Γιατί δεν αποταμιεύουν οι Ελληνες

Τα ελληνικά νοικοκυριά αποταμιεύουν λιγότερο από τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά, ακόμη και από τα φτωχότερα, σύμφωνα με μελέτη της Eurobank. Το χαμηλό εισόδημα είναι μια παράμετρος, αλλά δεν είναι η μόνη. Οι γονικές παροχές μειώνουν το κίνητρο για αποταμίευση, ενώ το «μαύρο» χρήμα κατευθύνεται ευκολότερα στην κατανάλωση παρά στην αποταμίευση. Επιπλέον, η μεγάλη επιβάρυνση των νοικοκυριών με δαπάνες στέγασης, ιδιαίτερα μετά το 2010, παίζει σημαντικό ρόλο.

Η Eurobank, στη μελέτη της με τίτλο «Η αποταμίευση στην Ελλάδα – Γιατί δεν αποταμιεύουμε», τονίζει την κατάρρευση της αποταμίευσης στη χώρα από το 2002 και μετά, με έμφαση στην πενταετία 2018-2022. Σημαντικά στοιχεία της μελέτης περιλαμβάνουν:

•  Τα νοικοκυριά με δύο ενήλικες και παιδιά παρουσιάζουν αρνητική αποταμίευση (-2.159 ευρώ), ενώ η μέση ετήσια αποταμίευση για τον γενικό πληθυσμό είναι 1.076 ευρώ.
•  Οι συνταξιούχοι αποταμιεύουν κατά μέσο όρο 2.248 ευρώ ετησίως, οι μισθωτοί 542 ευρώ και οι αυτοαπασχολούμενοι 63 ευρώ.
•  Το 40% της συνολικής αποταμίευσης προέρχεται από το 1% των νοικοκυριών με τα υψηλότερα εισοδήματα.
•  Οι αυτοαπασχολούμενοι έχουν σχεδόν μηδενικό ποσοστό αποταμίευσης, ενώ οι συνταξιούχοι το υψηλότερο.

Γιατί δεν αποταμιεύουν οι Ελληνες 

Οι λόγοι για το χαμηλό επίπεδο αποταμίευσης περιλαμβάνουν τη μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος και δομικά χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας. Οι γονικές παροχές και η εκτεταμένη φοροδιαφυγή μεταξύ των αυτοαπασχολούμενων συνδέονται αρνητικά με την αποταμίευση. Η τεράστια επιβάρυνση των νοικοκυριών με δαπάνες στέγασης μετά την κρίση και το υψηλό ποσοστό παραοικονομίας που ευνοεί την κατανάλωση αντί της αποταμίευσης είναι επίσης κρίσιμες παράμετροι.

Η μελέτη σημειώνει ότι η μεγάλη πτώση του ποσοστού αποταμίευσης του ιδιωτικού τομέα, κυρίως των νοικοκυριών, είναι υπεύθυνη για τη μείωση της εθνικής αποταμίευσης. Ενώ η εθνική αποταμίευση στην ευρωζώνη αυξήθηκε την περίοδο 2002-2022, στην Ελλάδα μειώθηκε κατά 6 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ. Η πτώση του ποσοστού αποταμίευσης του ιδιωτικού τομέα στην Ελλάδα είναι μοναδική σε σύγκριση με άλλες χώρες της ευρωζώνης, όπως η Ισπανία, η Ιταλία και η Πορτογαλία, όπου παρατηρήθηκε αύξηση.