H αληθινή σύγκριση δεν είναι με το παρελθόν της ύφεσης, αλλά με το ευρωπαϊκό παρόν. Δείτε αναλυτικά.
Έξι χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από τότε που η Νέα Δημοκρατία ανέλαβε για πρώτη φορά τη διακυβέρνηση της χώρας τον Ιούλιο του 2019. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, σε δημόσια τοποθέτησή του, παρουσίασε συνοπτικά τα επιτεύγματα της κυβέρνησης, κάνοντας λόγο για ιστορικά χαμηλή ανεργία, δυναμική ανάπτυξη, ρεκόρ ξένων επενδύσεων, ψηφιοποίηση του κράτους και σειρά μεταρρυθμίσεων σε κρίσιμους τομείς όπως η Δικαιοσύνη, η Δημόσια Διοίκηση, το ΕΣΥ και η Παιδεία.
Ο πρωθυπουργός ανέφερε τα εξής: «Έχουμε, πια, τη χαμηλότερη ανεργία από το 2008. Ανάπτυξη μεγαλύτερη από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης. Οι ξένες επενδύσεις βρίσκονται σε ιστορικό ρεκόρ. Το ΕΣΥ ενισχύεται, η Δικαιοσύνη ψηφιοποιείται, ενώ η Δημόσια Διοίκηση αλλάζει. Οι συντάξεις απονέμονται πιο γρήγορα, οι εργαζόμενοι προστατεύονται από την ψηφιακή κάρτα εργασίας, στηρίζουμε τους νέους με μια στεγαστική πολιτική 43 δράσεων. Τα Πανεπιστήμια, τα σχολεία, οι συγκοινωνίες, η άμυνα, η πολιτική προστασία: σε όλους τους κρίσιμους τομείς έχουμε κάνει βήματα μπροστά».
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης επέλεξε να αποτιμήσει τη διακυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας με εθνικούς δείκτες βελτίωσης σε σχέση με τα χρόνια της κρίσης. Όμως, η αληθινή σύγκριση δεν είναι με το παρελθόν της ύφεσης, αλλά με το ευρωπαϊκό παρόν. Σε αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα παραμένει σε κρίσιμο μεταίχμιο: με ορισμένες θετικές τάσεις, αλλά και διαρθρωτικές αδυναμίες που συνεχίζουν να την απομακρύνουν από τον πυρήνα της ευρωζώνης και της ΕΕ. Ενδεικτικά:
Η ανεργία στην Ελλάδα έχει πράγματι μειωθεί σημαντικά, φτάνοντας το 7,9% τον Μάιο του 2025 από 17% το 2019. Ωστόσο, εξακολουθεί να βρίσκεται δύο ποσοστιαίες μονάδες πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ, που τον ίδιο μήνα διαμορφώθηκε στο 5,9%. Επιπλέον, η μείωση της ανεργίας συνοδεύεται από μια σταδιακή απομείωση του εργατικού δυναμικού. Οι απασχολούμενοι μειώθηκαν σε 4.346.499 άτομα από 4.423.899 τον Μάρτιο του 2010 – δηλαδή 77.400 λιγότεροι. Να σημειωθεί ότι το 2010, με περισσότερους εργαζόμενους, η ανεργία ήταν 11,6%, στοιχείο που υποδηλώνει τη μεταβολή στη σύνθεση του πληθυσμού και το brain drain.
Στο πρώτο τρίμηνο του 2025, η Ελλάδα αναπτύχθηκε με ρυθμό 2,2%, έναντι 0,6% της Ευρωζώνης. Η διαφορά είναι μεγάλη, αλλά αναμενόμενη, καθώς η χώρα ανακάμπτει από βαθιά κρίση και χαμηλή βάση. Η παραγωγικότητα, οι επενδύσεις και η κατανάλωση παραμένουν χαμηλότερα του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Το ΑΕΠ σε τρέχουσες τιμές φτάνει τα 237,6 δισ. ευρώ, όταν το 2008 –προ κρίσης– ήταν 242 δισ. ευρώ, δηλαδή η χώρα δεν έχει ακόμη ξεπεράσει το προμνημονιακό της επίπεδο.
