Ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε ότι σχεδιάζει να θέσει «μακροπρόθεσμα» υπό αμερικανικό έλεγχο τη Λωρίδα της Γάζας και να απομακρύνει τα 2,2 εκατομμύρια Παλαιστίνιους, τουλάχιστον προσωρινά, προκαλώντας διεθνή κατακραυγή.
Δυτικοί αξιωματούχοι, αναλυτές και το Ιράν χαρακτηρίζουν την πρόταση ως πράξη εθνοκάθαρσης, παραβιάζοντας το διεθνές δίκαιο, σημειώνει το Reuters.
Η ιδέα αυτή, να μετατραπεί η Γάζα σε Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής, είχε προταθεί και από τον γαμπρό του, Τζάρεντ Κούσνερ, πριν από έναν χρόνο.
Ο Τραμπ, μιλώντας ανήμερα της ορκωμοσίας του, περιέγραψε τη Γάζα ως μια «φανταστική τοποθεσία δίπλα στη θάλασσα» που χρειάζεται ανοικοδόμηση, ενώ την Τρίτη πρότεινε οι ΗΠΑ να αναλάβουν τη «μακροχρόνια» ιδιοκτησία του θύλακα. «Θα μας ανήκει», δήλωσε χαρακτηριστικά.
«Έχουμε την ευκαιρία να κάνουμε κάτι που μπορεί να είναι φαινόμενο», πρόσθεσε.
Ο Τραμπ δήλωσε επίσης ότι δεν αποκλείει την ανάπτυξη αμερικανικών στρατευμάτων για τη στήριξη της ανοικοδόμησης της Γάζας, «αν χρειαστεί».
Ωστόσο, η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου, Καρολίν Λίβιτ, διευκρίνισε την Τετάρτη ότι «η κυβέρνηση δεν σκοπεύει να πληρώσει για την ανοικοδόμηση της Γάζας, ούτε έχει αναλάβει οποιαδήποτε δέσμευση για την αποστολή αμερικανικών στρατευμάτων εκεί».
«Θα μπορούσε να γίνει καλύτερη από το Μονακό»
Η άποψη του Τραμπ περί «επενδυτικής ευκαιρίας» στη Γάζα έχει προκαλέσει σοκ. Δεν είναι η πρώτη φορά που βλέπει τη Γάζα υπό αυτό το πρίσμα. Τον Οκτώβριο του 2024 είχε δηλώσει σε ραδιοφωνική εκπομπή ότι αν ανοικοδομηθεί σωστά, «θα μπορούσε να γίνει καλύτερη από το Μονακό».
Hugh Hewitt: Could Gaza be Monaco if it was rebuilt the right way?
Trump: It could be better than Monaco. It has the best location in the Middle East…underneath that are two other civilizations where they were wiped out and they started over, and they build on top. pic.twitter.com/BzYMYj2nHX
— Jeremy Slevin (@jeremyslevin) October 8, 2024
Ο Τζάρεντ Κούσνερ, ειδικός απεσταλμένος για τη Μέση Ανατολή κατά την πρώτη θητεία Τραμπ και αρχιτέκτονας των «Συμφωνιών του Αβραάμ», είχε επίσης αναφερθεί στο ίδιο σενάριο.
«Η παραθαλάσσια Γάζα θα μπορούσε να αποκτήσει τεράστια αξία αν οι άνθρωποι επικεντρώνονταν στην οικοδόμηση των βιοποριστικών τους ευκαιριών», δήλωσε σε εκδήλωση στο Χάρβαρντ τον Φεβρουάριο του 2024.
Ο Κούσνερ, ο οποίος ήταν επιχειρηματίας στον τομέα των ακινήτων πριν από την ενασχόλησή του με την πολιτική, είχε τονίσει: «Από την οπτική του Ισραήλ, εγώ θα έκανα ό,τι μπορούσα για να απομακρύνω τον πληθυσμό και να καθαρίσω την περιοχή».
Αντιδράσεις από συμμάχους και αραβικές χώρες
Η πρόταση του Τραμπ προκάλεσε άμεσες αντιδράσεις, ακόμα και από συμμάχους του. Ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής Λίντσεϊ Γκράχαμ, στενός σύμμαχος του Τραμπ, αμφισβήτησε τη ρεαλιστικότητα του σχεδίου. «Θα δούμε τι λέει ο αραβικός κόσμος, αλλά ξέρετε ότι κάτι τέτοιο θα ήταν προβληματικό σε πολλά επίπεδα», είπε.
