Φυσικό αέριο: Τι σημαίνει για την Ευρώπη η απόφαση της Ρωσίας να κλείσει τη στρόφιγγα μέσω Ουκρανίας

Η Ρωσία σταμάτησε την προμήθεια φυσικού αερίου στην Ευρώπη μέσω της Ουκρανίας, καθώς η πενταετής προπολεμική συμφωνία έληξε την Πρωτοχρονιά.

Η κινηση αυτή σηματοδοτεί το τέλος μιας πενταετούς συμφωνίας που υπογράφηκε το 2019 μεταξύ των δύο αντιμαχόμενων χωρών, η οποία επέτρεπε τις εξαγωγές Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG) της Μόσχας στην Ευρώπη μέσω Ουκρανίας πριν μεταφερθούν στον τελικό προορισμό τους.

Η συμφωνία ήταν εξαιρετικά προσοδοφόρα για το Κρεμλίνο.

Η απόφαση ελήφθη καθώς ο πρόεδρος της Ουκρανίας Ζελένσκι ανακοίνωσε ότι δεν σχεδιάζει να ανανεώσει τη συμφωνία με σκοπό να μην επιτρέψει σο Κρεμλίνο να «κερδίσει επιπλέον δισεκατομμύρια» από το αίμα της Ουκρανίας.

Το κλείσιμο της παλαιότερης διαδρομής φυσικού αερίου της Ρωσίας προς την Ευρώπη τερματίζει μια δεκαετία ταραγμένων σχέσεων με την Ουκρανία, ξεκινώντας το 2014 με την προσάρτηση της ουκρανικής χερσονήσου της Κριμαίας.

Η ΕΕ εντείνει τις προσπάθειές της να μειώσει την εξάρτησή της από τη ρωσική ενέργεια από την εισβολή της στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.

Τα στοιχεία που δημοσίευσαν οι Βρυξέλλες δείχνουν ότι το ρωσικό αέριο αποτελούσε περίπου το 8% των συνολικών εισαγωγών φυσικού αερίου του μπλοκ το 2023. Αντίθετα, το ποσοστό αυτό ήταν πάνω από 40% το 2021.

Το μπλοκ αναζήτησε εναλλακτικές πηγές ενέργειας στο Κατάρ και τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η αλλαγή ήταν προφανώς αποτελεσματική καθώς η Gazprom κατέγραψε ζημία 7 δισεκατομμυρίων δολαρίων (6,73 δισεκατομμύρια ευρώ) για πρώτη φορά σε δυόμισι δεκαετίες.

Παρά τη σημαντική μείωση των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου από τις Βρυξέλλες, ορισμένα ανατολικά κράτη μέλη της ΕΕ εξακολουθούν να εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από αυτό.

Χώρες όπως η Αυστρία και η Σλοβακία εξακολουθούν να εισάγουν τεράστια ποσότητα ρωσικού φυσικού αερίου, που ανέρχεται σε περίπου 5 δισεκατομμύρια ευρώ σε έσοδα για τη Μόσχα.

Η Βιέννη λέει ότι δεν προβλέπονται διακοπές στον εφοδιασμό καθώς διέθεταν διαφοροποιημένες πηγές, εισάγοντας LNG μέσω Ιταλίας και Γερμανίας.

Η Μπρατισλάβα θα πληρώνει πλέον μεγαλύτερα τέλη μεταφοράς περίπου 177 ευρώ σε άλλες εναλλακτικές διαδρομές, καθώς το φυσικό αέριο θα εισάγεται πλέον από τα δυτικά και όχι από τα ανατολικά.

Άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όχι μέλη της ΕΕ, αναμένεται επίσης να αντιμετωπίσουν προβλήματα.

Η Μολδαβία, κάποτε μέρος της Σοβιετικής Ένωσης, προβλέπεται να υποστεί σοβαρές απώλειες.

Οι επιπτώσεις της λήξης της συμφωνίας στην Ευρώπη

Παρά την προετοιμασία και τις προσπάθειες να αντικαταστήσει το ρωσικό φυσικό αέριο, η Ευρώπη αισθάνεται τον αντίκτυπο, καθώς το ενεργειακό κόστος εκτινάχθηκε στα ύψη.

Πολλές χώρες έχουν βιώσει οικονομική επιβράδυνση, καθώς οι ρυθμοί πληθωρισμού εκτοξεύτηκαν, επιδεινώνοντας περαιτέρω την κρίση κόστους ζωής.

Η Ουκρανία πρόκειται να χάσει περίπου 1 δισεκατομμύριο ευρώ σε ετήσια τέλη διαμετακόμισης σε σύγκριση με τα 5 δισεκατομμύρια ευρώ που η Gazprom προβλέπεται να χάσει.

Σχέδια για το μέλλον

Το εκτελεστικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δημοσίευσε σχέδια τον Δεκέμβριο για να βοηθήσει τα κράτη μέλη της και να τα καθοδηγήσει με σκοπό την πλήρη αντικατάσταση του ρωσικού φυσικού αερίου.

Οι Βρυξέλλες, σε μια έκθεση, αναφέρθηκαν σε εναλλακτικές μεθόδους προμήθειας φυσικού αερίου.

Μεταξύ αυτών είναι η κάλυψη των αναγκών μέσω προμηθειών φυσικού αερίου Ελλάδας, Τουρκίας και Ρουμανίας μέσω της Διαβαλκανικής διαδρομής.

Το νορβηγικό αέριο είναι επίσης μια επιλογή που μπορεί να διοχετευτεί μέσω Πολωνίας, ενώ η Γερμανία μπορεί επίσης να βοηθήσει στη διανομή φυσικού αερίου μέσω της κεντρικής Ευρώπης.

Το σχέδιο είναι υλικοτεχνικά δύσκολο, καθώς απαιτουνται αρκετές εργασίας για συστήματα που έχουν τεθεί σε εφαρμογή εδώ και δεκαετίες.