Το τραπεζικό σύστημα από μόνο του δεν εγγυάται διαφάνεια εφόσον δεν υπάρχει σοβαρός μηχανισμός ελέγχου της αντιστοιχίας δηλωθέντος και πραγματικού μισθώματος.
Το μέτρο της υποχρεωτικής καταβολής των ενοικίων μέσω τραπεζικού λογαριασμού, παρότι παρουσιάζεται από την κυβέρνηση ως ένα πιθανό εργαλείο περιορισμού της φοροδιαφυγής, είναι ένα παλιό σχέδιο που έχει τεθεί επί τάπητος ήδη από το 2014, χωρίς όμως ποτέ να εφαρμοστεί καθολικά ή με επιτυχία. Η βασική του αδυναμία είναι ότι στηρίζεται σε μια θεωρητική πρόβλεψη συμμόρφωσης των πολιτών χωρίς να λαμβάνει υπόψη την πραγματική εικόνα της αγοράς και τις βαθιά ριζωμένες πρακτικές αδήλωτων συμφωνιών μεταξύ ιδιοκτητών και ενοικιαστών.
Η ουσία του προβλήματος δεν είναι ο τρόπος πληρωμής –είτε μέσω τράπεζας είτε με μετρητά– αλλά η μεγάλη απόκλιση μεταξύ των πραγματικών τιμών ενοικίασης και των ποσών που δηλώνονται στις φορολογικές αρχές. Ακόμα και με τραπεζική πληρωμή, ιδιοκτήτης και ενοικιαστής μπορούν εύκολα να συμφωνήσουν να δηλώνουν ένα χαμηλότερο μίσθωμα στο συμβόλαιο και να καταβάλλεται το υπόλοιπο «κάτω από το τραπέζι». Το τραπεζικό σύστημα από μόνο του δεν εγγυάται διαφάνεια εφόσον δεν υπάρχει σοβαρός μηχανισμός ελέγχου της αντιστοιχίας δηλωθέντος και πραγματικού μισθώματος.
Επιπλέον, η επανάληψη της συζήτησης επί του ίδιου μέτρου εδώ και πάνω από μία δεκαετία –χωρίς ουσιαστική εφαρμογή ή βελτίωση του πλαισίου εποπτείας– καταδεικνύει την αδυναμία των φορολογικών μηχανισμών να παρέμβουν αποτελεσματικά στο πρόβλημα. Ακόμα και σήμερα, με ψηφιακά εργαλεία και τραπεζικά δεδομένα στη διάθεση των αρχών, η φοροδιαφυγή παραμένει σε υψηλά επίπεδα, γεγονός που αποδεικνύει πως το πρόβλημα είναι βαθύτερο και όχι τεχνικό ή διαδικαστικό.
Η μόνη αποτελεσματική παρέμβαση θα ήταν η διασταύρωση των δηλωθέντων μισθωμάτων με τις πραγματικές τιμές αγοράς, δηλαδή η σύγκριση των ποσών ανά τετραγωνικό μέτρο που αναγράφονται στα συμβόλαια με τις μέσες τιμές που ισχύουν στις περιοχές εκμίσθωσης, βάσει στοιχείων από ηλεκτρονικές πλατφόρμες αγγελιών, μεσιτικά γραφεία και φορολογικές δηλώσεις. Αυτό το είδος ελέγχου θα μπορούσε να αποκαλύψει τις περιπτώσεις προφανούς αναντιστοιχίας και να θέσει στο στόχαστρο όσους αποκρύπτουν εισοδήματα σε βάρος των δημόσιων εσόδων.
Συνεπώς, χωρίς μηχανισμούς που θα συγκρίνουν τις τιμές αγοράς με τις δηλωμένες τιμές και χωρίς ενεργούς ελέγχους στην πηγή της φοροδιαφυγής, το μέτρο της υποχρεωτικής τραπεζικής πληρωμής δεν είναι τίποτε περισσότερο από μια γραφειοκρατική ρύθμιση, που πιθανότατα θα οδηγήσει απλώς στη μεταφορά του ίδιου φαινομένου μέσα από τις τραπεζικές οθόνες.