Μέσα σε λίγες ώρες, βασικοί σύμμαχοι των ΗΠΑ, όπως η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Αίγυπτος και η Ιορδανία, το απέρριψαν κατηγορηματικά.
Ανώτατη πηγή κοντά στο παλάτι της Σαουδικής Αραβίας δήλωσε: «Δεν θα πάρουμε στα σοβαρά αυτή τη δήλωση. Δεν είναι καλά μελετημένη και είναι αδύνατον να υλοποιηθεί. Στο τέλος θα το καταλάβει».
Την Τετάρτη, το υπουργείο Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας εξέδωσε ανακοίνωση, δηλώνοντας ότι το βασίλειο «απορρίπτει οποιαδήποτε προσπάθεια εκδίωξης των Παλαιστινίων από τη γη τους».
Η Παλαιστινιακή Αρχή και η Χαμάς καταδίκασαν επίσης τις δηλώσεις του Τραμπ.
Δεν είναι σαφές αν ο Κούσνερ έχει συζητήσει το θέμα με χώρες του Κόλπου, παρά τις επενδύσεις ύψους 2 δισ. δολαρίων που έχει δεχθεί από τη Σαουδική Αραβία.
Αντιδράσεις των Παλαιστινίων
Για τους Παλαιστινίους, η ιδέα της μετατροπής της Γάζας σε πολυτελές θέρετρο ξυπνά μνήμες της «Νάκμπα» του 1948, όταν 700.000 Παλαιστίνιοι εκδιώχθηκαν ή αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους κατά την ίδρυση του Ισραήλ.
Κατά τα πρώτα στάδια του πολέμου, κυκλοφόρησαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης memes που έδειχναν τη Γάζα ως πολυτελές παραλιακό θέρετρο, συχνά από φιλοϊσραηλινούς χρήστες που ειρωνεύονταν την καταστροφή της περιοχής.
Σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της Γάζας, μέχρι στιγμής 47.000 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί από τις ισραηλινές επιθέσεις σε αντίποινα για την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, που στοίχισε τη ζωή σε 1.200 Ισραηλινούς.
Τα εμπόδια στην υλοποίηση του σχεδίου
Η μετατροπή της Γάζας σε «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής» παρουσιάζει σοβαρές προκλήσεις.
Η γη στη Γάζα υπάγεται σε περίπλοκο νομικό καθεστώς, καθώς ισχύουν ταυτόχρονα οθωμανικοί, βρετανικοί και ιορδανικοί νόμοι, καθώς και εθιμικές διατάξεις, αναφέρει το Reuters. Σε πολλές περιπτώσεις, οι τίτλοι ιδιοκτησίας βασίζονται σε έγγραφα παλαιότερων νομικών καθεστώτων, ενώ υπάρχουν αυστηροί περιορισμοί για την αγορά γης από ξένους.
Αυτή τη στιγμή, η Γάζα είναι ένας «χώρος κατεδάφισης», σύμφωνα με τον ειδικό απεσταλμένο του Τραμπ για τη Μέση Ανατολή, Στιβ Γουίτκοφ, πρώην επιχειρηματία ακινήτων, ο οποίος πρόσφατα επισκέφθηκε τη Λωρίδα της Γάζας – ο πρώτος υψηλόβαθμος Αμερικανός αξιωματούχος που το κάνει από την έναρξη του πολέμου.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η ανοικοδόμηση της Γάζας θα απαιτήσει 10-15 χρόνια και θα κοστίσει έως και 100 δισ. δολάρια.
Ωστόσο, οι χώρες του Κόλπου, που θα μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν την ανοικοδόμηση, έχουν ξεκαθαρίσει ότι δεν θα επενδύσουν χρήματα όσο δεν υπάρχει ξεκάθαρος δρόμος για ένα ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος.
«Η ανασυγκρότηση μεταπολεμικών περιοχών απαιτεί σταθερότητα και μακροπρόθεσμο σχεδιασμό, αλλά προς το παρόν είναι αδύνατον να αξιολογηθεί κάτι συγκεκριμένο», δήλωσε ο Ραζ Ντομπ, αναλυτής της Leader Capital Markets στο Τελ Αβίβ.
