώ – από τα οποία 4,8 δισ. ευρώ προήλθαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και 2,6 δισ. ευρώ από τα κράτη μέλη – κυρίως για δραστηριότητες στους τομείς της κοινωνικής συνοχής, της έρευνας, της μετανάστευσης και της περιβαλλοντικής προστασίας. Ωστόσο, το ΕΕΣ επισημαίνει πως δεν υπάρχει σαφής εικόνα ως προς τη ροή των κονδυλίων, ούτε ως προς τον αριθμό και το είδος των οργανώσεων που τα λαμβάνουν, εγείροντας σοβαρά ερωτήματα ως προς τη λογοδοσία και την τήρηση των ευρωπαϊκών αξιών.
Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί η ασαφής πληροφόρηση γύρω από τις δραστηριότητες λόμπινγκ και υπεράσπισης συμφερόντων που εκτελούν ορισμένες ΜΚΟ με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση. Όπως τονίζεται, η Επιτροπή απέτυχε να δημοσιοποιήσει με διαφάνεια τις πληροφορίες που διαθέτει για τέτοιες δραστηριότητες, ενώ μόλις πρόσφατα προχώρησε στην έκδοση κατευθυντήριων γραμμών που απαγορεύουν την ενσωμάτωση υποχρέωσης άσκησης πίεσης στα θεσμικά όργανα της ΕΕ στις συμφωνίες επιχορήγησης.
Σύμφωνα με το ΕΕΣ, τα κράτη μέλη δεν παρακολουθούν ούτε αναφέρουν τη χρηματοδότηση που λαμβάνουν οι ΜΚΟ από κοινοτικούς πόρους, ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή βασίζεται σε υπεύθυνες δηλώσεις των ίδιων των οργανώσεων για τη συμμόρφωσή τους με τις θεμελιώδεις αρχές της ΕΕ – όπως το κράτος δικαίου και τα ανθρώπινα δικαιώματα – χωρίς να διενεργεί ανεξάρτητους ελέγχους. Επιπλέον, δεν ελέγχονται οι πηγές χρηματοδότησης των ΜΚΟ, οι οποίες θα μπορούσαν να αποκαλύψουν σημαντικά στοιχεία για την προέλευση των επιρροών τους.
Η πολυμορφία των ΜΚΟ – ως προς τον ρόλο, το μέγεθος και τα πεδία δράσης – σε συνδυασμό με τον μη εναρμονισμένο ορισμό τους μεταξύ των κρατών μελών, δυσχεραίνει ακόμη περισσότερο την εφαρμογή ενιαίων κριτηρίων για τη διαφάνεια και την παρακολούθηση των κονδυλίων. Αξιοσημείωτο είναι το παράδειγμα μεγάλου ερευνητικού ινστιτούτου που καταχωρίστηκε ως ΜΚΟ, παρά το γεγονός ότι διοικείται αποκλειστικά από εκπροσώπους κρατικών φορέων.
Η δημοσίευση της έκθεσης έρχεται σε μια περίοδο εντεινόμενης δημόσιας ευαισθητοποίησης γύρω από τη διαφάνεια στις σχέσεις της ΕΕ με ΜΚΟ, με αφορμή και το σκάνδαλο «Qatargate» που ξέσπασε το 2022. Το ΕΕΣ υπενθυμίζει ότι για να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών στη δημοκρατική διαδικασία της ΕΕ, είναι κρίσιμης σημασίας η πλήρης και αξιόπιστη ενημέρωση για το πού, πώς και γιατί διατίθενται τα ευρωπαϊκά κονδύλια.