Σύμφωνα με την έκθεση της ΕΛΣΤΑΤ για τις Συνθήκες Διαβίωσης στην Ελλάδα η χώρα παρουσιάζει χειρότερες επιδόσεις σε κρίσιμους κοινωνικούς δείκτες το 2025 σε σύγκριση με το 2019. Οι αριθμοί δείχνουν ότι η φτώχεια, η κοινωνική στέρηση συνεχίζουν να πλήττουν σημαντικά τμήματα του πληθυσμού, υπονομεύοντας την κοινωνική συνοχή. Συγκεκριμένα, το ποσοστό των πολιτών που ζουν σε συνθήκες σοβαρής υλικής και κοινωνικής στέρησης παραμένει σχεδόν αμετάβλητο σε σχέση με το 2019, ενώ ο πληθυσμός σε κίνδυνο φτώχειας προ κοινωνικών μεταβιβάσεων ξεπερνά το 50%, αποδεικνύοντας τη βαθιά εξάρτηση των ελληνικών νοικοκυριών από το κράτος πρόνοιας.
Οι ξένες άμεσες επενδύσεις ανήλθαν σε 5,984 δισ. ευρώ το 2024, αυξημένες κατά 37% σε σχέση με το 2023. Ωστόσο, παραμένουν κάτω από το ρεκόρ του 2022 (7,527 δισ.). Η πλειονότητα των επενδύσεων αφορά τουρισμό και ακίνητα, και όχι παραγωγική και τεχνολογική ανάπτυξη. Επιπλέον, η καθαρή διεθνής επενδυτική θέση της Ελλάδας παραμένει εξαιρετικά αρνητική: από -99,8% του ΑΕΠ το 2010, βρίσκεται σήμερα στο -131,6%, δείκτης εξάρτησης και χαμηλής διεθνούς εμπιστοσύνης.
Η πλατφόρμα gov.gr αποτέλεσε σημαντικό βήμα προς την ψηφιακή εξυπηρέτηση του πολίτη. Ωστόσο, η διοικητική μεταρρύθμιση (αξιολόγηση, αξιοκρατία, αποπολιτικοποίηση) παραμένει σε ρητορικό επίπεδο. Το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ έφερε ξανά στο προσκήνιο τις αδυναμίες του κρατικού μηχανισμού και ειδικά την αποτυχία του Επιτελικού Κράτους.
Στη Δικαιοσύνη, η ψηφιοποίηση (e-justice, ηλεκτρονικές καταθέσεις) προχωρά, αλλά η ταχύτητα απονομής παραμένει από τις χειρότερες στην Ε.Ε., με καθυστερήσεις άνω των 5 ετών σε πλήθος υποθέσεων. Η ποιότητα της Δικαιοσύνης και η ανεξαρτησία των Ανεξαρτήτων Αρχών επιδεινώθηκε τόσο την τελευταία εξαετία που η Ελλάδα έγινε διεθνώς παράδειγμα προς αποφυγή.
Η στεγαστική πολιτική παραμένει αναποτελεσματική, παρά τα προγράμματα όπως το «Σπίτι μου». Η Ελλάδα έχει το υψηλότερο ποσοστό υπερφόρτωσης στεγαστικών δαπανών στην Ε.Ε., ειδικά στους νέους. Τα ενοίκια αυξάνονται ταχύτερα από τα εισοδήματα, ενώ το ποσοστό ιδιοκατοίκησης έχει καταρρεύσει: από 84,6% έχει πέσει σε 61% μέσα σε δύο δεκαετίες – η μεγαλύτερη πτώση στην Ευρώπη.
Στο εκπαιδευτικό σύστημα, παρά τις μικρές μεταρρυθμίσεις, η Ελλάδα παραμένει ουραγός σε εκπαιδευτικές δαπάνες και επιδόσεις. Τα δημόσια ΑΕΙ υποχρηματοδοτούνται, η σύνδεση με την αγορά είναι προβληματική, ενώ το σύστημα σχολικής εκπαίδευσης καταγράφει χαμηλές επιδόσεις PISA. Οι ανισότητες μεταξύ σχολείων του κέντρου και της περιφέρειας επιμένουν, διευρύνοντας το χάσμα ευκαιριών.
