Έλλειψη αυστηρών ελέγχων στο Ταμείο Ανάκαμψης εντοπίζει το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο

Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ) δημοσίευσε μια νέα ειδική έκθεση που αναδεικνύει σημαντικά κενά στους μηχανισμούς ελέγχου του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΜΑΑ), θέτοντας σε αμφισβήτηση την αποτελεσματικότητα των ελέγχων που εφαρμόζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη συμμόρφωση των κρατών-μελών με τους κανόνες της ΕΕ για τις δημόσιες συμβάσεις και τις κρατικές ενισχύσεις.

Σύμφωνα με την έκθεση, παρά τις προσπάθειες της Επιτροπής να ενισχύσει τους μηχανισμούς ελέγχου, διαπιστώνεται ότι η εφαρμογή των ελέγχων παραμένει άνιση μεταξύ των κρατών-μελών, με αρκετές χώρες να παρουσιάζουν αδυναμίες στη διαχείριση των κονδυλίων του ΜΑΑ.

Η έκθεση επισημαίνει ότι οι εθνικοί μηχανισμοί διασφάλισης της νομιμότητας και της διαφάνειας στη διαχείριση των χρηματοδοτήσεων από το ΜΑΑ είναι ανεπαρκείς και παρουσιάζουν σημαντικά κενά. Αυτό δημιουργεί κίνδυνο για τη χρηματοδότηση μέτρων που ενδέχεται να μην πληρούν αυστηρά τα κριτήρια συμμόρφωσης με τους κανόνες για τις δημόσιες συμβάσεις και τις κρατικές ενισχύσεις, θέτοντας έτσι σε κίνδυνο την οικονομική ασφάλεια της ΕΕ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, παρά τις προσπάθειες καταπολέμησης της απάτης, της διαφθοράς και των συγκρούσεων συμφερόντων, δεν φαίνεται να δίνει την απαιτούμενη προτεραιότητα στην αυστηρή επιτήρηση της συμμόρφωσης με τους κανόνες, γεγονός που προκαλεί ανησυχίες για την αποτελεσματικότητα των ελέγχων.

Επιπλέον, η έκθεση υπογραμμίζει ότι, παρότι η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχει βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια, οι έλεγχοι εξακολουθούν να διαφέρουν σημαντικά από χώρα σε χώρα. Οι χώρες με ανεπαρκείς διαδικασίες ελέγχου διατρέχουν τον κίνδυνο να αντιμετωπίσουν σοβαρά προβλήματα, καθώς η Επιτροπή δεν ελέγχει με την ίδια αυστηρότητα όλα τα κράτη μέλη. Αυτό είναι ένα στοιχείο που προκαλεί αδικία, καθώς χώρες που εφαρμόζουν πιο αυστηρούς ελέγχους ενδέχεται να βρίσκονται σε πλεονεκτική θέση σε σχέση με άλλες.

Η έκθεση αναφέρει επίσης ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν παρακολουθεί επαρκώς την εφαρμογή διορθωτικών μέτρων από τις εθνικές αρχές, με αποτέλεσμα τα κονδύλια που καταβάλλονται αχρεωστήτως να μην επιστρέφονται πάντα στο προϋπολογισμό της ΕΕ ή να μην αφαιρούνται από μελλοντικές πληρωμές. Αυτό οφείλεται σε μια σειρά από προβλήματα στον σχεδιασμό του ΜΑΑ, ο οποίος βασίζεται στην επίτευξη προκαθορισμένων στόχων και οροσήμων και όχι στην αυστηρή επαλήθευση των δαπανών. Η έκθεση αναφέρει ότι αυτό δημιουργεί τη δυνατότητα για κατάχρηση και κατασπατάληση των ευρωπαϊκών πόρων.

Η κατάσταση αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία για την Ελλάδα, η οποία έχει λάβει σημαντικά ποσά από τον ΜΑΑ για έργα υποδομών, μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις που έχουν στόχο να ενισχύσουν την οικονομική ανάκαμψη μετά την πανδημία του COVID-19. Η Ελλάδα αντιμετωπίζει τον κίνδυνο να βρεθεί αντιμέτωπη με προβλήματα διαχείρισης των πόρων, καθώς η έλλειψη επαρκών ελέγχων στις δημόσιες συμβάσεις και τις κρατικές ενισχύσεις μπορεί να οδηγήσει σε αδικαιολόγητες καθυστερήσεις, ή ακόμα και στην απώλεια χρηματοδότησης.

Επιπλέον, το γεγονός ότι οι εθνικές αρχές της Ελλάδας δεν εφαρμόζουν πάντα τις απαραίτητες διαδικασίες ελέγχου μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικές συνέπειες, καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει τη δυνατότητα να επιβάλει μειώσεις στη χρηματοδότηση σε περίπτωση σοβαρών παραβάσεων. Εάν αυτές οι παραβάσεις δεν αντιμετωπιστούν εγκαίρως, μπορεί να πλήξουν τη διαφάνεια και την αξιοπιστία της χώρας στη διαχείριση των ευρωπαϊκών πόρων, με δυνητικά αρνητικές συνέπειες για τη συνέχιση της χρηματοδότησης στο μέλλον.