Με αφορμή την συμπλήρωση 204 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, το Υπουργείο Εσωτερικών – Τομέας Μακεδονίας και Θράκης – διοργάνωσε μια εμβληματική Έκθεση σπάνιων κειμηλίων και τεκμηρίων της Επαναστάσεως, αλλά και έργων ζωγραφικής και γλυπτών συνθέσεων, με τίτλο: «Επανάσταση 1821: Ο Αγώνας για την Παλιγγενεσία». Στο ιστορικό Διοικητήριο της Θεσσαλονίκης, εκεί που υπεγράφη και το Πρωτόκολλο Παραδόσεως της Θεσσαλονίκης, οι Θεσσαλονικείς και οι επισκέπτες της πόλης έχουν την ευκαιρία να περιηγηθούν σε ένα «ζωντανό» ταξίδι στην εποχή του 1821 μέσα από αυθεντικά κειμήλια.
Πρόκειται για μια καλοδουλεμένη και πολυεπίπεδη πολιτιστική πρωτοβουλία, που αποδίδει, με τρόπο βιωματικό και συγκινητικό, την ουσία του Αγώνα για την Ανεξαρτησία, όχι ως ένα απλό ιστορικό γεγονός, αλλά ως ζωντανή παρακαταθήκη του Έθνους.
Εγκαίνια με μεγάλη συμμετοχή
Από την πρώτη στιγμή η Έκθεση αγκαλιάστηκε από τους Θεσσαλονικείς, καθώς ο πολυδιάστατος τρόπος παρουσίασης των εκθεμάτων μετατρέπουν τις ξεθωριασμένες πια σελίδες, σε κάτι το εντελώς ζωντανό. Τα εγκαίνια της Έκθεσης πραγματοποιήθηκαν στις 19 Μαρτίου 2025, παρουσία πλήθους κόσμου και θεσμικών εκπροσώπων της Πολιτείας και της Εκκλησίας. Ο Υφυπουργός Εσωτερικών, αρμόδιος για θέματα Μακεδονίας και Θράκης Κωνσταντίνος Γκιουλέκας ανέφερε στην Real News:
«Το κτήριο του Διοικητηρίου, στην Θεσσαλονίκη, ανήκει στους συμπολίτες μας, δηλαδή ανήκει σε όλους μας. Στο πλαίσιο αυτό ανοίξαμε οριστικά τις πύλες του για να μπορούν να το επισκέπτονται όσοι το επιθυμούν. Από την πρώτη στιγμή που αναλάβαμε τα καθήκοντά μας, πήραμε την απόφαση να το αποδώσουμε οριστικά στους πολίτες. Ξεκινήσαμε, ήδη, από τον περασμένο Οκτώβριο, να φιλοξενούμε σε αυτό διάφορες Εκθέσεις, ώστε οι Θεσσαλονικείς να μπορούν να το επισκέπτονται και να το γνωρίσουν από κοντά. Η πρώτη μεγάλη Έκθεση, που ήταν αφιερωμένη στον Πολιούχο της Θεσσαλονίκης Άγιο Δημήτριο, τους Βαλκανικούς Αγώνες και τον ελληνοϊταλικό και ελληνογερμανικό πόλεμο του 1940 – 41, στους τρεις μήνες που διήρκησε, την επισκέφτηκαν πάνω από 5000 άτομα και 88 σχολεία από την Μακεδονία και την Θράκη. Στους εσωτερικούς χώρους του Διοικητηρίου γράφηκε ιστορία, υπεγράφη το Πρωτόκολλο Παράδοσης της Θεσσαλονίκης, και εμείς θέλουμε να το προβάλλουμε, φέρνοντας τους συμπολίτες μας αλλά και τους επισκέπτες της Θεσσαλονίκης εδώ.»
Τα εκθέματα – Ζωντανές μαρτυρίες ενός Έθνους
Ο παλμός της Έκθεσης χτυπά γύρω από ένα σύνολο αυθεντικών τεκμηρίων και αντικειμένων που χρησιμοποιήθηκαν στον Αγώνα του 1821. Ανέκδοτες επιστολές, όπλα Αγωνιστών, ενδύματα της εποχής, ελληνικές εφημερίδες που τυπώνονταν κατά την διάρκεια της Επανάστασης από τους Αγωνιστές και αντικείμενα από την ζωή των οπλαρχηγών παρουσιάζονται με επιστημονική φροντίδα και ιστορική ακρίβεια.
Ιερά κειμήλια του Αγώνα
- Επιστολές του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, μεταξύ αυτών και η επιστολή πριν από την θρυλική μάχη στα Δερβενάκια
- Ο όρκος του Δημήτριου Πλαπούτα, χειρόγραφος και αυθεντικός, που αποτυπώνει με συγκλονιστική σαφήνεια το πνεύμα του 1821.
- Ο πέλεκυς του Γεωργίου Καραϊσκάκη
- Το γιαταγάνι του Κωνσταντίνου Κανάρη
- Το τάσι του Νικηταρά
- Επιστολές του Αλέξανδρου Υψηλάντη
- Επιστολές του Ιωάννη Καποδίστρια
- Η αυθεντική φουστανέλα του Σουλιώτη Αγωνιστή Γιωργάκη Τσέλη, ο οποίος έλαβε μέρος στην Έξοδο του Μεσολογγίου, στις 10 Απριλίου 1826.
Άγιον Όρος – Ο πνευματικός φρουρός της Επανάστασης
Παρουσιάζονται όπλα και τεκμήρια από τις Ιερές Μονές Βατοπεδίου, Παντοκράτορος, Σίμωνος Πέτρας και Αγίου Παύλου, με την άδεια της Ιεράς κοινότητας του Αγίου Όρους, με κορυφαίο έκθεμα τα όπλα του Εμμανουήλ Παππά, Αρχηγού του Αγώνα στην Μακεδονία, το Επαναστατικό Μανιφέστο του Αλέξανδρου Υψηλάντη της 24ης Φεβρουαρίου 1821, κατάστιχα καταγραφής κειμηλίων και ιερών σκευών των Μονών από το 1822, τα οποία παραδόθηκαν και φυλάχτηκαν σε απελευθερωμένες περιοχές της Ελλάδος, όπως τα νησιά Ύδρα και Σκόπελος κατά την περίοδο της Επανάστασης και τα αποδεικτικά επιστροφής των κειμηλίων στις Ιερές Μονές μετά την Ανεξαρτησία μας, οθωμανικές διαταγές, ο Σταυρός του Τάγματος του Σωτήρος του Βασιλιά Όθωνα και επιστολές του Κωνσταντίνου Κανάρη και του Αυγουστίνου Καποδίστρια.
Στρατιωτικές στολές
Ιστορικές στολές της Σχολής Ευελπίδων και του Ελληνικού Στρατού, από το 1828 και εξής, ευγενική παραχώρηση του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας και του ΓΕΕΘΑ.
Η Τέχνη συνομιλεί με την Ιστορία
Η Έκθεση δεν περιορίζεται μόνον στα ιστορικά τεκμήρια. Έργα ζωγραφικής και γλυπτικής πλαισιώνουν τα εκθέματα, φωτίζοντας το ’21 μέσα από την καλλιτεχνική ματιά των σύγχρονων δημιουργών τους. Τα έργα ζωγραφικής του Βασίλη Μπόττα αποτυπώνουν τις μεγάλες ναυμαχίες της Επανάστασης. Τα έργα του Λάζαρου Πάντου αποτυπώνουν τα πορτραίτα των Ηρώων του Αγώνα και τα έργα του Αλέξανδρου Καγιά αποτυπώνουν θρησκευτικές στιγμές από την μοναστική ζωή του Αγίου Όρους.
Τα έργα γλυπτικής του Σωκράτη Γιοσμά αποτυπώνουν στιγμές από την Επανάσταση και αποτελούν έναν φόρο τιμής στους ανώνυμους και επώνυμους Ήρωες. Τα έργα του Στέλιου Μερτζανίδη είναι οι προτομές του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας και του Λόρδου Βύρωνα. Και, τέλος, το έργο του Γιώργου Μπαρδάκα είναι ο Φοίνικας, εμπνευσμένο από τα πρώτα καποδιστριακά νομίσματα, γεμάτο συμβολισμούς.
Οι άνθρωποι πίσω από τα εκθέματα
Η Έκθεση είναι αποτέλεσμα συνεργασίας κρατικών φορέων, συλλεκτών, οικογενειών απογόνων Αγωνιστών, ιστορικών και καλλιτεχνών. Τα εκθέματα προέρχονται από:
- Τις Ιερές Μονές Βατοπεδίου, Παντοκράτορος, Σίμωνος Πέτρας και Αγίου Παύλου του Αγίου Όρους, με την άδεια της Ιεράς Κοινότητας του Αγίου Όρους
- Την Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος
- Το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας και τον Αρχηγό ΓΕΕΘΑ Στρατηγό Δημήτριο Χούπη
- Τις συλλογές των Μιλτιάδη Έβερτ, Γεωργίου Τσέλη, του αείμνηστου προπονητή και βουλευτή Γιάννη Ιωαννίδη, του Δημητρίου Τσάμη
- Τον Σύλλογο Φίλων Ιστορίας και Αναπαράστασης Γιαννιτσών
- Τους Δημήτρη Μαρίνο, Αντώνη Σουλιώτη, Δημήτριο Γιαννόγλου, Μιμή Ντενίση, Μανώλη Σαββίδη, Μιχάλη Χρυσανθόπουλου, το Κοινωφελές Ίδρυμα «Μιχαήλ Ν. Στασινόπουλος – ΒΙΟΧΑΛΚΟ» Στρατηγό Νικηφόρο Κομίνη, Νίκο Καραχάλιο και Κωνσταντίνο Π. Γκιουλέκα
Η Έκθεση θα διαρκέσει έως και τον Ιούνιο του 2025 και η είσοδος είναι ελεύθερη για το κοινό επτά ημέρες την εβδομάδα. Η Έκθεση πραγματοποιείται με την χορηγική υποστήριξη της HELEXPO, της ΕΥΑΘ Α.Ε. της «Ελληνικός Χρυσός» και των Μεταλλείων Θράκης.
Δείτε φωτογραφίες
